Cuma Çiçek

Dr. Cuma Çiçek, 1980 yılında Diyarbakır’da doğmuş olan Türk siyaset bilimci, akademisyen ve yazar. Kürt menşeli olan Çiçek, akademik kariyeri boyunca Kürt meselesi, siyasal İslam, çatışma çözümü ve toplumsal barış inşası konularında derinleşmiş çalışmalar yürütmüştür.¹²³⁴

Eğitim Hayatı

İlk ve Orta Öğretim

Cuma Çiçek, ilk, orta ve lise eğitimini doğduğu şehir Diyarbakır’da tamamlamıştır. Orta öğretimini 1997 yılında Diyarbakır Cumhuriyet Fen Lisesi ve Ziya Gökalp Lisesi’nde tamamlamıştır.²³⁵¹

Lisans Eğitimi

2004 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü‘nden mezun olmuştur. Bu interdisipliner yaklaşımı, daha sonraki akademik çalışmalarında sosyal bilimlerle mühendislik perspektifini birleştiren analitik düşünce yapısının temelini oluşturmuştur.⁶¹²

Yüksek Lisans

2005-2008 yılları arasında yine İstanbul Teknik Üniversitesi’nde Şehir ve Bölge Planlama Yüksek Lisans Programı‘nı tamamlamıştır. Yüksek lisans tezinde Diyarbakır’da yönetişim sürecini eleştirel bir perspektifle ele almış, bu çalışması kentsel yönetim ve yerel demokrasi konularındaki uzmanlığının başlangıcı olmuştur.³¹⁶²

Doktora

2009-2014 yılları arasında Paris Politik Etütler Enstitüsü (Institut d’Etudes politiques de Paris – Sciences Po) Siyaset Bilimi Anabilim Dalı’nda, Siyaset Sosyolojisi ve Kamu Politikaları/Eylemleri alanında doktorasını tamamlamıştır. Doktora araştırmasında Türkiye’deki farklı Kürt grupları arasındaki çatışmaları, diyalogu, müzakereleri ve konsensüs inşasını incelemiştir.⁷¹²³

Akademik Kariyer

Mardin Artuklu Üniversitesi Dönemi

2014-2017 yılları arasında Mardin Artuklu Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü‘nde yardımcı doçent olarak görev yapmıştır. Bu dönemde akademik çalışmalarını Kürt meselesi, demokratik özerklik ve çatışma çözümü konularında yoğunlaştırmıştır.⁸⁷

OHAL Süreci ve İhraç

Ocak 2017’de yayınlanan 679 sayılı OHAL KHK’sı ile Mardin Artuklu Üniversitesi’nden ihraç edilmiştir. Bu ihraç, “Barış İçin Akademisyenler” bildirisi olan “Bu suça ortak olmayacağız” metnini imzalaması sebebiyledir.⁹¹⁰¹¹⁸

Yargılama Süreci ve Beraat

2019 yılında İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde “terör örgütü propagandası” iddiasıyla yargılanmış ve beraat etmiştir. Mahkemedeki beyanında, metni Kürt meselesinin diyalog ve müzakere yöntemleriyle çözümünü savunmak ve vatandaşların barış içerisinde yaşama hakkına sahip çıkmak için imzaladığını belirtmiştir.⁸⁹

Mevcut Akademik Pozisyon

Halen Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü (Institut Français d’Etudes Anatoliennes – IFEA) bünyesinde akademik çalışmalarını sürdürmektedir. Ayrıca Paris Politik Etütler Enstitüsü Uluslararası Araştırmalar Merkezi (Centre de Recherches Internationales – CERI) ile ilişkili çalışmalar yürütmektedir.¹²¹³

Mesleki Deneyim

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi

2006-2008 yılları arasında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi‘nde çeşitli görevlerde bulunmuştur:¹

• Proje uzmanı
• Stratejik yönetim ve planlama koordinatörü
• Başkan danışmanı

2014 yılında doktorasını tamamladıktan sonra tekrar başkan danışmanlığı görevinde bulunmuştur.²

Araştırma Alanları ve Uzmanlık Konuları

Cuma Çiçek’in temel araştırma alanları şunlardır:⁴³¹

• Kürt meselesi ve Kürt siyaseti
• Kürt İslamcılığı ve dini kimlik
• Yerel yönetimler ve demokratik katılım
• Bölgesel eşitsizlik ve sosyo-ekonomik gelişme
• Sınıf ve kimlik ilişkileri
• Çatışma çözümü ve toplumsal barış inşası
• Dil politikaları
• Demokratik özerklik

Yayınlanan Kitapları

Türkçe Kitaplar

1. “Kürt Meselesi ve Siyasi Barış Bağlamında Güç Paylaşımı ve Ademi Merkeziyet” (2021) – Hakikat Adalet Hafıza Merkezi¹³¹⁴
2. “Süreç: Kürt Çatışması ve Çözüm Arayışları” (2018) – İletişim Yayınları¹⁵⁶¹
3. “Ulus, Din, Sınıf: Türkiye’de Kürt Mutabakatının İnşası” (2015) – İletişim Yayınları¹⁶³²
4. “Küreselleşme ve Yerel Demokrasi: Liberal Katılım Söyleminin Sınırları \& Diyarbakır Örneği” (2011) – Vate Yayınları³⁴²
5. “Demokratikleşme Süreçlerinde Sivil Toplum Örgütleri: Bir Alan Araştırması Örneği Olarak Güneydoğu” (2004) – Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı³

Kürtçe Kitap

“Zimanek Çima Tê Qedexekirin: Polîtîkayên Zimanî û Rewşa Kurdî li Tirkiyeyê” [Bir Dil Neden Yasaklanır: Dil Politikaları ve Türkiye’de Kürtçenin Durumu] (2013) – Peywend Yayınları⁴²³

İngilizce Kitap

“The Kurds of Turkey: National, Religious and Economic Identities” (2017) – I.B. Tauris, Londra. Bu eser, Kürtlerin Türkiye’deki çok boyutlu kimlik yapısını ulusal, dini ve ekonomik perspektiflerden analiz eden kapsamlı bir çalışmadır.^1718143

Akademik Makaleler ve Yayınlar

Cuma Çiçek’in makaleleri prestijli ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanmıştır:¹³

Ulusal Dergiler

• Birikim dergisi
• Praksis dergisi
• İktisat Dergisi

Uluslararası Dergiler

• Turkish Studies
• Dialectical Anthropology

Son dönemde Birikim dergisinde düzenli köşe yazıları kaleme almaktadır. 2024 ve 2025 yıllarında yazdığı başlıca yazılar:¹⁹²⁰²¹

• “Post-PKK Dönemi” (2025)
• “Kürt Düğümü” (2024)
• “İmralı Görüşmesi ve Türkiye’nin Büyük Fırsatı” (2024)
• “Meclis Komisyonu ve Kürt Meselesinin Yedi Yüzü” (2025)

Ortak Çalışmalar ve Raporlar

Vahap Coşkun ile birlikte hazırladığı önemli raporlar:

1. “Dolmabahçe’den Günümüze Çözüm Süreci: Başarısızlığı Anlamak ve Yeni Bir Yol Bulmak” (2016) – Barış Vakfı için hazırlanmış²²⁶
2. “2013-2015 Çözüm Süreci’nde Sivil Toplum Kuruluşları” raporu²³

Sivil Toplum Faaliyetleri

Kurucu Üyelikler

• Barış Vakfı kurucularından biridir¹⁴²²
• Diyarbakır Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (DİSA) üyesidir⁶

Barış Süreci Çalışmaları

2015 yılında Türkiye Barış Meclisi çalışmalarına katılmıştır. Bu deneyim üzerine kurulan Barış Vakfı faaliyetlerinde aktif rol almıştır.⁶

Görüşleri ve Düşünsel Katkıları

Kürt Meselesi Yaklaşımı

Cuma Çiçek, Kürt meselesini çok boyutlu bir perspektifle ele alır. Kürt toplumunun içindeki ulusal, dini ve sınıfsal farklılıkları analiz ederek, bu heterojen yapının siyasi birlik oluşturma süreçlerindeki zorluklarını ortaya koyar.¹⁸¹⁷

Kürt İslamcılığı Analizi

Kürt İslamcılığının özerkleşme potansiyelini araştıran Çiçek, bu alanın bağımsız bir siyasi kimlik geliştirebileceğini savunur. Özellikle Hüda-Par gibi partilerin analiziyle Kürt-İslami siyasetin dinamiklerini inceler.²⁴

Çatışma Çözümü Perspektifi

Uluslararası deneyimleri inceleyerek Türkiye’de barış inşası için alternatif yollar sunar. Güç paylaşımı ve ademi merkeziyet modellerini Kürt meselesi bağlamında değerlendirir.¹³¹⁴

Yerel Yönetim Vizyonu

Katılımcı kent yönetimi konusunda liberal katılım söyleminin sınırlarını eleştirel bir gözle inceler. Diyarbakır örneğinden hareketle yerel demokrasinin imkânları üzerine çalışır.²⁵⁵

Medya Görünürlüğü ve Değerlendirmeleri

Televizyon Programları

Medyascope TV, Rudaw, Perspektif gibi platformlarda Kürt meselesi üzerine analizlere katılır. Seçim analizleri ve siyasi gelişmeler hakkında uzman görüşleri paylaşır.²⁶²⁷¹²

Güncel Siyaset Analizi

2023 seçimleri sonrasında HDP/Yeşil Sol Parti’nin oy kaybını dört temel nedene bağlar:²⁶

1. 2016’dan beri süren güvensizlik
2. Partinin fiilen kapatılmış durumu
3. CHP’yi destekleme kararının yanlışlığı
4. Aday seçimindeki problemler

Son Dönem Değerlendirmeleri

2024-2025 döneminde İsrail-Gazze savaşının Türkiye’deki İslami camiada yarattığı mobilizasyonu analiz eder. Diyarbakır’daki yaşam tarzına yönelik saldırıları “yeni bir İslami radikalizasyon süreci” olarak tanımlar.²⁸

Uluslararası Tanınırlık

“The Kurds of Turkey: National, Religious and Economic Identities” kitabı uluslararası akademik çevrelerde dikkat çekmiştir. William Armstrong’un Hürriyet Daily News’teki değerlendirmesinde eser, “Türkiye’deki Kürtlerin çok yönlülüğünün sofistike bir keşfi” olarak nitelendirilmiştir.¹⁷

Bilimsel Katkıları ve Önemi

Teorik Çerçeve

Çiçek, yapılandırmacılık (constructivism), “üç I” modeli ve sosyolojinin çeşitli dallarından yararlanarak yenilikçi bir teorik çerçeve geliştirir. Bu yaklaşımla Kürt meselesini merkezi devlet, jeopolitika, milliyetçilik, Avrupalılaşma ve küreselleşme dinamikleri bağlamında analiz eder.¹⁸

Metodolojik Yaklaşım

Saha araştırmaları, derinlemesine mülakatlar ve karşılaştırmalı analiz yöntemlerini kullanır. 1999-2015 dönemindeki konsensüs inşa sürecini inceleyerek birleşik bir Kürt siyasi durumuna giden yolu araştırır.¹⁸

Akademik Etki

Google Scholar profilinde çok sayıda atıfı bulunan Çiçek, Kürt çalışmaları alanında referans bir isimdir. Çalışmaları hem Türkiye’de hem uluslararası alanda Kürt meselesi literatürüne önemli katkılar sunar.²⁹

Güncel Durumu ve Gelecek Perspektifi

2024-2025 döneminde Kürt meselesinde yeni gelişmeleri yakından takip eden Çiçek, İmralı görüşmeleri ve “terörsüz Türkiye” söylemini Türkiye için büyük bir fırsat penceresi olarak değerlendirir. Esad rejiminin devrilmesiyle birlikte tarihsel Kürt meselesinin çözümü için yeni imkânların doğduğunu savunur.²⁰

Akademik Çalışmalarının Sürekliliği

IFEA bünyesinde sürdürdüğü araştırmaları ile Kürt meselesi, çatışma çözümü ve barış inşası konularında yeni projeler geliştirir. Uluslararası deneyimleri Türkiye bağlamına adapte etme konusunda çalışmalar yürütür.

---

Dr. Cuma Çiçek, Kürt meselesi ve barış araştırmaları alanında özgün yaklaşımları, kapsamlı saha çalışmaları ve uluslararası perspektifiyle Türkiye’nin en önemli akademisyenlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Akademik kariyeri boyunca yaşadığı zorluklar ve OHAL süreci ihracına rağmen, barış ve çatışma çözümü konularındaki çalışmalarını kararlılıkla sürdürmekte, hem ulusal hem uluslararası platformlarda sesini duyurmaktadır.
^{303132333435363738394041424344454647484950515253545556575859606162636465666768697071727374757677787980818283848586878889}

1. https://bianet.org/haber/cuma-cicek-kimdir-305056
2. https://iletisim.com.tr/Images/UserFiles/Documents/Gallery/ulus-din.pdf
3. https://birikimdergisi.com/kisiler/cuma-cicek/8637
4. https://iletisim.com.tr/kisi/cuma-cicek/8637
5. https://polen.itu.edu.tr/bitstream/11527/8062/1/7919.pdf
6. https://iletisim.com.tr/Images/UserFiles/Documents/Gallery/surec.pdf
7. https://independent.academia.edu/CICEKCuma
8. https://barisicinakademisyenler.net/node/1602
9. https://bianet.org/haber/cuma-cicek-in-beyani-213407
10. https://www.sivilsayfalar.org/2017/05/01/cuma-cicek-kurt-meselesinin-adem-i-merkeziyet-uzerinden-cozumu-hala-mumkun/
11. https://marksist.org/roportaj-cuma-cicek-referandum-sonuclari-cozum-icin-bir-cagridir/
12. https://www.perspektif.online/author/cuma-cicek/
13. https://hakikatadalethafiza.org/yayinlar/kurt-meselesi-ve-siyasi-baris-baglaminda-guc-paylasimi-ve-ademi-merkeziyet
14. https://hakikatadalethafiza.org/haberler/yeni-rapor-kurt-meselesi-ve-siyasi-baris-baglaminda-guc-paylasimi-ve-ademi-merkeziyet
15. https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/03/24/cuma-cicek-turkiyenin-gelecegi-kurt-dalgasina-bagli
16. https://iletisim.com.tr/kitap/ulus-din-sinif/9105
17. https://www.hurriyetdailynews.com/opinion/william-armstrong/the-kurds-of-turkey-national-religious-and-economic-identities-110581
18. https://www.academia.edu/33331188/The_Kurds_of_Turkey_National_Religious_and_Economic_Identities
19. https://birikimdergisi.com/haftalik/12159/otokrasinin-kaynaklariyla-yuzlesmek
20. https://birikimdergisi.com/haftalik/11925/imrali-gorusmesi-ve-turkiyenin-buyuk-firsati
21. https://birikimdergisi.com/haftalik/12133/meclis-komisyonu-ve-kurt-meselesinin-yedi-yuzu
22. https://tr.boell.org/sites/default/files/ingilizce.pdf
23. https://barisvakfi.org/2017_turkce_rapor.pdf
24. https://www.youtube.com/watch?v=p4w_BV8nHac
25. https://polen.itu.edu.tr/items/e93cee0c-9b0c-4bf4-b2fb-6abbc8fab684
26. https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/200520235
27. https://www.youtube.com/watch?v=fmC_9zfm30I
28. https://artigercek.com/guncel/cuma-cicek-yeni-bir-islami-radikalizasyon-sureci-yasaniyor-311196h
29. https://scholar.google.com/citations?user=1x7lf_cAAAAJ\&hl=tr
30. https://www.semanticscholar.org/paper/b48b1b16e913b27812a335a5bfa16fa4b7a9666c
31. http://dergipark.org.tr/tr/doi/10.34247/artukluakademi.1185637
32. https://asrjournal.org/?mod=tammetin\&makaleadi=\&key=73203
33. https://turkishstudies.net/economy?mod=tammetin\&makaleadi=\&key=67117
34. https://off.pubpub.org/pub/91wvelby
35. http://dergipark.org.tr/tr/doi/10.25095/mufad.756151
36. http://link.springer.com/10.1007/s10624-013-9299-9
37. https://www.bloomsburycollections.com/monograph?docid=b-9781350988859
38. http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14683849.2011.563498
39. https://www.semanticscholar.org/paper/6e28c9608897560d83d4eb203b7afa817c156366
40. https://eksisozluk.com/cuma-cicek–2797312
41. https://tr.linkedin.com/in/cuma-cicek-51743934
42. https://www.vatekitab.com.tr/team/dr-cuma-cicek/
43. https://www.kitapyurdu.com/yazar/cuma-cicek/151388.html
44. https://birikimdergisi.com/haftalik/11612/kurt-dugumu
45. https://www.idefix.com/yazar/cuma-cicek-140165
46. https://www.hepsiburada.com/kitaplar-c-2147483645?filtreler=yazar%3ACuma€20€C3€87i€C3€A7ek
47. https://dergipark.org.tr/tr/pub/@cuma_
48. https://www.pandora.com.tr/Yazar/cuma-cicek/119149
49. https://www.nadirkitap.com/kitapara.php?ara=kitaplari\&kategori=0\&kitap_Adi=\&yazar=CUMA+%EF%BF%BD%EF%BF%BD%EF%BF%BDEK\&ceviren=\&hazirlayan=\&siralama=\&satici=0\&ortakkargo=0\&yayin_Evi=\&yayin_Yeri=\&isbn=\&fiyat1=\&fiyat2=\&tarih1=0\&tarih2=0\&guzelciltli=0\&birincibaski=0\&imzali=0\&eskiyeni=0\&cilt=0\&listele=\&tip=kitap\&dil=0\&page=4
50. https://birikimdergisi.com/haftalik/12060/post-pkk-donemi
51. https://kitapsec.com/mobil/cuma-cicek_yzr67300/1-1-0a0-106-67300-2-1-0.xhtml
52. https://www.pirtukakurdi.com/marka/cuma-cicek-1
53. https://hakikatadalethafiza.org/haberler/panel-kurt-meselesinde-degisen-bolgesel-siyasal-ve-toplumsal-dinamikler
54. https://www.emekveadalet.org/soylesiler/cuma-cicek-ile-demokratik-ozerklik-ve-kurtlerin-sinirlari-soylesisinden-notlar/
55. https://bianet.org/haber/cozum-sureci-sonrasi-guc-paylasimi-geriye-gitti-251913
56. https://www.agos.com.tr/tr/yazi/13223/cuma-cicek-kurt-siyaseti-daha-da-ozerklesecek
57. https://www.artuklu.edu.tr/siyaset-bilimi-ve-uluslararasi-iliskiler/akademik-etkinlikler
58. https://www.artuklu.edu.tr/temel-islam-bilimleri/akademik-cv?page=8
59. https://tr.linkedin.com/posts/mühdan-sağlam-08a01289_pkk-silah-b%C4%B1rakma-%C3%A7a%C4%9Fr%C4%B1s%C4%B1na-uyacak-m%C4%B1-cuma-activity-7301293499704832000-S51r
60. https://www.turkeybeyondborders.org/project/cuma-cicek-part-bolum-1/
61. https://turkishstudies.net/turkishstudies?mod=sayfabilgi\&sayfa_alias=Dergi+Hakk%C4%B1nda
62. https://www.academia.edu/43278218/_S%C3%BCre%C3%A7_K%C3%BCrt_%C3%87at%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1_ve_%C3%87%C3%B6z%C3%BCm_Aray%C4%B1%C5%9Flar%C4%B1
63. https://etd.lib.metu.edu.tr/upload/12616166/index.pdf
64. https://gcris3.artuklu.edu.tr/entities/publication/2f416acb-df6a-45ca-8e9f-c04f6ef73819
65. https://www.fayn.press/dr-cuma-cicek-abdnin-ufku-kurtlerin-israilin-ve-turkiyenin-beraber-calismasi/
66. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/nana.12587
67. https://www.academia.edu/32978192/Ulus_Din_S%C4%B1n%C4%B1f_T%C3%BCrkiyede_K%C3%BCrt_Mutabakat%C4%B1n%C4%B1n_%C4%B0n%C5%9Fas%C4%B1_Nation_Religion_Class_Building_Kurdish_Consensus_in_Turkey_
68. https://kurdarastirmalari.com/uploads/3_dosya/cuma_cicek.pdf
69. http://dergipark.org.tr/en/doi/10.47793/hp.1349300
70. https://academic.oup.com/eurpub/article/doi/10.1093/eurpub/ckae144.1186/7842880
71. https://tpls.academypublication.com/index.php/tpls/article/view/6374
72. https://publish.kne-publishing.com/index.php/JMED/article/view/15180
73. https://jrmg.um.edu.my/index.php/JRMG/article/view/30519
74. https://brill.com/view/journals/mnya/22/3/article-p335_335.xml
75. https://digilib.phil.muni.cz/handle/11222.digilib/digilib.79904
76. https://ejournal.unib.ac.id/espindonesia/article/view/43587
77. http://edulearn.intelektual.org/index.php/EduLearn/article/view/20899
78. https://brill.com/view/journals/mist/40/2/article-p209_3.xml
79. https://dergipark.org.tr/en/pub/@cuma_
80. https://hakikatadalethafiza.org/en/publications/power-sharing-and-decentralization-context-kurdish-issue-and-political-peace
81. http://ditam.org/wp-content/uploads/2023/12/8-Yilin-Ardindan-Kurt-Siyaseti_3.pdf
82. https://politurco.com/imamoglu-and-the-new-social-democratic-political-opportunity-in-turkey.html
83. https://turkey.fes.de/en/e/spaces-of-peace-conflict-resolution-and-experiences-of-civil-society-organizations-in-peace-building-processes.html
84. https://books.google.com/books/about/Süreç.html?id=KcvCswEACAAJ
85. https://tr.boell.org/en/publications
86. https://off.pubpub.org/pub/cepdgggz
87. https://independent.academia.edu/ÇiçekCuma
88. https://dergipark.org.tr/en/pub/jitsa/issue/50153/622798
89. http://www.praksis.org/en/author/admin/page/3/