Emine Uçak Erdoğan

Emine Uçak Erdoğan, Türkiye’nin önde gelen gazeteci, yazar, sivil toplum aktivisti ve hak savunucularından biridir. 1973 yılında Siirt’in Şirvan ilçesinde doğmuş olan Uçak Erdoğan, Türkiye’nin demokratikleşme sürecinde medya, sivil toplum ve siyaset alanlarında önemli izler bırakmış çok yönlü bir entelektüeldir.¹²³

Erken Yaşamı ve Eğitimi

Doğum ve Çocukluk

Emine Uçak Erdoğan, 1973 yılında Siirt’in Şirvan ilçesinde dünyaya gelmiştir. Anadili Kürtçe olan Uçak Erdoğan, çocukluğunu 1980’li yıllarda Güneydoğu Anadolu’nun sıkıntılı döneminde geçirmiştir. Bu dönemin çocukluk deneyimleri, daha sonra yazdığı “Keje: Bir Gecede Büyümek” adlı kitabında derinlemesine işlemiştir.²³⁴⁵⁶¹

Eğitim Hayatı

İlk, orta ve lise eğitimi: Şirvan’da tamamlamıştır³¹²
Lisans: 1994 yılında İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Basın-Yayın ve Halkla İlişkiler Bölümü’nden mezun olmuştur⁷¹³
Yüksek Lisans: Medeniyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kültürel İncelemeler Bölümü’nde “İstanbul’daki Suriyeliler: Gündelik Hayat ve Mekan” başlıklı teziyle yüksek lisansını tamamlamıştır⁸⁹⁷

Medya ve Gazetecilik Kariyeri

Erken Dönem Medya Deneyimi

Emine Uçak Erdoğan, mezuniyetinin ardından medya sektöründe çeşitli kurumlarda çalışmaya başlamıştır:

Çağrışım Dergisi: İlk medya deneyimlerinden biri³
TGRT Televizyonu: Editör olarak görev yapmıştır¹³
İhlas Haber Ajansı: Uzun yıllar editör olarak çalıştığı önemli kurumlarından biridir¹⁰⁷¹
Türkhaber Gazetesi: 2001 yılında gazetenin kuruluşunda görev almıştır³

İSTON A.Ş. Dönemi

2002-2011 yılları arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki İSTON A.Ş.’de yayın sorumlusu olarak görev yapmıştır. Bu dönemde:¹³

İstombul Dergisi: Editörlük yapmıştır³
İSMEK El Sanatları Dergisi: Yayın danışmanlığı yapmıştır³
Asitanbul Dergisi: Yayın danışmanlığı yapmıştır³

Televizyon Programcılığı

#### İMC TV – Öteberi Programı

Nil Mutluer ile birlikte İMC TV’de “Öteberi” programını hazırlamış ve sunmuştur. Program her perşembe akşamı saat 21:45’te yayınlanmış ve gündem yoğunluğunda ötelenen konuları yeni bir bakış açısıyla gündeme taşımayı amaçlamıştır.¹¹¹²¹³

#### Medyascope TV – Sivil Meydan Programı

2020 yılından itibaren Medyascope TV’de “Sivil Meydan” programını hazırlayıp sunmaktadır. Program sivil toplum konularını derinlemesine ele almaktadır.¹⁴⁷⁸

Yazarlık ve Köşe Yazarlığı

Perspektif Online: Yaklaşık 5 yıldır bu platformda yazıları yayınlanmaktadır¹⁵¹⁶¹
Sivil Sayfalar: Medya platformunun yayın yönetmenliğini yapmaktadır¹⁷⁷
Çeşitli gazeteler: Farklı gazetelerde köşe yazarlığı yapmıştır²

Edebi Eserleri ve Yayınları

Yayımlanmış Kitapları

#### 1. Çanakkale Savaşı’nda Kürt Civanlar (2008)

Yayınevi: Yarımada Yayınları¹⁸¹⁹²⁰
Konusu: Çanakkale Savaşı’na katılan Kürt gençleri ve ailelerinin hikayelerini araştıran tarihsel çalışma²⁰¹⁸
Özellik: İlk araştırma kitabı³

#### 2. Keje: Bir Gecede Büyümek (2011, 2021 yeni basım)

Konusu: 1990’larda Güneydoğu’da yaşanan çatışmalı sürecin çocukların gözünden anlatıldığı öykü kitabı⁴²¹⁵
Tema: Savaş, göç ve çocukluğun bir gecede yitirilmesi metaforu²¹⁴
Özellik: Yedi öykü ve tamamında anlatıcılar çocuk⁵²¹
Kürtçe versiyonu: “Kejê: Dı Şevekê De Mezın Bûyîn” adıyla da yayınlanmıştır²²²³

#### 3. Malan Barkirin: Evlerini Yüklediler – Zorunlu Göç Anlatıları (2012)

Yayınevi: Timaş Yayınları²⁴²⁵
Ortak yazarlar: Özlem Yağız, D. Yıldız Amca, Necla Saydam²⁵²⁶
Konusu: Zorunlu göç mağdurlarının sözlü tarih çalışması²⁷²⁵
Anlam: “Malan Barkirin” Kürtçe’de “evlerini yüklenmek” anlamına gelir²⁵

#### 4. İstanbul’daki Suriyeliler: Gündelik Hayat ve Mekan (2021)

Yayınevi: Lejand Yayınları⁹²⁸²⁹
Konusu: Yüksek lisans tezinden dönüştürülen, Suriyeli göçmenlerin İstanbul’daki yaşam deneyimlerini konu alan akademik çalışma³⁰²⁸⁹
Araştırma sahaları: Fatih, Beyoğlu, Eyüp, Zeytinburnu ve Başakşehir ilçeleri²⁸⁹

Siyasi Geçmişi ve Parti Üyelikleri

Saadet Partisi Dönemi

2009 yılında Saadet Partisi Genel İdare Kurulu (GİK) üyesi olmuştur. Bu dönemde Numan Kurtulmuş ile birlikte hareket etmiştir.²¹

HAS Parti Kuruculuğu

2010 yılında HAS Parti’nin kurucuları arasında yerini almıştır. HAS Parti 2012 yılında AK Parti’ye katılınca Uçak Erdoğan partiden ayrılmıştır.³¹¹

CHP Parti Meclisi Üyeliği

2023: CHP İstanbul milletvekili aday adayı olmuştur³²³¹
2025: CRP’nin 21. Olağanüstü Kurultayı’nda Parti Meclisi üyesi seçilmiştir³³³⁴¹
Bilim Kurulu: CHP Bilim Kurulu üyeliği de yapmaktadır¹

Sivil Toplum Faaliyetleri

Aktif Olduğu Sivil Toplum Kuruluşları

#### Yaşama Dair Vakfı (YADA)

Rol: Danışmanlık ve yönetim kurulu üyeliği²¹
Kuruluş: 2004 yılında Mehmet Ali Çalışkan ve Ulaş Tol liderliğinde kurulmuştur¹
Fonlama: ABD’li Chrest Vakfı’ndan destek almaktadır¹

#### Sivil Toplum ve Medya Çalışmaları Derneği (Sivil Sayfalar)

Rol: Kurucu başkanlık²¹
Kuruluş: 2020 yılında YADA Vakfı tarafından kurulmuştur¹
Fonlama: Friedrich Ebert Vakfı, Chrest Vakfı, Avrupa Demokrasi Vakfı gibi uluslararası fonlardan destek almaktadır¹

#### Kürt Çalışmaları Derneği

Rol: Yönetim kurulu üyeliği²¹
Kuruluş: 2019 yılında Diyarbakır’da kurulmuş, 2020’de resmileşmiştir¹
Destekleyenler: YADA Vakfı, İngiltere Ankara Büyükelçiliği, Heinrich Böll Vakfı¹

#### Diğer STK’lar

Toplumsal Olayları Araştırma ve Yüzleşme Derneği²¹
Mazlumder²¹
Yurttaşlık Derneği²¹
İLKE Vakfı²¹
Yereliz Derneği¹²
Af Örgütü²¹
Buluşan Kadınlar Platformu¹²
Birbirimize Sahip Çıkıyoruz Kadın Platformu²¹

Kadın Hakları ve Feminizm Çalışmaları

Emine Uçak Erdoğan, kadın hakları alanında aktif çalışmalar yürütmektedir. Kadın politikaları, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadın liderliği konularında yazılar kaleme almakta ve söyleşiler yapmaktadır. Özellikle:³⁵³⁶²

Kadınların siyasetteki temsili: “Siyasette Değişimin İtici Gücü: Kadın Temsili” gibi çalışmalar yapmıştır¹⁷
Suriyeli kadınların sorunları: Mülteci kadınların yaşadığı zorlukları gündeme getirmektedir³⁷³⁸³⁹
Yaşlı kadınlara yönelik şiddet: Bu konuda farkındalık yaratmaya yönelik yazılar kaleme almıştır³⁶

Akademik ve Araştırma Çalışmaları

Göç ve Mülteci Araştırmaları

Yüksek lisans tezi olan “İstanbul’daki Suriyeliler” çalışması, alanda önemli bir kaynak haline gelmiştir. Bu çalışmada:³⁹³⁰⁹

Henri Lefebvre’nin gündelik hayat teorisini kullanmıştır⁹²⁸
Suriyeli göçmenlerin mekansallaşma süreçlerini analiz etmiştir²⁸⁹
Çözüm odaklı yaklaşım benimsenmiştir⁹²⁸

Belgesel Çalışması

2021 yılında “Selin Ardı Kadın” belgeseliyle sellerin kadınlara olan etkisini konu almıştır.²

Görüşleri ve Düşünce Dünyası

Demokratikleşme ve Barış

Türkiye’nin demokratikleşme sürecinde aktif rol almıştır²
Toplumsal kutuplaşmayı aşma konusunda çalışmalar yürütmüştür²
Geçmiş acılarla yüzleşme platformlarında yer almıştır²

Kürt Sorunu ve Barış Süreci

CHP Parti Meclisi üyesi olarak Kürt sorununun çözümü konusunda:

TBMM Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu sürecini desteklemektedir⁴⁰³⁴⁴¹
“Barış masalarının kapsayıcı olması” gerektiğini vurgulamaktadır⁴²⁴⁰
Demokratikleşme ve barış sürecinin birlikte yürütülmesi gerektiğini savunmaktadır³⁴⁴¹

Mülteci Hakları

Suriyeli mültecilere yönelik nefret söylemi ve ayrımcılığa karşı çıkmaktadır³⁷³⁹
Mültecilere hak temelli yaklaşım gerektiğini savunmaktadır³⁸³⁹
CHP’nin mülteci politikalarında daha kapsayıcı olması gerektiğini belirtmektedir¹⁷

Önemli Etkileri ve Katkıları

Medya ve Gazetecilik Alanında

Türkiye’de haklar temelli gazeteciliğin öncülerinden biridir
Sivil toplum konularının medyada görünürlüğünü artırmıştır
Çatışma çözümünde medyanın rolü konusunda uluslararası toplantılarda yer almıştır⁴³

Sivil Toplum Alanında

Sivil toplumun kapasitesinin geliştirilmesi konusunda danışmanlıklar yapmıştır²
Farklı sivil toplum kuruluşlarının kurulmasında rol almıştır
Hak savunuculuğu alanında atölyeler yürütmektedir²

Akademik ve Entelektüel Katkılar

Zorunlu göç, çocukların savaş deneyimleri ve mekansallaşma konularında özgün çalışmalar yapmıştır
Sözlü tarih metodolojisini kullanarak toplumsal belleği kayıt altına almıştır
Kürt tarihinin az bilinen yönlerini gün yüzüne çıkarmıştır

Kişisel Yaşamı

Emine Uçak Erdoğan evli ve üç çocuk annesidir. Anadili Kürtçe olmakla birlikte Türkçe’de de yetkin bir şekilde yazarlık yapmaktadır. Çok dilli yapısıyla hem Kürtçe hem de Türkçe eserlere imza atmiştir.¹⁰²

Güncel Faaliyetleri ve Pozisyonu

CHP’deki Rolü

2025 itibarıyla CHP Parti Meclisi üyesi ve Bilim Kurulu üyesi olarak:

Partinin Kürt seçmenlerle ilişkisinin geliştirilmesinde köprü rolü oynamaktadır⁴¹³⁴
Demokratik süreçlerin desteklenmesinde aktif rol almaktadır
Kadın temsilinin artırılması konusunda çalışmalar yürütmektedir

Medya Varlığı

Medyascope TV’de düzenli program sunmaya devam etmektedir
Perspektif Online’da düzenli yazılar kaleme almaktadır
Çeşitli televizyon programlarında konuk olarak görüşlerini paylaşmaktadır

Tartışmalar ve Eleştiriler

Emine Uçak Erdoğan’ın sivil toplum faaliyetleri ve uluslararası fonlarla olan ilişkileri bazı çevrelerce eleştirilmektedir. Özellikle:¹

Çeşitli STK’ların aldığı uluslararası fonlama konusunda sorular yöneltilmektedir
Siyasi geçmişi ve parti değişiklikleri tartışma konusu olmaktadır
CHP’ye katılımı bazı kesimlerce sorgulanmaktadır

Sonuç

Emine Uçak Erdoğan, Türkiye’nin son 30 yılındaki demokratikleşme sürecinin önemli tanıklarından ve aktörlerinden biridir. Gazetecilikte, yazarlıkta, sivil toplum aktivizminde ve siyasette edindiği deneyimlerle çok boyutlu bir entelektüel profil çizmektedir. Kürt kimliği, kadın perspektifi ve hak savunuculuğu temelinde geliştirdiği yaklaşımlarla Türkiye’nin toplumsal sorunlarına çözüm odaklı bakış açısı getirmeye çalışmaktadır.

Özellikle zorunlu göç, çocuk hakları, kadın hakları ve demokratikleşme konularındaki çalışmalarıyla toplumsal belleğin korunması ve hak temelli yaklaşımların yaygınlaştırılmasında önemli katkılarda bulunmuştur. CHP Parti Meclisi üyeliği ile siyasi arenada da etkin olmaya devam etmektedir.

⁂