Garip Ay

1984 yılında Siirt’te doğan Garip Ay, geleneksel Türk ebru sanatını modern bir perspektifle yorumlayarak dünya çapında tanınırlık kazanmış çağdaş bir sanatçıdır. Van Gogh’un “Yıldızlı Gece” tablosunu ebru tekniğiyle yeniden yaratmasıyla uluslararası üne kavuşan Ay, asırlık bir geleneği dijital çağa taşıyarak milyonlarca insana ulaşmayı başarmıştır. Türkiye’den ABD’ye, İskandinavya’dan Basra Körfezi’ne kadar dünyanın dört bir yanında sergiler düzenleyen sanatçı, geleneksel sanatların çağdaş yorumunu sunan öncü isimlerden biridir.

Kişisel Bilgiler ve Erken Yaşam

Garip Ay, 1984 yılında Siirt’te dünyaya gelmiştir. Küçük yaşlarından itibaren resme olan ilgisi dikkat çeken sanatçı, kırsal bir bölgede geçirdiği çocukluk döneminde doğal yaşamla iç içe büyümüştür. Sanatçının kendisi, 8-9 yaşlarına kadar elektriğin bile olmadığı bir köyde doğal ortamda hayvanlarla yaşadığını belirtmektedir. Bu erken dönem deneyimlerinin, sonraki sanatsal yaklaşımında önemli bir rol oynadığı görülmektedir.¹²³⁴

Öğrenim hayatına yatılı okullarda başlayan Ay, çizme konusundaki yeteneğinin fark edilmesi üzerine bir öğretmeninin tavsiyesiyle güzel sanatlar eğitimine yönlendirilmiştir. Sanatçı, uzak bir coğrafyadan gelen öğrencilerin daha gayretli olduklarına dair hocasının sözlerini hatırlatarak, zorluklarla dolu bu sürecin kendisini daha kararlı hale getirdiğini ifade etmektedir.²

Eğitim Hayatı

Lise Dönemi

Garip Ay, 2000 yılında Diyarbakır Güzel Sanatlar Lisesi‘nden mezun olmuştur. Bu dönem, sanatsal temellerinin atıldığı kritik yıllar olarak öne çıkmaktadır. Doğu Anadolu bölgesinde sanat eğitiminin çok desteklenmediği bir dönemde, ailesi için endişe verici olan bu tercihini kararlılıkla sürdürmüştür.³⁵⁶²

Üniversite Eğitimi

Lise eğitiminin ardından İstanbul’a gelerek Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü‘nde öğrenim görmüştür. 2010 yılında üniversiteden mezun olan Ay, bu süreçte geleneksel Türk sanatlarının derinliklerini keşfetme fırsatı bulmuştur. Üniversite yıllarında aynı zamanda Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Resim Bölümü’nde de eğitim aldığı bilinmektedir.⁴⁷⁸¹²³

Sanat Kariyerine Başlangıç ve Ebru ile Tanışma

Ebru Sanatıyla Karşılaşma

Garip Ay’ın ebru sanatıyla tanışması, üniversite yıllarında bir arayış dönemine denk gelmiştir. 2006 yılında ciltçiler tarafından yaygın olarak kullanılan ebru tekniğiyle tanışan sanatçı, bu sanatın rastlantısal ve kontrol edilemez yapısında büyük bir potansiyel görmüştür. Sanatçının kendi ifadesiyle, sulu boya ile rastlantısal renk etkileri oluşturduğu bir dönemde ebru’nun benzer özelliklerini keşfetmesi, bu alana yönelmesinde belirleyici olmuştur.⁹¹⁰

Sanatsal Yaklaşımının Gelişimi

2011 yılından beri ebru sanatıyla profesyonel olarak uğraşan Ay, geleneksel ebru sanatının su gibi değişime açık olduğunu fark etmiştir. Bu anlayışla, asırlardır birikmiş geleneksel motiflerin daha önce kimsenin denemeye cesaret edemediği bir şekilde geleceğe dokunmasını sağlamıştır. Sanatçı, ebru’yu sadece teknik açıdan farklı bir sanat disiplini olarak görürken, konunun dini referanslarla kutsallaştırılmasını eleştirmektedir.⁷¹²⁹

Önemli Eserleri ve Çalışmaları

Türk Tarihi Şahsiyetlerinin Portreleri

Garip Ay, ilk dönem çalışmalarında Türk tarihinin önemli isimlerinin portrelerini yapmıştır. Yunus Emre, Piri Reis ve Mimar Sinan gibi tarihi şahsiyetlerin ebru portrelerini gerçekleştirmiştir. Son üç yılda 40’tan fazla önemli Türk şahsiyetinin portresini su üzerinde çalıştığını belirtmektedir.¹¹¹²¹³⁷

Van Gogh Çalışmaları ve Uluslararası Tanınırlık

Sanatçının en önemli çalışması, Vincent van Gogh‘un “Yıldızlı Gece” tablosunu ebru tekniğiyle yeniden yaratmasıdır. 2016 yılında YouTube’da yayınlanan bu video, sosyal medyada bir haftada 50 milyondan fazla kez izlenmiştir. Bu çalışma, Ay’ın uluslararası tanınırlık kazanmasında dönüm noktası olmuştur.¹²¹³¹⁴¹⁵¹⁶¹¹

Van Gogh’un otoportresini de ebru sanatıyla gerçekleştiren Ay, izlenimci ressamların doğayı resmederkenki hızını ve fırça darbelerini ebruya benzeterek bu çalışmaya ilham aldığını belirtmektedir. “Fırçanın akışkan hareketi, suda yapılıyormuş gibi görünen görüntüleri suda tekrar etmeye çalıştım” sözleriyle bu bağlantıyı açıklamaktadır.¹³³

Dini ve Kültürel Temalar

Sanatçı, “Ezan”, “İftar Çadırı”, “Miraç”, “Sahur” ve “Zekat” isimli eserleriyle İslami kültürün önemli kavramlarını ebru sanatıyla yorumlamıştır. Bu çalışmalar, geleneksel sanatın çağdaş yorumunu sunma konusundaki başarısını göstermektedir.⁵

Uluslararası Tanınırlık ve Başarıları

Dünya Çapında Sergiler ve Atölyeler

Garip Ay, Türkiye’den ABD’ye, İskandinavya’dan Basra Körfezi bölgesine kadar dünyanın çeşitli ülkelerinde sayısız sergiler, atölye çalışmaları ve seminerler düzenlemiştir. Rusya, Singapur, Estonya gibi ülkelerde de çalışmalar yürütmüştür.⁸¹⁴¹⁷¹¹¹

Medya ve Video Projeleri

Sanatçı, 180 bölümlük bir belgesel programında yer almış ve çeşitli müzik videoları, reklam filmleri ve canlı performanslarda bulunmuştur. Ebru sanatını video sanatıyla birleştiren öncü yaklaşımıyla dikkat çekmektedir.⁶¹⁰⁴⁵⁷

Prestijli Kurumlarla İşbirlikleri

Netflix: “The Crown” dizisi için Claire Foy portresini gerçekleştirmiştir¹⁸¹⁹²⁰
Metropolitan Sanat Müzesi: Çeşitli projelerde yer almıştır²⁰
Basilica Cistern: 2024 yılında İstanbul’da özel performans gerçekleştirmiştir¹⁰
Immersive Van Gogh Toronto: 2024 yılsonunda sanatçı ikamet programına katılmıştır²¹

Sanatsal Yaklaşımı ve Felsefesi

Zuhurat Kavramı

Garip Ay’ın sanat felsefesinde “zuhurat” kavramı merkezi bir yere sahiptir. Bu kavram, ebru sanatında işin ortaya çıkış sürecinin sonuç kadar önemli olduğu fikrini temsil etmektedir. Sanatçı, TEDx konuşmasında zuhurat’ı “su üzerine serpiştirilen boyaların özgürce şekillendirilerek kağıtta vücut bulması” olarak tanımlamaktadır.⁹¹¹

Geleneksel ve Modern Sentezi

Ay, geleneksel ebru sanatını modern resim teknikleriyle harmanlayan yaklaşımıyla öne çıkmaktadır. Akrilik, cam ve kumaş boyaları gibi modern malzemeleri geleneksel tekniklerle birleştirerek kendine özgü bir tarz geliştirmiştir. Sanatçı, her boyanın suyla farklı etkileşim gösterdiğini ve bu konuda kapsamlı deneyimler yaptığını belirtmektedir.²²³⁵

Sanat ve Teknoloji

Dijital medya ve video sanatını ebru ile birleştiren Ay, bu geleneksel sanatı performans sanatına dönüştürmüştür. “İnteraktif Ebru Ekranı” projesiyle sanatı dijital deneyim haline getirmiştir.²³²⁴²⁵²⁶

Projeler ve İşbirlikleri

Kurumsal Çalışmalar

Allergan: “Free Your Talents” kampanyası için özel proje²⁰
Gubretas: Yıllık rapor için sanatsal çalışma²⁷²⁰
SK-II ve SK Innovation: Uluslararası projeler²⁷²⁰
By-Health: Çin pazarına yönelik çalışmalar²⁰²⁷

Sanat Kurumları ve Müzeler

Atlas Obscura: Online deneyim programları²⁸
İzmir Enternasyonal Fuarı: Digital Echos Sergisi’nde interaktif ebru ekranı²⁴
Çeşitli opera ve tiyatro prodüksiyonları: Dubai gibi şehirlerde sahne performansları²⁹

Ödül ve Başarıları

Profesyonel Tanınırlık

Mediacat Magazine: 2017 yılının en yaratıcı 50 ismi arasında gösterilen Ay²⁷²⁰
Golden Compass Public Relations Award: Halkbank projesi ile ödül²⁰²⁷
LACP Vision Awards: Gubretas yıllık raporu ile gümüş ödül²⁷²⁰

Sosyal Medya Başarıları

Facebook’ta 150.000’den fazla takipçiye sahip olan sanatçı, YouTube videolarıyla milyonlarca izlenmeye ulaşmıştır. Van Gogh videosu tek başına 100 milyondan fazla izlenmiştir.¹⁸⁹

Etki ve Önemi

Geleneksel Sanatın Modern Yorumu

Garip Ay, UNESCO tarafından 2014 yılında “İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası” listesine alınan ebru sanatını çağdaş bir dille yeniden yorumlamıştır. Bu yaklaşımı, geleneksel sanatların sürdürülebilirliği açısından önemli bir katkı olarak değerlendirilmektedir.³⁰

Kültürel Köprü Rolü

Sanatçının çalışmaları, Doğu ve Batı sanat gelenekleri arasında köprü kurma işlevi görmektedir. Van Gogh gibi Batılı bir sanatçının eserini Doğulu bir teknikle yorumlaması, kültürlerarası diyaloğun önemli bir örneğidir.¹⁵²⁹

Dijital Çağda Geleneksel Sanat

Video sanatı ve dijital medyayı geleneksel ebru ile birleştiren yaklaşımı, dijital çağda geleneksel sanatların nasıl yaşatılabileceğine dair önemli bir model sunmaktadır.²⁵⁴

Günümüzdeki Faaliyetleri

Atölye ve Eğitim Çalışmaları

Garip Ay, İstanbul Balat’taki atölyesinde çalışmalarını sürdürürken, dünya çapında atölye çalışmaları ve seminerler düzenlemektedir. Atlas Obscura gibi platformlar üzerinden online eğitimler de vermektedir.²⁸⁹

Devam Eden Projeler

2025 yılı itibariyle sanatçı, Toronto’daki Immersive Van Gogh sergisinde ikamet programına katılmakta ve canlı performanslar sergilemektedir. Bu program, Van Gogh’un başyapıtlarını ebru tekniğiyle yeniden yaratmasını ve izleyicilere atölye deneyimi sunmasını içermektedir.²¹

Sosyal Etki Projeleri

İyilik İçin Sanat Derneği gibi kuruluşlarla işbirliği yapan Ay, sanatın toplumsal fayda sağlama konusundaki potansiyelini keşfetmeye devam etmektedir.¹⁴

Sonuç

Garip Ay, geleneksel Türk ebru sanatını çağdaş bir perspektifle yorumlayarak hem yerel hem de küresel ölçekte önemli bir sanatsal mirasa sahip çıkmıştır. Van Gogh çalışmalarıyla uluslararası tanınırlık kazanan sanatçı, asırlık bir geleneği digital çağa taşıyarak milyonlarca insana ulaştırmayı başarmıştır. Sanatsal yaklaşımında geleneksel teknikleri modern malzeme ve yöntemlerle harmanlayan Ay, kültürlerarası diyaloğun güçlü bir temsilcisi olarak öne çıkmaktadır. Dünya çapında gerçekleştirdiği sergiler, atölyeler ve dijital projelerle ebru sanatının evrensel bir dil haline gelmesinde öncü rol oynamıştır.

⁂

Bakur, 21.Yüzyıl, Kültür, Resim, Sanat, Siirt