❮ Geri

Sabat İslambouli – Tabat Islambouli

Dr. Sabat M. İslambouli (1867-1941), Kürt-Yahudi kökenli bir hekim olup Suriye’den çıkan ilk kadın doktorlardan biri ve dünyanın ilk kadın hekimleri arasında yer almaktadır. Adının yazılışında farklılıklar bulunmakta olup Tabat İslambouly, Sabat İslambooly, Thabat İslambooly ve Tabat İstanbuli gibi varyantları da mevcuttur.123

Doğum ve Erken Yaşam

Sabat İslambouli 1867 yılında Şam’da (Damaskus) Kürt-Yahudi bir ailede dünyaya gelmiştir. O dönem Şam’da yaşayan Yahudi toplumu yaklaşık 4.000 kişi civarındaydı ve bazı aileler büyük zenginlik içinde yaşamaktaydı. İslambouli’nin ailesi de bu dönemde Şam’ın nüfuzlu Kürt-Yahudi ailelerinden biriydi.425671

Eğitimi ve Amerika’ya Yolculuğu

Tıp Eğitimi Kararı

Sabat İslambouli, tıp öğrenimi görmek amacıyla 1885 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne gelmiştir. Bu cesur karar, o dönemde kadınların eğitim haklarının oldukça sınırlı olduğu düşünüldüğünde son derece önemlidir.28910

Woman’s Medical College of Pennsylvania

İslambouli, Pensilvanya’daki Woman’s Medical College of Pennsylvania‘da eğitim görmüştür. Bu kolej 1850 yılında kurulmuş olup, dünyada kadınlara tıp diploması veren ilk kurum olma özelliğini taşımaktaydı.3111212

Burs ve Mali Destek

Arşiv kayıtlarına göre, İslambouli her yıl kolejden 35 dolar burs almıştır. O dönemde eğitim masrafları yıllık 130 dolar civarındayken, bu burs önemli bir mali destek sağlamıştır.13812

Eğitim Süreci

İslambouli’nin eğitimi beş yıl sürmüştür. 1885-1886 akademik yılında başladığı eğitimine ikinci yılında bir ara vermiş, 1887’de tekrar dönerek eğitimini 1890’da tamamlamıştır.81213

Mezuniyet ve Tarihi Önemi

Mezuniyet Töreni

1890 yılında tıp diplomasını alarak mezun olan İslambouli, bu başarısıyla dünyada tıp diploması alan ilk kadın doktorlar arasına girmiştir. Mezuniyet töreninde Hindistan’dan Anandibai Joshi ve Japonya’dan Kei Okami ile birlikte tarihi bir fotoğraf çektirmiştir.9141238

Uluslararası Tanınırlık

Bu üç kadın doktor kendi ülkelerinden tıp diploması alan ilk kadınlar olarak tarihe geçmişlerdir. İslambouli, Suriye ve Osmanlı topraklarından mezun olan ilk kadın hekim olma özelliğini taşımaktadır.151651139

Meslek Yaşamı

Şam’a Dönüş

Mezun olduktan sonra İslambouli, Şam’a dönerek hekim olarak çalışmaya başlamıştır. Ancak bu dönem hakkında detaylı bilgiler mevcut değildir.1716182

Kahire’ye Taşınma

Kolej kayıtlarına göre İslambouli, 1919 yılında Kahire’ye taşınmıştır. Mısır Hemşirelik İdaresi kayıtlarında 1919’da Kahire’de hemşire olarak çalıştığına dair belgeler bulunmaktadır. Aynı zamanda 1926 yılında da Kahire’de bulunduğuna ilişkin kayıtlar mevcuttur.162317

Son Dönem

1929 yılından sonra İslambouli ile ilgili kayıtlar kesilmiştir. Üniversite bu tarihte onunla iletişimi kaybetmiş ve yaşayıp yaşamadığını bile bilememektedir.12

Vefatı

Dr. Sabat İslambouli 1941 yılında Kahire’de vefat etmiştir. 74 yaşında hayatına son vermiştir.51912

Tarihsel Bağlam ve Önemi

19. Yüzyılda Kadın Hekimliği

İslambouli’nin yaşadığı dönemde kadınların tıp eğitimi alması son derece zordu. O dönemde kadınların eğitim görmeleri halinde histeri geliştireceğine inanılmaktaydı. Bu önyargılara karşı mücadele ederek hekim olan İslambouli, önemli bir öncü rol üstlenmiştir.1016

Osmanlı İmparatorluğu’nda Durum

  1. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda kadınlara tıp eğitimi verilmemekteydi. Bu nedenle tıp okumak isteyen kadınlar Avrupa veya Amerika’ya gitmek zorundaydı.2010

Kürt-Yahudi Topluluğu

Şam’daki Kürt-Yahudi topluluğu, 19. yüzyılda önemli ticari ve kültürel faaliyetler yürütmekteydi. İslambouli’nin ailesi de bu toplumun nüfuzlu ailelerinden biriydi.212274

Eserleri ve Çalışmaları

İslambouli’nin herhangi bir yazılı eseri ya da tıbbi çalışması hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktadır. Bu durum, o dönemde kadın hekimlerin çalışmalarının yeterince belgelenmemiş olmasıyla açıklanabilir.

Görüşleri ve Felsefesi

İslambouli’nin tıp veya toplumsal konular hakkındaki görüşlerine dair kaynaklarda doğrudan alıntı bulunmamaktadır. Ancak, o dönemde kadınların eğitim alması konusundaki toplumsal baskılara karşı durması, ilerici bir düşünce yapısına sahip olduğunu göstermektedir.

Mirası ve Etkisi

Tıp Tarihi Açısından

İslambouli, tıp tarihinde önemli bir yere sahiptir. Suriye’nin ilk kadın hekimi olarak, kendisinden sonra gelen kadın hekimler için yol açmıştır.435

Kürt Kadın Tarihi

Kürt tarihinde önemli bir figür olan İslambouli, Kürt kadınlarının eğitim ve meslek alanlarındaki başarılarının öncüsü olmuştur.854

Kadın Hakları Hareketi

  1. yüzyılda kadın haklarının gelişimi açısından İslambouli’nin başarısı, kadınların eğitim ve meslek haklarına önemli bir katkı sağlamıştır.169

Arşiv Belgeleri

İslambouli ile ilgili belgeler Drexel Üniversitesi Legacy Center Arşivi‘nde muhafaza edilmektedir. Bu belgeler arasında:248

  • Mezuniyet fotoğrafları
  • Akademik kayıtlar
  • Burs belgeleri
  • Sınıf listeleri bulunmaktadır138

Sonuç

Dr. Sabat İslambouli, 19. yüzyılın zor koşullarında tıp eğitimi alarak Suriye’nin ilk kadın hekimi olan önemli bir tarihsel figürdür. Kürt-Yahudi kökenli olan İslambouli, sadece kendi toplumu için değil, tüm Ortadoğu kadınları için bir öncü rol üstlenmiştir. Yaşamı hakkında sınırlı bilgi bulunmasına rağmen, elde ettiği başarı ve çığır açan rolü, onu tıp tarihi ve kadın hakları tarihinin önemli isimlerinden biri haline getirmektedir.12359416

İslambouli’nin hikayesi, eğitim ve meslek hayatında kadınların karşılaştığı zorlukları aşmanın mümkün olduğunu gösterirken, aynı zamanda farklı etnik ve dini kimliklerden gelen kadınların bilim alanındaki katkılarının da altını çizmektedir.118
2526272829303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162636465666768697071727374757677787980818283848586878889909192939495969798

⁂
  1. https://kids.kiddle.co/Sabat_Islambouli
  2. https://tr.wikipedia.org/wiki/Sabat_%C4%B0slambouli
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Sabat_Islambouli
  4. https://www.saradistribution.com/aheng.htm
  5. https://www.thejiyanarchives.com/obituary/dr-tabatmislambouly
  6. https://www.morasha.com.br/en/diaspora-communities/Jews-of-Syria-from-the-1st-century-BCE-to-1910.html
  7. https://justiceforjews.com/syria-report/wp-content/uploads/2024/12/FINAL-SYRIA-REPORT.pdf
  8. https://www.rudaw.net/english/people-places/03062022
  9. https://www.utterlyinteresting.com/post/historical-photos-circulating-depict-women-medical-pioneers
  10. https://read.dukeupress.edu/jmews/article/18/1/1/294382/Gendered-Struggles-over-the-Medical-Profession-in
  11. https://philadelphiaencyclopedia.org/essays/womans-medical-college-of-pennsylvania/
  12. https://www.vanekspres.com.tr/dunyada-ilk-kurt-kadin-doktor-istamboulinin-hikayesi
  13. https://www.rudaw.net/turkish/lifestyle/05062022
  14. https://www.inquirer.com/arts/anandibai-joshee-doctor-womens-history-philadelphia-20240329.html
  15. https://japan-forward.com/the-pioneering-women-who-became-the-first-licensed-female-doctors-in-their-countries/
  16. https://www.upliftingsyrianwomen.org/sabat-islambouli-a-woman-of-history/
  17. https://www.wikiwand.com/tr/articles/Sabat_%C4%B0slambouli
  18. https://www.huffpost.com/entry/19th-century-women-medical-school_n_5093603
  19. https://www.wikiwand.com/en/articles/Sabat_Islambouli
  20. https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-for-the-history-of-science/article/medicine-and-arabic-literary-production-in-the-ottoman-empire-during-the-nineteenth-century/9EDBADC6DFE673E6B47C37672ABD4E0F
  21. https://en.wikipedia.org/wiki/Jewish_Quarter_of_Damascus
  22. https://dbs.anumuseum.org.il/skn/en/c6/e134370/Place/Syria
  23. https://de.wikipedia.org/wiki/Sabat_Islambouli
  24. https://library.drexel.edu/archives-collections/university-archives/
  25. https://tr.wikipedia.org/wiki/Halid_el-%C4%B0sl%C3%A2mb%C3%BBl%C3%AE
  26. https://file.setav.org/Files/Pdf/misirda-kim-kimdir.pdf
  27. https://tevhiddergisi.org/cezaevi-roportaji/
  28. https://www.saradistribution.com/sabat.al.istanboli.htm
  29. https://kurds.wiki/tag/tabat-islambouly/
  30. https://www.academia.edu/100107082/Arap_Co%C4%9Frafyas%C4%B1n%C4%B1n_Do%C4%9Fusunda_Kad%C4%B1n_Doktorlar_1880_1950
  31. https://www.insamer.com/tr/musluman-kardesler-hareketi-tarihi-ve-bugunu_3715.html
  32. https://www.instagram.com/p/DFxbhePyLGa/?locale=my\&hl=en
  33. https://www.mideastmed.org/entity/71081/person
  34. https://acikerisim.sakarya.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12619/69221/ODT00002.pdf?sequence=1\&isAllowed=y
  35. https://kmu.edu.tr/ogris/duyuru/4171/2015-uluslararasi-ogrenci-programina-basvuran-ogrencilerin-dikkatine/duyuru.aspx?ayrinti=282\&ayrinti=282
  36. https://hannah.nazri.org/inspirational-asian-women-in-medicine-a-non-exhaustive-list
  37. https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_Kurds
  38. https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sabat_Islambouli
  39. https://www.the-good-times.org/people-2/against-all-odds-women-medical-pioneers/
  40. https://www.reddit.com/r/Syria/comments/1iw9q7h/sabat_islambouli_right_from_syria_pictured_on/
  41. https://medrecruit.medworld.com/articles/the-pioneering-first-women-in-medicine-across-different-countries-and-cultures
  42. https://ppimhs.org/newspost/remembering-keiko-okami-the-trailblazing-japanese-woman-who-became-a-doctor-in-a-western-world/
  43. https://www.instagram.com/p/DIO2kYfTFGo/
  44. https://www.instagram.com/p/Cparoy3PC7X/
  45. https://institute.medworld.com/our-doctors-articles/recognising-some-of-medicines-influential-females
  46. https://opendata.uni-halle.de/bitstream/1981185920/34078/1/Liebrenz_2014_Social_History_Surgery.pdf
  47. https://rihs.us/2021/04/27/tuesday-april-29-2021-women-struggled-to-be-educated-in-medicine/
  48. https://www.kurdipedia.org/Default.aspx?q=20220604200524416243\&lng=8
  49. https://en.wikipedia.org/wiki/Damascus
  50. https://www.emergingink.com/blog/harbingers-of-change
  51. https://drexel.edu/news/archive/2017/March/Women-Physicians/
  52. https://www.morasha.com.br/en/diaspora-communities/the-Jews-of-Damascus.html
  53. https://archivalcollections.drexel.edu/repositories/5/top_containers/15005?page=2
  54. https://www.hws.edu/about/history/elizabeth-blackwell/150-years.aspx
  55. https://www.timesofisrael.com/in-damascus-abandoned-jewish-quarter-final-5-jews-want-to-flee-as-expats-yearn-to-return/
  56. https://www.bibalex.org/SCIplanet/en/article/details.aspx?id=13691
  57. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2685681/
  58. https://en.wikipedia.org/wiki/Syrian_Jews
  59. https://history.rcp.ac.uk/inspiring-physicians/zahira-hafez-abdin
  60. https://elementarymydearmd.com/2023/05/03/emd-executive-blog-post-27/
  61. https://www.i24news.tv/en/news/international/diaspora-affairs/artc-jews-of-damascus-spared-by-upheaval-in-syria-for-now
  62. https://apostolosloukas.org/2020/07/01/three-educated-and-licensed-women-doctors-in-the-late-1800s-at-a-time-when-women-in-the-united-states-still-couldnt-vote/
  63. https://drexel.edu/legacy-center/the-collections/research-guides/university-records/womans-medical-college/
  64. https://www.historystudies.net/dergi/tar201512a5573.pdf
  65. https://hdl.library.upenn.edu/1017/d/pacscl/DUCOM_HU003
  66. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3689046
  67. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2890320/
  68. https://drexel.edu/legacy-center/the-collections/research-guides/university-records/
  69. https://jewishstudies.washington.edu/global-judaism/reproduction-19th-century-ottoman-empire-jewish-midwives/
  70. https://drexel.edu/legacy-center/the-collections/women-in-medicine/abstracts/
  71. https://ceureviewofbooks.com/review/women-of-the-ottoman-empire/
  72. https://www.jstor.org/stable/j.cttq94c5
  73. https://archivalcollections.drexel.edu/subjects/2?page=4
  74. https://iksadyayinevi.com/wp-content/uploads/2024/12/THE-EFFECT-OF-OTTOMAN-MODERNIZATION-ON-NON-MUSLIM-WOMEN-AN-EVALUATION-FROM-TANZIMAT-TO-THE-LAST-PERIOD-OF-THE-EMPIRE.pdf
  75. https://blackthornandstone.com/2022/10/21/hidden-histories-of-jewish-muslim-medical-women-in-mediaeval-europe/
  76. https://www.chstm.org/consortium-special-collections-search-hub
  77. https://brill.com/display/book/edcoll/9789004255258/B9789004255258_007.pdf
  78. https://nursingclio.org/2015/06/16/the-international-history-of-womens-medical-education/
  79. http://ansp.org/research/library/archives/historical-collections/
  80. https://www.levantineheritage.com/pdf/Julia_Hauser_Christine_B_Lindner.pdf
  81. https://www.youtube.com/watch?v=nN5ADZny6TU
  82. https://kat.bandirma.edu.tr/tr/kat/Haber/Goster/Tibbin-Kurtulusu-Ilk-Kadin-Doktorlar-3264
  83. https://www.insanveinsan.org/sayilar/2019-bahar/16-yuzyil-osmanli-kitap-sanatlarinda-farkli-bir-uygulama-sah-u-geda-mesnevisinin-cicek-baskili-kagitlari.pdf
  84. https://www.tayfunaybek.com/yeryuzunun-ilk-kadin-doktoru/
  85. https://sssjournal.com/files/sssjournal/5de12cf3-507a-49d9-801e-f10666d92958.pdf
  86. https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/030620222
  87. https://www.nadirkitap.com/ortadogu-tarihi-19-yuzyildan-gunumuze-anne-laure-dupont-kitap26919089.html
  88. https://guzelsanatlar.ktb.gov.tr/Eklenti/70353,16-utks-ozetlerpdf.pdf?0
  89. https://twitter.com/RudawTurkce/status/1533414239016304640
  90. https://www.kitapyurdu.com/kitap/ortadogu-tarihi-19-yuzyildan-gunumuze/611372.html
  91. https://www.idildergisi.com/makale/pdf/1603980937.pdf
  92. https://www.instagram.com/p/DM0ysS2oiN0/
  93. http://adudspace.adu.edu.tr:8080/xmlui/handle/11607/3895
  94. https://dergipark.org.tr/tr/pub/itobiad/issue/31500/345517
  95. https://x.com/meminadiyaman_/status/1168870143658778625
  96. https://ekmekvegul.net/saglik/tip-tarihinin-unutturulan-kadinlari
  97. https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/24674.pdf
  98. https://www.imge.com.tr/urun/ortadogu-tarihi-19-yuzyildan-gunumuze-chantal-verdeil-9786257030953
, , , , , ,