Terzi Niyazi (Niyazi Usta ya da Niyazi Tatlıcı) (1932-5.11.1977)
Terzi Niyazi 1932 yılında Diyarbakır–Silvan’da doğmuştur. İlkokulu Silvan’da bitirmiş ve küçük yaşta terzi Şemsi Usta’nın yanında çıraklığa başlamıştır. Daha sonra Mehdi Zana ile birlikte Diyarbakır Ar Pasaj’ında ortaklaşa meşhur terzihanelerini açarlar. Orası, çeşitli görüşten insanların uğradığı, sosyalizm ve memleket meselelerinin tartışıldığı bir yer merkez olmuştu. Diyarbakır’a yolu düşen devrimciler ve Kürt yurtseverleri, terzihaneye uğramadan edemezlerdi.
Niyazi Usta, 1950’li yıllardan itibaren aktif politika içinde olmuştur. 1957 seçimlerinde iktidardaki DP’den ayrılan Hürriyet Partisi’ni destekler. 1960’lı yıllarda siyasal yaşamına Türkiye İşçi Partisi (TİP) ile devam eder. 1963 yılında TİP’in Silvan İlçe kuruluşuna üye ve kongre delegelerinden biri olur. TİP’te çalışırken, TİP içindeki Kürtlerin büyük kısmının yer aldığı “Doğulular Grubu”nda yer almıştır. Sosyalist bir Kürt yurtsever olarak; Kürt halkının bir de ulusal sorunu olduğunu, bunları dile getirebilmek içinde grup olarak hareket etmenin gerekli olduğuna inandığından bu grup içinde yerini almıştır.
1969 yılında Kürt gençliğinin “ayrı örgütlenmeci” diye tabir edilenleri tarafından kurulan (DDKO) Devrimci Doğu Kültür Ocakları’na sempati ile bakıyordu. 1970 yılında Doktor Şivan (Sait Kırmızıtoprak) ve arkadaşları tarafından Kürt’lerin güney bölgesinde kurulan (T-KDP) Türkiye’de Kürdistan Demokrat Partisi’nin, Niyazi Usta’nın sempatisini daha çok celp ettiğini görüyoruz.
Niyazi Usta, Kürt Sorununun sosyalist bir iktidarda çözüleceğine inanıyordu. Ona göre Kürtler amaçlarına ulaşabilmek için sosyalist mücadeleye omuz vermeliydiler. Kurtuluşları ancak bu yolla olurdu.
12 mart 1971 askeri müdahalesi sonrasındaki ünlü “Balyoz Harekatında”, Diyarbakır’da ilk gözaltına alınanlardan biriydi.
Niyazi Usta, Diyarbakır Sıkıyönetim Askeri Mahkemesi’nde DDKO davasından tutuklu olarak yargılandı. Bir yıl kadar tutuklu kaldıktan sonra salıverildi ve tutuksuz yargılanmasına devam edildi. Sonuç olarak davadan beraat etti. 12 mart döneminden sonra prostat kanseri teşhisi konuldu. Türkiye ve Çekoslovakya’da tedavi gördü. Yakalandığı amansız hastalıktan kurtulamadı ve henüz erken bir yaşta 5 Kasım 1977’de vefat etti.
Niyazi Usta, renkli bir kişiliğe sahipti. Keskin bir zekaya sahip, şakacı, hazır cevap ve sözlü mizahın ustasıydı. Deyim yerindeyse ağzı bozuk ve iğneleyici bir dille konuşurdu. Çok okuyan, ülke ve dünya gelişmelerini yakından takip eden, inançlı bir sosyalistti. Hurafelere boyun eğmeye, tanıdığı kişilerin tutarsızlığına çok öfkelenir, dobra dobra konuşurdu. Aynı zamanda, din hocalarıyla tartışabilecek derecede de dini bilgiye sahipti.
Ruşen Arslan – Niyazi Usta
Doz Yayınları
Önceleri silvan’da; 1963’ten itibaren ise diyarbakır’da (eski arı sinemasının olduğu pasajın içinde) küçük bir dükkanı olan terzi.
terziler o dönemlerde politik tartışmaların, toplaşmaların en ideal yerleri olduğundan -1977 yılında henüz 45 yaşındayken mesane kanserinden ölecek olan- niyazi usta’nın dükkanı da başta kürt meselesi olmak üzere en hararetli tartışmaların yapıldığı mekanlardan biri olur. terzihanedeki bu politik atmosferden etkilenen niyazi usta’nın küçük çırağı, terzi pamuğunun sarıldığı paketlere “yaşasın mustafa barzani, kahrolsun sevmeyenler” yazıp silvan şehir merkezine asarak ilk eylemini gerçekleştirir. nitekim bu çırak ardından türkiye işçi partisi silvan ilçe başkanı, devrimci doğu kültür ocaklarının önde gelenlerinden, doğu mitinglerinin ilk organizatörlerinden biri ve en sonunda da bağımsız olarak diyarbakır belediye başkanı olur. bu terzi çırağının adı mehdi zana’dır.