Lahur Şeyh Cengi Talabani

Lahur Şeyh Cengi Talabani (1975 doğumlu), Irak Kürdistan Bölgesi’nin en etkili siyasi ve askeri liderlerinden biri olarak bilinen Kürt siyasetçi ve eski istihbarat şefidir. Eski Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin yeğeni olan Lahur, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) içindeki liderlik mücadelesinin ardından kendi partisi Halk Cephesi’ni kurmuş ve Irak Kürdistan siyasetindeki en çok konuşulan isimlerden biri haline gelmiştir.¹²³

Doğum ve Aile Kökenleri

Lahur Şeyh Cengi Talabani, 1975 yılında Erbil’in Koya ilçesinde doğdu. Celal Talabani’nin kardeşi olan Şeyh Cengi Talabani’nin oğludur. Bu nedenle, eski Irak Cumhurbaşkanı ve KYB lideri merhum Celal Talabani’nin yeğeni konumundadır.²³⁴⁵⁶¹

Talabani ailesi, Kürt siyasetinde köklü bir geçmişe sahiptir. Ailenin içinden çıkan diğer önemli isimler arasında Celal Talabani’nin oğulları Bafel Talabani (mevcut KYB lideri) ve Qubad Talabani (Kürdistan Bölge Yönetimi Başbakan Yardımcısı) bulunmaktadır.⁷⁵

Erken Yaşam ve Eğitim

Sürgün Yılları

Lahur Talabani’nin çocukluk ve gençlik yılları, Saddam Hüseyin rejimi dönemindeki siyasi baskılar nedeniyle sürgünde geçmiştir. 1988 yılında ailesiyle birlikte İran’a göç etmiş, 1990’da ise İngiltere’ye yerleşmiştir.⁴⁸

İngiltere’deki Eğitimi

İngiltere’de yaşayan Lahur ve kardeşi Polad Talabani, Londra’nın Beckenham semtinde büyümüş ve yakınlardaki Crofton Park Secondary School’da eğitim görmüştür. Lahur daha sonra Greenwich Üniversitesi’nde işletme yönetimi okumuştur.⁸⁹

Bu eğitim döneminde, her iki kardeş de güney Londra aksanıyla akıcı İngilizce konuşabilme yetisi kazanmışlardır. Bu dil becerisi, daha sonraki uluslararası kariyerlerinde önemli bir avantaj sağlamıştır.⁸

Çok Dilli Yapısı

Lahur Talabani dikkat çekici bir dil yeteneğine sahiptir. Kürtçe, İngilizce, Türkçe, Arapça ve Farsça dillerini akıcı şekilde konuşabilmektedir. Bu çok dilli yapısı, kendisini bölgesel siyasette etkili bir figür haline getiren önemli faktörlerden biridir.¹⁰¹¹²

Siyasi ve Askeri Kariyeri

Türkiye Temsilciliği (1999-2001)

Lahur Talabani’nin siyasi kariyeri, 1999-2001 yılları arasında KYB’nin Türkiye Özel Temsilcisi olarak görev yapmasıyla başlamıştır. Bu pozisyon, onun diplomatik becerileri ve uluslararası ilişkilerdeki yeteneğini ortaya koymuştur.²¹⁰

Terörle Mücadele Grubu (CTG) Kurulması (2002)

Lahur Talabani’nin kariyerindeki en önemli dönüm noktası, 2002 yılında kuzeni Bafel Talabani ile birlikte Amerikan destekli Terörle Mücadele Grubu (CTG)’nu kurması olmuştur. Bu birim, Amerika Birleşik Devletleri’nin 10. Özel Kuvvetler Grubu ve CIA’nın desteğiyle kurulmuş ve Kürdistan Bölgesi’ndeki Ansar al-İslam tehdidine yanıt olarak oluşturulmuştur.¹²¹³¹²

CTG, başlangıçta nispeten az sayıda personelle çalışırken, zamanla Kürdistan Bölgesi’nin en etkili terörle mücadele birimi haline gelmiştir. Bu birimin “IŞİD Avcıları Kulübü” lakabını alması, terör örgütü IŞİD’e karşı gösterdiği başarılı performans nedeniyledir.¹³¹⁴²

Operation Viking Hammer (2003)

Lahur Talabani’nin askeri kariyerindeki en kritik operasyonlardan biri, 2003 yılında gerçekleştirilen Operation Viking Hammer’da oynadığı öncü roldür. Bu operasyon, Ansar al-İslam terör örgütünü Kürdistan Bölgesi’nden tamamen temizlemeyi hedefliyordu.¹⁵¹⁶¹⁷²

Operasyon, Halabja sınır bölgesi çevresinde “İslam Emirliği” kurmuş olan Ansar al-İslam’ı ortadan kaldırmak için düzenlenmiştir. Mart 2003’te gerçekleştirilen bu operasyon büyük başarı kazanmış ve Ansar al-İslam’ın Kürdistan Bölgesi’nden kalıcı olarak temizlenmesini sağlamıştır.¹⁶¹⁷²

Zanyari Ajansı Direktörlüğü (2013)

2013 yılında Lahur Talabani, KYB’nin güçlü istihbarat teşkilatı Zanyari Ajansı’nın direktörü olarak atanmıştır. Bu atanma, onun Kürdistan siyasetindeki etkisini büyük ölçüde artırmıştır.¹⁴²

Direktör olduktan sonra Lahur’un ilk önemli kararlarından biri, CTG’yi Zanyari Ajansı bünyesine dahil etmek olmuştur. Bu karar, Kürdistan Bölgesi tarihinde ilk kez bir askeri birimin istihbarat teşkilatına entegre edilmesi açısından tarihi bir değişim olmuştur.¹⁰²

Bu dönemde Zanyari Ajansı, gelişen ulusal ve bölgesel güvenlik tehditleriyle daha iyi mücadele edebilmek amacıyla modernleştirilmiş ve Kürt istihbarat sisteminin birleştirilmesinde kritik rol oynamıştır.²¹⁰

IŞİD’e Karşı Mücadele (2014)

2014 yılında IŞİD’in Irak’ta güçlenmesiyle birlikte, Lahur Talabani liderliğindeki CTG IŞİD’e karşı yürütülen operasyonlarda kilit rol oynamıştır. Özellikle Musul’un Mahmur ilçesinin IŞİD’den geri alınmasında önemli katkı sağlamıştır.¹²¹

CTG güçleri, Lahur Talabani’nin liderliğinde Diyala, Kerkük ve Erbil’in bazı kesimlerinde IŞİD’e karşı cephe hattında savaşmıştır. Bu dönemde birimin etkinliği ve başarısı, uluslararası koalisyon güçleri tarafından da takdir görmüştür.¹²

Kasım Süleymani Suikastındaki Rolü

Mayıs 2021’de Yahoo! News’in haberine göre, CTG birimlerinin İran Devrim Muhafızları Komutanı Kasım Süleymani’nin suikastında rol oynadığı iddia edilmiştir. Habere göre, CTG operatörleri Bağdat’ta sivil, havaalanı personeli ve polis memuru kılığında konuşlandırılmış, Süleymani’nin hareketlerini takip etmiş ve ABD keskin nişancı timlerine yardım etmiştir.¹³

KYB Liderliği ve İç Çatışma

Eş Başkanlık Dönemi (2020-2021)

Celal Talabani’nin 2017’deki vefatının ardından, KYB içindeki liderlik mücadelesi başlamıştır. Şubat 2020’de Lahur Şeyh Cengi, kuzeni Bafel Talabani ile birlikte KYB’nin eş başkanı olarak seçilmiştir.³¹⁸⁷¹²

Bu dönemde iki kuzen arasında parti kontrolü ve yetki paylaşımı konusunda ciddi anlaşmazlıklar yaşanmaya başlamıştır. Lahur’un CTG ve Zanyari üzerindeki kontrolü, Bafel Talabani’yi rahatsız etmiştir.¹⁹²⁰

Zehirlenme İddiaları (2021)

Temmuz 2021’de, Bafel Talabani kuzeni Lahur’u kendisini zehirlemeye çalışmakla suçlamıştır. Bu iddia, KYB içindeki gerginliği doruk noktasına çıkarmıştır.²¹¹⁹²

Bafel Talabani’ye göre, evine gönderilen bir casus aracılığıyla zehirlenmeye çalışılmıştır ve bunun arkasında Lahur’un olduğunu öne sürmüştür. Tıbbi testlerin zehirlenme girişimini kanıtladığını iddia eden Bafel Talabani, konuyu hukuki yollardan takip edeceğini açıklamıştır.²¹

Bu dönemde, PUK’un diğer üst düzey liderleri de zehirlenme girişimlerine maruz kaldıklarını iddia etmişlerdir. Bunlar arasında Mala Baktiyar, Wasta Hassan ve Ata Sarawi gibi isimler bulunmaktadır.²²²¹

Partiden İhraç (2021)

8 Temmuz 2021 tarihinde Bafel Talabani, Lahur Şeyh Cengi ve ona yakın isimleri önemli pozisyonlarından uzaklaştırmış, CTG ve Zanyari komutanlıklarını değiştirmiştir.²⁰²³¹⁹²¹

Ağustos 2021’de PUK, Bafel Talabani’yi partinin tek lideri ilan etmiş, Kasım ayında ise Lahur Şeyh Cengi birkaç kişiyle birlikte partiden ihraç edilmiştir. Bu süreçte Lahur’un medya kuruluşları ve şirketleri de el konulmuştur.²⁴¹⁸²⁵²³¹⁰

Lahur Şeyh Cengi bu ihraç kararına karşı dava açmıştır. Şubat 2023’te Erbil’deki bir mahkeme, ihraç kararının PUK’un iç tüzüğüne aykırı olduğuna karar vermiş ve Lahur’u görevine iade etmiştir. Ancak ertesi gün, Bağdat’taki Irak seçim yargı otoritesi Bafel Talabani’yi PUK’un tek lideri olarak tanımıştır.¹⁸¹⁰

Halk Cephesi’nin Kurulması

Yeni Partinin Oluşumu (2024)

İhraç edilmesinin ardından Lahur Şeyh Cengi, kendi siyasi oluşumunu kurmaya karar vermiştir. 17 Ocak 2024’te İçişleri Bakanlığı’ndan lisans alan Halk Cephesi (Kürtçe: بەرەی گەل, Berey Gel) partisini kurmuştur.¹⁸

14 Mart 2024’te Erbil’de düzenlenen kuruluş kongresine yaklaşık 160 üye katılmış ve 13 kişilik liderlik konseyi seçilmiştir. Parti, “Kürt halkına hizmet etmek, görüş özgürlüğü ve sivil haklar” temel değerleri ile eşitlik ve demokrasi prensiplerine bağlı olduğunu ilan etmiştir.¹⁸

2024 Parlamento Seçimlerindeki Performansı

20 Ekim 2024’te yapılan Kürdistan Bölge Parlamentosu seçimlerinde Halk Cephesi, ilk kez katıldığı seçimlerde başarılı bir performans sergilemiştir.²⁶²⁷³¹

Seçim sonuçlarına göre Halk Cephesi:

Süleymaniye’de 1 sandalye
Toplamda 2 sandalye kazanmıştır²⁷²⁶
33.365 oy alarak %1.78 oy oranına ulaşmıştır²⁷

Bu sonuç, yeni kurulan bir parti için oldukça başarılı kabul edilmiştir ve Lahur Şeyh Cengi’nin kişisel popülaritesini göstermiştir.

Son Dönem Gelişmeleri ve Tutuklama

Tutuklama Emri ve Operasyon (Ağustos 2025)

21 Ağustos 2025 tarihinde, Süleymaniye mahkemesi Lahur Şeyh Cengi hakkında tutuklama emri çıkarmıştır. Emrin gerekçesi tam olarak açıklanmamakla birlikte, Irak Ceza Kanunu’nun 56. maddesi kapsamında “suç işlemek amacıyla grup oluşturma” suçundan yargılanacağı belirtilmiştir.²⁸²⁹³⁰¹

Çatışma ve Gözaltı

22 Ağustos 2025 sabahı saat 03:00 sularında, güvenlik güçleri Süleymaniye’nin Lalezar Oteli yakınındaki konutunu kuşatmıştır. Teslim olma çağrısını reddeden Lahur Şeyh Cengi’nin korumaları ile güvenlik güçleri arasında yaklaşık 4 saat süren şiddetli çatışma yaşanmıştır.³⁰³¹

Çatışmada:

Tanklar, zırhlı araçlar ve ağır silahlar kullanılmıştır³¹³⁰
En az 4-5 kişi hayatını kaybetmiş, 18 kişi yaralanmıştır³²²⁸³⁰
Hayatını kaybedenlerin 3’ü güvenlik görevlisi, 1’i Lahur’un destekçilerinden biri olmuştur²⁸

Operasyon sonunda Lahur Şeyh Cengi ve iki kardeşi Polad Şeyh Cengi ile Aso Şeyh Cengi gözaltına alınmıştır. Polad Şeyh Cengi’nin yaralı halde yakalandığı bildirilmiştir.³³⁰³¹

Hukuki Süreç

Tutuklamanın ardından Süleymaniye Mahkemesi, “kasten öldürme” suçlamasıyla yeni bir soruşturma dosyası açılacağını duyurmuştur. Bu gelişme, Lahur Şeyh Cengi’nin hukuki durumunu daha da ağırlaştırmıştır.³³

KYB kaynakları bu durumu “darbe girişimi ve Süleymaniye’nin güvenliğini bozma girişimi” olarak nitelendirirken, Cengi’nin suçlu bulunması halinde 7 yıla kadar hapis cezası alabileceği belirtilmektedir.³⁰

Kişisel Hayatı

Aile Yapısı

Lahur Şeyh Cengi evli ve üç çocuk babasıdır (ikisi erkek, biri kız). Beş erkek ve iki kız kardeşi bulunmaktadır. Kardeşlerinden Polad Şeyh Cengi CTG komutanı olarak görev yapmış, Aso Şeyh Cengi da aile işlerinde aktif rol almıştır.⁴¹⁰²

İlgi Alanları

Lahur Talabani’nin kişisel yaşamında öne çıkan özellikler şunlardır:

Liverpool FC’nin tutkulu bir taraftarıdır¹⁰⁴²
Antik tarihe büyük ilgi duymaktadır²¹⁰
Resim yapmayı sevmektedir¹⁰²
Futbol tutkusu ile tanınır⁴

Vatandaşlık

Lahur Şeyh Cengi hem Irak hem de İngiliz vatandaşlığına sahiptir. Bu çifte vatandaşlık, İngiltere’deki eğitim yıllarından kaynaklanmaktadır.²¹¹⁰

Siyasi Görüşleri ve Önemi

Uluslararası İlişkiler Yaklaşımı

Lahur Şeyh Cengi, Amerika Birleşik Devletleri ve Batı’nın sadık bir müttefiki olarak bilinmektedir. İran’dan mesafe koyan bir politika benimserken, ABD ile güçlü stratejik ortaklık geliştirmiştir.³⁴¹⁹²⁰²

Kürt Siyasetindeki Konumu

Lahur Talabani, yeni nesil KYB kadroları arasında önde gelen bir figür olarak değerlendirilmektedir. Kürdistan, Irak ve daha geniş bölgede güvenlik ve siyasi alanlarda etkili ve önemli bir kişiliktir.²

Önde gelen Arap liderler ve etkili Batı ile Ortadoğu devletleriyle iyi ilişkiler sürdürmesi, onun uluslararası arenada saygın bir konuma sahip olmasını sağlamıştır.²

Terörle Mücadeledeki Başarıları

Lahur Şeyh Cengi’nin en önemli başarıları terörle mücadele alanında olmuştur:

Ansar al-İslam’ın Kürdistan’dan temizlenmesi¹⁶²
IŞİD’e karşı etkili mücadele¹¹³¹²
Kürdistan Bölgesi güvenliğinin sağlanmasındaki kritik rol¹⁴²

Etkisi ve Mirası

Kürt Siyasetindeki Yeri

Lahur Şeyh Cengi, Kürt siyasetinde önemli bir dönüm noktası yaratmıştır. KYB içindeki liderlik mücadelesi, parti içi demokrasi ve güç paylaşımı konularında önemli precedentler oluşturmuştur.

Halk Cephesi’nin kuruluşu, Kürdistan siyasetinde yeni bir alternatif yaratmış ve çok partili sistemin güçlenmesine katkı sağlamıştır.¹⁸

Güvenlik Alanındaki Katkıları

CTG’nin kuruluşu ve geliştirilmesi, Kürdistan Bölgesi’nin terörle mücadele kapasitesini büyük ölçüde artırmıştır. Bu birimin uluslararası standartlarda eğitim ve donanıma sahip olması, bölgenin güvenlik mimarisinde kalıcı bir değişim yaratmıştır.¹⁴¹³²

Tartışmalı Yönleri

Lahur Şeyh Cengi’nin kariyeri boyunca bazı tartışmalı konular da yaşanmıştır:

Zehirlenme iddiaları ve aile içi çatışma²²²¹
CTG ve Zanyari üzerindeki kişisel kontrolü eleştirileri¹⁹²⁰
Medya ve ekonomik faaliyetlerdeki etkinliği²³²⁴

Sonuç

Lahor Şeyh Cengi Talabani, modern Kürt siyasetinin en karmaşık ve etkili figürlerinden biri olarak tarihe geçmiştir. Terörle mücadeledeki başarıları, istihbarat alanındaki reformları ve siyasi liderliği ile Kürdistan Bölgesi’nin gelişiminde önemli rol oynamıştır.

2025 yılındaki tutuklanması ile siyasi kariyerinde yeni bir dönem başlayan Lahur Şeyh Cengi, Kürt siyasetindeki etkisini nasıl sürdüreceği merak konusu olmaya devam etmektedir. Halk Cephesi’nin parlamentodaki varlığı, onun siyasi mirasının devam edeceğinin göstergesi olarak değerlendirilebilir.

Lahur Şeyh Cengi’nin hayat hikayesi, modern Kürt siyasetinin dinamiklerini, aile politik geleneklerini ve bölgesel güvenlik meselelerini anlamak açısından kritik önem taşımaktadır. Terörle mücadeleden siyasi liderliğe uzanan kariyeri, Kürdistan’ın son 20 yılının önemli bir bölümünü yansıtmaktadır.

⁂

21.Yüzyıl, Askeri, Başûr, Erbil, Koya, L, S, Şehir, Siyaset, Ticaret