❮ Geri

Baba Tahir-i Uryan Hemedani

Baba Tahir-i Uryan Hemedani (Farsça: بابا طاهر عریان همدانی), 11. yüzyıl İranı’nın en önemli mistik şair ve mutasavvıflarından biridir. Bu büyük şahsiyet, İslam kültürünün yetiştirdiği nadir bir bilge olup, dünya hayatına herhangi bir kıymet biçmeyen mütevazı yaşantısı ve Yüce Yaratıcısına olan tarifsiz aşkıyla tanınmaktadır.12

Doğum ve Yaşam Dönemi

Baba Tahir’in yaşam tarihleri konusunda araştırmacılar arasında farklı görüşler bulunmaktadır. En yaygın kabul gören görüşlere göre:3

  • Doğum Tarihi: Yaklaşık 938-999 yılları arasında çeşitli tahminler yapılmaktadır43
  • Ölüm Tarihi: 447/1055 yılı civarında öldüğü en güçlü ihtimal olarak görülmektedir3
  • Yaşam Süresi: Kaynaklarda 75-85 yıl yaşadığına dair bilgiler bulunmaktadır56

Yaşadığı Coğrafya ve Bölge

Baba Tahir, Hemedan şehrinde doğmuş ve yaşamını sürdürmüştür. Hemedan, İran’ın kuzeybatısında yer alan ve antik dönemde Ekbatana (Hegmataneh) olarak bilinen tarihi bir şehirdir. Bu bölge, kadim Med İmparatorluğu’nun başkenti olarak da bilinir.789

Kaynaklarda kendisine bazen Hemedani, bazen de Luri nisbesi verilmesi, onun Hemedan ile Luristan arasında bir yerde doğmuş olabileceği ihtimalini düşündürmektedir. Nitekim Hürremabad’da onun adını taşıyan bir mahalle bulunmaktadır.3

Dini ve Mistik Kimliği

#### “Uryan” Mahlasının Anlamı

“Uryan” (عریان) mahlası “çıplak” anlamına gelmektedir. Bu mahlas, onun dünya malından hiçbir şeye sahip olmayan, maddi dünyaya karşı ilgisizliğini ifade eden sembolik bir isimdir. Baba Tahir, bu mahlasla dünyevi mülkiyetten arınmış olduğunu ve asıl yaşanılacak yerin uhrevi hayat olduğu bilinciyle yaşadığını belirtmektedir.8101

#### Tasavvufi Kişiliği

Baba Tahir, bir derviş şair olarak bilinmektedir. “Baba” unvanı da tasavvufi gelenekte bilgelik ve olgunluğu simgeler. O, Kalender meşrep bir mutasavvıf olarak kabul edilmektedir. Kalenderlik, genel geçer kural ve kaidelere değil, gönül denizinin dalgalarına teşne olan bir tasavvufi tavırdır.11128

Tuğrul Bey ile Karşılaşması

En önemli tarihi kaynaklardan biri olan Rahat al-Sudur (راحة الصدور) adlı eserde, Selçuklu sultanı Tuğrul Bey‘in 447/1055 yılında Hemedan’a geldiğinde Baba Tahir’i ziyaret ettiği anlatılmaktadır. Bu karşılaşma şöyle gerçekleşmiştir:131415

Tuğrul Bey Hemedan’a girdiğinde, şehirde üç büyük mutasavvıf bulunmaktaydı: Baba Tahir-i Uryan, Baba Cafer-i Ebrahi ve Şeyh Hamşad. Sultan, bu üç zata saygı göstermiş ve ellerini öpmüştür. Baba Tahir, sultana “Sen nasıl yöneteceksin?” diye sormuş, sultan da “Siz nasıl emrederseniz” demiştir. Bunun üzerine Baba Tahir, “Allah size adaletle ve iyilikle yönetmenizi emreder” (Nahl Suresi 90. ayet) ayetini okumuş, sultan da bu şekilde yöneteceğine söz vermiştir.14413

Rivayete göre, Baba Tahir sultana yıllarca kullandığı ibriğinin ucundan yaptığı sade yüzüğünü hediye etmiş ve sultan girdiği her savaşta bu yüzüğü takarak zaferden zafere koşmuştur.12

Edebi Eserleri ve Çalışmaları

#### 1. Dubeytiler (دوبیتی)

Baba Tahir’in en ünlü eseri, dubeytiler adı verilen dörtlü şiirleridir. Dubeyti, “iki beyit” anlamına gelen ve rubai formuna benzer ancak farklı vezne sahip olan Farsça şiir türüdür.2161

Dubeyti’nin Özellikleri:

  • Her satırda 11 hece bulunur16
  • Genellikle hazaj vezni kullanılır16
  • Kafiye düzeni: a-a-a-a veya a-a-b-a şeklindedir16
  • Dili sade, akıcı ve halkın anlayabileceği sadededir1718

Tematik İçerik:

  • Allah’a olan aşk ve bağlılık17
  • Doğa sevgisi ve evrensel birlik17
  • İnsan acısı ve çaresizliği11
  • Manevi arınma ve tecerrüd17
  • Dünya hayatının geçiciliği17

Örnek Dubeyti:

خوشا آنون که الله یارشان بی
به حمد و قل هو الله کارشان بی
خوشا آنون که دایم در نمازند
بهشت جاودان بازارشان بی

“Ne mutlu onlara ki Allah yardımcıları olsun / İşleri hep hamd ve ‘Kul huvallah’ demek olsun / Ne mutlu onlara ki sürekli namaz kılarlar / Sonsuz cennet onların pazarı olsun”17

#### 2. El-Kelimatu’l-Kisar (الكلمات القصار)

Baba Tahir’in diğer önemli eseri, Arapça nesir türünde yazılmış aforizmalar koleksiyonudur. Bu eser, tasavvufi hikmetler ve öğütler içermektedir.12

Dil ve Lehçe Özellikleri

#### Fahlaviyat Geleneği

Baba Tahir’in şiirleri, Fahlaviyat (فهلویات) geleneği içinde değerlendirilmektedir. Fahlaviyat, Isfahan, Rey, Hemedan, Mah Nahavand ve Azerbaycan bölgelerindeki yerel kuzeybatı İran lehçelerinde yazılan şiirlere verilen addır.1920

#### Dil Tartışmaları

Baba Tahir’in kullandığı dil konusunda farklı görüşler bulunmaktadır:

  1. Hemedan Lehçesi: Çoğu kaynak, onun Hemedan’ın yerel lehçesinde yazdığını belirtir811
  2. Luri Bağlantısı: Bazı araştırmacılar şiirlerini Luri lehçesine bağlar21
  3. Kürtçe İddiası: Bazı çağdaş araştırmacılar onun Kürt kökenli olduğunu savunur921
  4. Fars Dili Yakınlığı: Şiirlerinin standart Farsçaya çok yakın olduğu da belirtilir22

Ehl-i Hak İnancındaki Yeri

Baba Tahir, Ehl-i Hak (Yarsan) inancı içinde önemli bir konuma sahiptir. Bu inanca göre:2324

  • Tanrı’nın kendisinde tecelli ettiği yedi kişiden biridir2524
  • Serencam adlı kutsal metinde onun adına yer verilir925
  • Şah Hoşin’e refakat eden dört melekten biri olarak kabul edilir12

Mezarı ve Türbesi

#### Tarihsel Gelişim

Baba Tahir’in mezarı Hemedan’ın kuzeyinde Bun-i Bazar mahallesinde küçük bir tepe üzerindedir. Türbesi tarihi boyunca birkaç kez yeniden inşa edilmiştir:3

  1. İlk Yapı: 6. yüzyıl Hicri’de (12. yüzyıl) sekizgen tuğla kule267
  2. Yeniden İnşa: 1970 yılında modern mimari Mohsen Foroughi tarafından tasarlandı2726
  3. Mevcut Durum: 25 metre yüksekliğinde sekizgen kaideli modern türbe2827

#### Mimari Özellikleri

  • Sekizgen taban: İslam mimarisinde denge ve uyumu simgeler27
  • Beyaz mermer: Yapı malzemesi olarak kullanılmış29
  • Turkuaz kubbe: Çarpıcı görsel etki yaratır2928
  • Granit sütunlar: Sekiz büyük granit sütun yapıyı destekler3028
  • Bahçe düzenlemesi: 100.000 metrekarelik alan içinde yer alır27

Çağdaş Etkileri ve Önemi

#### Edebiyat Üzerindeki Etkisi

Baba Tahir’in dubeyti formu, Farsça edebiyatta önemli bir gelenek oluşturmuştur:

  • Omar Khayyam, İbn-i Sina gibi büyük şairler ondan etkilenmiştir31
  • Modern İran müziğinde şiirleri bestelenerek seslendirilmektedir11
  • Yunus Emre ve diğer Türk mutasavvıflarıyla bağlantılar kurulur32

#### Akademik Çalışmalar

Batılı Çeviriler:

  • Edward Heron-Allen: “The Lament of Baba Tahir” (1902)3334
  • A.J. Arberry: “Poems of a Persian Sufi” (1937)3536
  • Mehdi Nakhosteen: “The Rubáiyyát of Bábá Táhir Oryán” (1967)37

Modern Araştırmalar:

  • Çok dilli kaynak taramalar (Türkçe, İngilizce, Kürtçe, Arapça, Farsça)
  • Manuscriptoloji çalışmaları
  • Karşılaştırmalı edebiyat araştırmaları

Tartışmalı Konular ve İddialar

#### Etnik Kimlik Tartışmaları

  1. Fars Kökenli: Geleneksel Fars kaynakları onu Fars şairi olarak kabul eder21
  2. Kürt Kökenli: Modern Kürt araştırmacılar onu Kürt edebiyatının öncüsü sayar921
  3. Lur Bağlantısı: Şiirlerindeki Luri lehçe unsurları bu iddiayı destekler8

#### Yaşam Tarihi Belirsizlikleri

  • 1010 ölüm tarihi: Rıza Kuli Han’ın verdiği tarih3
  • 1055 ölüm tarihi: Ravandi’nin kaydına dayanan daha güvenilir tarih153
  • Çağdaşları: İbn-i Sina (ö.1037) ve Omar Khayyam ile çağdaş olduğu düşünülür8

Felsefi ve Tasavvufi Görüşleri

#### Temel Öğretiler

  1. Dünya Karşısında Tavır: Maddi dünyaya bağlılıktan kaçınma112
  2. İlahi Aşk: Yaratıcıya olan sonsuz sevgi1
  3. İnsan Edilgenliği: İnsanın evren karşısındaki çaresizliği11
  4. Manevi Arınma: Nefsin terbiye edilmesi12
  5. Birlik İnancı: Vahdaniyet düşüncesi7

#### Kalender Felsefesi

Baba Tahir’in Kalender tavrı şu özellikler gösterir:12

  • Geleneksel kurallara bağlı kalmama
  • Gönül denizinin dalgalarına teslim olma
  • Dış görünüşe önem vermeme
  • Sert abada giyinme
  • Gezici derviş yaşamı sürdürme

Sonuç ve Değerlendirme

Baba Tahir-i Uryan Hemedani, 11. yüzyıl İran’ının en önemli mistik şairlerinden biri olarak İslam tasavvuf geleneğinde kalıcı bir iz bırakmıştır. O, sadece edebi kişiliğiyle değil, aynı zamanda yaşam tarzı ve felsefi görüşleriyle de hem çağdaşlarını hem de kendisinden sonraki nesilleri etkilemiştir.21

Dubeyti formundaki şiirleriyle halk edebiyatına önemli katkıda bulunurken, tasavvufi öğretileriyle de manevi arayış içindeki insanlara yol göstermiştir. Her ne kadar hayatı hakkında kesin bilgiler sınırlı olsa da, eserleri ve düşünceleri günümüzde de araştırmacılar ve edebiyat severleri tarafından ilgiyle incelenmektedir.18117

Baba Tahir’in çok kültürlü kimliği (Fars, Kürt, Lur bağlantıları) ve çok dilli eserleri, onun evrensel bir şair olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, onun mirası sadece belirli bir etnik gruba değil, tüm İslam kültür coğrafyasına aittir.219
1001011021031041051061071081091101111121131141151161171181191201211221231241251261271281291301311321331341351361371381391401411421431441451461471481491501511521531541551561571581591601611621633839404142434445464748495051525354555657585960616263646566676869707172737475767778798081828384858687888990919293949596979899

⁂
  1. http://dergipark.org.tr/tr/doi/10.60163/hbv.108.016
  2. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkhcbva/issue/81463/1313971
  3. https://islamansiklopedisi.org.tr/baba-tahir-i-uryan
  4. https://kurdshop.net/en/famous-kurdish-persons/4588
  5. https://majzooban.org/en/?p=2359
  6. https://irandoostan.com/baba-tahir-oryan-hamadani/
  7. https://www.visitiran.ir/node/1463
  8. https://en.wikipedia.org/wiki/Baba_Tahir
  9. https://occomahabad.wordpress.com/2019/06/21/jiyana-bav-tahire-uryan-hemedanikurt-sair-baba-tahir-uryanin-yasami-o-447-1055/
  10. https://www.iranchamber.com/literature/babataher/babataher.php
  11. https://www.golha.co.uk/en/people/340/baba-tahir
  12. https://www.indyturk.com/node/80316
  13. https://www.rudaw.net/turkish/opinion/15122020
  14. https://candname.com/tr/?p=2750
  15. https://en.wikipedia.org/wiki/Rahat_al-sudur
  16. https://en.wikipedia.org/wiki/Do-baytī
  17. https://sw.icro.ir/Celebrities/Baba-Tahir’s-Persian-Quatrains:-Vintage-Poetry
  18. https://shopipersia.com/product/the-dubayti-poems-of-baba-tahir/
  19. https://en.wikipedia.org/wiki/Fahlavīyāt
  20. https://www.iranicaonline.org/articles/fahlaviyat/
  21. https://jurnal.ar-raniry.ac.id/index.php/adabiya/article/download/24628/pdf
  22. https://tr.mehrnews.com/news/1897604/İran-ın-medeniyet-başkenti-Hemedan-daki-Baba-Tahir-Türbesi
  23. https://edeberkan.com/dergi/article/view/31
  24. https://tr.wikipedia.org/wiki/Yârsânîlik
  25. https://edeberkan.com/dergi/article/download/31/24/237
  26. https://en.wikipedia.org/wiki/Baba_Tahir_Mausoleum
  27. https://www.tehrantimes.com/news/502003/Baba-Taher-Mausoleum-a-harmonious-blend-of-Persian-poetry-and
  28. https://www.toiran.com/en/city-hamedan/historical_sites/Baba-Tahir-Mausoleum/2771
  29. http://www.eavartravel.com/blog/2024/9/16/160986/baba-taher-mausoleum/
  30. https://iranontour.com/city-attractions/baba-taher-mausoleum/
  31. https://www.goodreads.com/book/show/52784418-the-four-babas-of-sufi-poetry
  32. https://abked.de/index.php/abked/article/view/271
  33. https://archive.org/details/lamentofbabatahi00tahiuoft
  34. https://www.rookebooks.com/1902-the-lament-of-baba-tahir-being-the-rubaiyat-of-baba-tahir
  35. https://www.bruceleelibrary.jamescbishop.com/lib/items/show/1228?sort_field=Dublin+Core%2CTitle\&amp%3Bamp%3Bamp%3Bamp%3Bamp%3Bsort_dir=a\&amp%3Bamp%3Bamp%3Bamp%3Bamp%3Boutput=omeka-xml\&amp%3Bamp%3Bamp%3Bamp%3Boutput=omeka-xml\&amp%3Bamp%3Bamp%3Boutput=omeka-xml\&amp%3Bamp%3Boutput=omeka-xml\&amp%3Boutput=omeka-xml
  36. https://www.etsy.com/uk/listing/1904042733/poems-of-a-persian-sufi-quatrains-of
  37. https://www.britannica.com/biography/Baba-Taher-Oryan
  38. https://www.semanticscholar.org/paper/940b6eaab1d3156eafb02a3156f08f365f4b1e1c
  39. https://dergipark.org.tr/tr/doi/10.17335/sakaifd.1526241
  40. http://dergipark.org.tr/tr/doi/10.32711/tiad.463992
  41. https://www.semanticscholar.org/paper/a3fccc378e749f041b6dc5953e938536c039589d
  42. http://irigs.iiu.edu.pk:64447/ojs/index.php/islamicstudies/article/view/4215
  43. https://zenodo.org/record/2052359/files/article.pdf
  44. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/D73B97830CDAFEF763E5F7AAE73E486E/S2753271224000038a.pdf/div-class-title-oral-history-and-the-textual-archive-contemporary-pakistani-shi-i-span-class-italic-ulama-s-span-recollections-and-reflections-on-politics-and-sectarian-harmony-div.pdf
  45. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/E00719E11DE26A8D3AC280ACC6D1194A/S0020743823000478a.pdf/div-class-title-the-growth-of-arabic-biographical-writing-in-south-asia-from-the-eighteenth-to-the-twentieth-century-div.pdf
  46. https://zenodo.org/record/2090013/files/article.pdf
  47. https://zenodo.org/record/1928175/files/article.pdf
  48. https://zenodo.org/record/1449950/files/article.pdf
  49. https://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Evliyalar-Ansiklopedisi/Detay/Iran-Hemedan-BABA-TAHIR-URYAN/985
  50. https://openlibrary.org/authors/OL3435719A/Baba_Tahir
  51. https://1000kitap.com/yazar/baba-tahir-uryan
  52. https://www.academia.edu/33124113/Baba_Tahiri_Hemedani_Dubeytileri_ve_T%C3%BCrk%C3%A7e_Terc%C3%BCmesi_pdf
  53. https://eksisozluk.com/baba-tahir-uryan–1281456?p=2
  54. https://librivox.org/author/9700
  55. https://www.instagram.com/reel/DCwwnH0icBe/
  56. https://tr.wikipedia.org/wiki/Baba_Tahir-i_Uryan
  57. https://dergipark.org.tr/en/pub/kurdiname/issue/73595/1150329
  58. https://arxiv.org/pdf/1508.00041.pdf
  59. https://zenodo.org/record/1671503/files/article.pdf
  60. https://www.nomos-elibrary.de/10.5771/9783956505430-117.pdf
  61. https://penerbitadm.pubmedia.id/index.php/iso/article/download/1857/2138
  62. https://www.mdpi.com/2077-1444/11/2/59/pdf?version=1615818024
  63. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/05C02C3E79C1717259624872924E8F0C/S0021086222000639a.pdf/div-class-title-and-the-master-answered-deferrals-of-authority-in-contemporary-sufism-in-iran-div.pdf
  64. https://journals.researchparks.org/index.php/IJIE/article/download/5150/4745
  65. https://hts.org.za/index.php/hts/article/download/7469/22190
  66. https://zenodo.org/record/2230985/files/article.pdf
  67. https://ppublishing.org/media/uploads/journals/article/Arts-2_p139-142.pdf
  68. https://zenodo.org/record/1790661/files/article.pdf
  69. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/25723618.2022.2158560
  70. https://brill.com/downloadpdf/journals/jim/12/3-4/article-p529_12.pdf
  71. https://zenodo.org/record/2187555/files/article.pdf
  72. http://www.ukm.my/jkukm/wp-content/uploads/2023/si6-1/22.pdf
  73. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/7D6B4FAB980FB45DA7AE7EDB4A25DF59/S0021086223000695a.pdf/div-class-title-the-isfahan-anthology-project-div.pdf
  74. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/8377E58B024F532726508AC407CE3513/S0020743823000491a.pdf/div-class-title-editing-and-printing-the-arabic-book-perspectives-from-south-asia-div.pdf
  75. https://zenodo.org/record/1742176/files/article.pdf
  76. https://www.youtube.com/watch?v=clsqIgWrdHM
  77. https://sufinama.org/poets/baba-tahir/all
  78. https://archive.org/details/lamentofbabatahi00baba
  79. https://www.academia.edu/6097322/Baba_Tahir_Sorrow_and_Love
  80. https://persianlanguageonline.com/persian-poetry/baba-taher/
  81. https://www.youtube.com/watch?v=VRvX2kTF-uo
  82. https://zenodo.org/record/2114991/files/article.pdf
  83. https://zenodo.org/record/1791961/files/article.pdf
  84. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/21582440231199921
  85. https://journal.unj.ac.id/unj/index.php/jba/article/download/36747/15266
  86. https://journal.uinmataram.ac.id/index.php/eltsaqafah/article/download/7354/2567
  87. https://zenodo.org/record/2237576/files/article.pdf
  88. https://hrmars.com/papers_submitted/10463/arabic-syntactic-rules-with-reference-to-quranic-qurra.pdf
  89. https://zenodo.org/record/1624271/files/article.pdf
  90. https://hrmars.com/papers_submitted/21086/narrative-structure-in-ancient-arabic-prose-an-applied-study-in-the-tales-of-kalila-and-dimna-by-ibn-al-muqaffa.pdf
  91. https://zenodo.org/record/2254740/files/article.pdf
  92. https://zenodo.org/record/2106796/files/article.pdf
  93. https://acikerisim.dicle.edu.tr/items/89053af7-2c1c-4365-a0af-ba4eef735921
  94. https://www.kurdipedia.org/default.aspx?q=20220405205604410297\&lng=7
  95. https://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Menkibeler/Meshurlarin-Son-Sozleri/Detay/Baba-Tahir-Uryan/1764
  96. https://www.gzt.com/derin-tarih/selcuklular-doneminde-tasavvuf-anlayisi-nasil-hakim-kultur-oldu-osmanlinin-temelleri-nasil-atildi-3805379
  97. https://zenodo.org/record/2170536/files/article.pdf
  98. https://hts.org.za/index.php/hts/article/download/8009/23888
  99. https://bop.unibe.ch/EJM/article/download/8350/11387
  100. http://ijssr.net/index.php/ijssr/article/download/183/75
  101. https://www.e3s-conferences.org/articles/e3sconf/pdf/2022/26/e3sconf_icenis2022_06003.pdf
  102. https://www.ijfmr.com/papers/2023/4/4617.pdf
  103. https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/23311886.2022.2060541?needAccess=true
  104. https://www.cambridgescholars.com/resources/pdfs/978-1-5275-2524-5-sample.pdf
  105. https://isamveri.org/pdfdrg/G01077/2019_3/2019_3_KARACAI.pdf
  106. https://books.google.com/books/about/A_Review_of_the_Art_of_Translation.html?id=HX0V0AEACAAJ
  107. https://www.goodreads.com/en/book/show/663145._
  108. https://search.proquest.com/openview/4153c0142c76ec589af62ce7e1b08ee0/1?pq-origsite=gscholar\&cbl=1817606
  109. https://isamveri.org/pdfdrg/D04118/2015_10/2015_10_OZDEMIRAR.pdf
  110. https://www.iranicaonline.org/articles/baba-taher-oryan/
  111. https://kulseyyid.com/bir-kizilbas-yaresan-baba-tahir-uryan/
  112. https://avesis.yyu.edu.tr/yayin/03a81daa-97c6-4bb9-bc0c-436830f15c93/baba-tahir-i-uryan-biography-works-and-literary-personality
  113. https://www.demosyayinlari.com.tr/ehl-i-hak-baba-tahir-uryan-zerdust
  114. https://dergipark.org.tr/en/pub/ceviri/issue/67554/988154
  115. https://pdfs.semanticscholar.org/3d47/235ff01581243af22291ad6f4de59952b463.pdf
  116. https://ijhhsfimaweb.info/index.php/IJHHS/article/download/210/209
  117. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09608788.2024.2337034
  118. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09608788.2024.2378820
  119. https://medandlife.org/wp-content/uploads/JMedLife-15-168.pdf
  120. https://ajesh.ph/index.php/gp/article/download/71/125
  121. https://www.ijhpm.com/article_2769_4526f6a160296b641b5d44a00b329251.pdf
  122. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4410439/
  123. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3507058/
  124. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/70F2B4828AA2E1977A71667025635CF2/S0034412522000361a.pdf/div-class-title-varieties-of-avicennian-arguments-for-the-existence-of-god-div.pdf
  125. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7427450/
  126. https://www.qeios.com/read/217Y7D/pdf
  127. https://brill.com/downloadpdf/journals/jie/aop/article-10.1163-24685542-12340068/article-10.1163-24685542-12340068.pdf
  128. http://www.amha-journal.com/index.php/AMHA/article/download/45/507
  129. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3860635/
  130. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10349155/
  131. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdfdirect/10.1111/theo.12272
  132. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3595654/
  133. https://journals.salviapub.com/index.php/gmj/article/view/3330
  134. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3429796/
  135. https://brill.com/downloadpdf/journals/orie/48/1-2/article-p219_8.pdf
  136. https://en.wikipedia.org/wiki/Avicenna
  137. https://iep.utm.edu/avicenna-ibn-sina/
  138. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jcm/issue/90579/1552700
  139. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/722095B50B45FA6791EEF5E331548633/S0035869X0007948Xa.pdf/poems_of_a_persian_sufi_being_the_quatrains_of_baba_tahir_rendered_into_english_verse_by_arthur_j_arberry_littd_6_5_pp_34_cambridge_w_heffer_and_sons_1937_2s_6d.pdf
  140. https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/btatar/115643/Ibn_Sina_Hayati_Eserleri_DIA_c._20_s._31.pdf
  141. https://www.chaiandconversation.com/persian-poetry
  142. https://isamveri.org/pdfdrg/D231464/2014/2014_TURKERKUYELM.pdf
  143. https://www.academia.edu/9829022/İbn_S%C3%AEn%C3%A2_Hayat%C4%B1_Eserleri_D%C4%B0A_c_20_s_319_322_337_345
  144. https://www.last.fm/music/Baba+Taher/+wiki
  145. https://www.nobelkitabevi.com.tr/tip-tarihi-ve-tip-etigi/27106-avicenna-ibn-i-sinanin-sifa-kitabi.html
  146. https://www.goodreads.com/book/show/34936977-avicenna
  147. https://crimsonpublishers.com/aaoa/pdf/AAOA.000508.pdf
  148. https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/13467581.2020.1807990?needAccess=true
  149. https://www.granthaalayahpublication.org/Arts-Journal/ShodhKosh/article/download/956/920
  150. http://www.cwejournal.org/pdf/vol10noSpecial/CWE_Vol10_Spl(1)_p_448-458.pdf
  151. http://arxiv.org/pdf/2302.14354.pdf
  152. http://www.cwejournal.org/pdf/vol10noSpecial/CWE_Vol10_Spl(1)_p_990-1001.pdf
  153. http://www.iansa.eu/papers/IANSA-2012-02-nejad.pdf
  154. https://ccsenet.org/journal/index.php/jsd/article/download/9261/6817
  155. https://zenodo.org/record/2268116/files/article.pdf
  156. https://www.int-arch-photogramm-remote-sens-spatial-inf-sci.net/XL-5-W2/313/2013/isprsarchives-XL-5-W2-313-2013.pdf
  157. http://downloads.hindawi.com/journals/tswj/2014/357679.pdf
  158. https://turcomat.org/index.php/turkbilmat/article/download/1549/1302
  159. https://zenodo.org/record/1570110/files/article.pdf
  160. https://www.mcser.org/journal/index.php/mjss/article/download/7666/7347
  161. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/E29A7E69E6F3B07E074B7BB9C45E7C92/S002108622200024Xa.pdf/div-class-title-time-of-historicism-print-revival-and-parsi-patronage-of-architecture-1887-1936-div.pdf
  162. https://www.mdpi.com/2571-9408/4/4/219/pdf
  163. http://kutaksam.karabuk.edu.tr/index.php/ilk/article/download/697/515
, , , , , , , , , , , ,