Erebê Şemo – Şamoyeviç Şamilov

Hayatı ve Kariyeri

Erebê Şemo, asıl adıyla Arab Şamoevîç Şamîlov, 23 Ocak 1897’de Rus İmparatorluğu’na bağlı Kars oblastının Susuz köyünde dünyaya geldi^[1]. Kürt edebiyatının öncü isimlerinden biri olan Şemo, yazar, dilbilimci ve siyasetçi kimliğiyle tanınmaktadır.

Şemo’nun hayatı oldukça hareketli geçmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında, 1914-1917 yılları arasında Rus ordusunda tercüman olarak görev yapmıştır^[1]. Daha sonra Ermeni Komünist Partisi’nin merkez komitesine üye olmuştur^[1].

Edebi Kariyeri

Erebê Şemo’nun edebi kariyeri 1930’lu yıllarda başlamıştır. 1931 yılında Leningrad Doğu Bilimleri Enstitüsü’nde Kürt edebiyatı üzerine çalışmaya başlamıştır^[1]. Aynı yıl, ilk ve en ünlü eseri olan “Şivanê Kurmanca” (Kürt Çoban) yayımlanmıştır^[1]^[2]. Bu eser, Kürtçe yazılmış ilk roman olarak kabul edilmektedir ve Şemo’nun kendi hayatından esinlenilerek yazılmıştır^[1].

Şemo’nun diğer önemli eserleri şunlardır:

– “Barbang” (1958)
– “Jiyana Bextewer” (Mutlu Hayat, 1959)
– “Dimdim” (1966)
– “Hopo” (1969)^[1]

Dil Çalışmaları ve Katkıları

Erebê Şemo, Kürt dili ve edebiyatının gelişimine önemli katkılarda bulunmuştur. 1927 yılında Kürtçe için Latin alfabesine dayalı bir alfabe geliştirme çalışmalarına katılmıştır^[1]. Ayrıca, 1930-1937 yılları arasında Erivan’da yayımlanan Kürtçe “Ria Taza” (Yeni Yol) gazetesinin yayın kurulunda yer almıştır^[1].

Sürgün ve Sonrası

Şemo’nun hayatında önemli bir dönüm noktası, 1937 yılında Joseph Stalin tarafından sürgüne gönderilmesidir. 19 yıl süren bu sürgün dönemi, ancak Stalin’in ölümünden sonra, 1956 yılında sona ermiştir^[1].

Önemi ve Etkileri

Erebê Şemo, Kürt edebiyatının gelişiminde çok önemli bir rol oynamıştır. “Şivanê Kurmanca” adlı eseri, Kürtçe yazılmış ilk roman olarak Kürt edebiyat tarihinde bir dönüm noktası olmuştur^[1]^[2]. Şemo’nun eserleri, Kürt halkının yaşamını, mücadelelerini ve kültürünü yansıtması açısından büyük önem taşımaktadır.

Şemo’nun edebi ve dilbilimsel çalışmaları, Sovyetler Birliği döneminde Kürt dili ve edebiyatının gelişimine önemli katkılar sağlamıştır. Onun çabaları, Kürtçenin yazı dili olarak gelişmesine ve Kürt edebiyatının zenginleşmesine yardımcı olmuştur.

Ölümü ve Mirası

Erebê Şemo, 1978 yılında hayata gözlerini yummuştur^[1]. Ancak onun eserleri ve Kürt edebiyatına katkıları günümüzde de değerini korumaktadır. Şemo’nun romanları, Kürt edebiyatının klasikleri arasında yer almakta ve hala okunmaya, incelenmeye devam etmektedir.

Erebê Şemo, Kürt edebiyatının öncülerinden biri olarak anılmakta ve eserleri Kürt kültür mirasının önemli bir parçası olarak kabul edilmektedir. Onun çalışmaları, Kürt dili ve edebiyatının gelişimi için bir temel oluşturmuş ve sonraki nesil Kürt yazarlarına ilham kaynağı olmuştur.

Kaynaklar

Bakur, 19.Yüzyıl, Basın ve Yayın, Dil Bilimi, Edebiyat, Kars, Siyaset

biyografi, hakkında, hayatı, kimdir