Fırat Aydınkaya

Fırat Aydınkaya, 1979 yılında Muş ili Varto ilçesinde doğmuştur.⁵⁶¹¹

Eğitim Hayatı ve Akademik Formasyon

Aydınkaya, temel hukuk eğitimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde tamamlamıştır. Hukuk eğitimini tamamladıktan sonra avukatlık mesleğini icra etmeye başlamıştır.⁶¹¹⁵

Mesleki Kariyeri ve Avukatlık Deneyimi

Abdullah Öcalan’ın Savunması ve Hukuki Mücadele

Aydınkaya, Abdullah Öcalan’ın yasal temsilciliğini üstlenmiştir. Bu görevi 2007 yılında gerçekleştirilen İmralı görüşmeleri sırasında yerine getirmiştir.¹²¹³¹⁴¹⁵

Yasal Süreçler ve Yargılanmalar

2011 yılında KCK operasyonları kapsamında gözaltına alınan Aydınkaya, 2012 yılında “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla yargılanmaya başlanmıştır. İddianamede, Öcalan ile yaptığı avukat-müvekkil görüşmeleri “suç delili” olarak gösterilmiştir. Ayrıca eşinin yazdığı şiirlerin de “suç delili” olarak kullanıldığı belirtilmiştir. 2023 yılında beraat etmiştir.¹⁴¹⁵¹⁶¹⁷¹⁸

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Davası

İrfan Dündar ile birlikte Türkiye aleyhine açtıkları davada, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ifade özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.¹³¹²

Akademik ve Entelektüel Çalışmaları

Kürd Araştırmaları Dergisi Koordinatörlüğü

Aydınkaya, Kürd Araştırmaları Dergisi’ni koordine etmektedir. Bu dergi, Kürt çalışmaları alanında akademik yayın yapan bir platform olarak faaliyet göstermektedir. Derginin yayın kurulunda yer alan Aydınkaya, bu platformda koordinatör rolü üstlenmiştir.¹¹¹⁹²⁰²¹²²²³⁶

Makale ve Akademik Yayınlar

#### Ermeni Soykırımı Araştırmaları

Aydınkaya’nın Ermeni Soykırımı’nda Kürt iştirakini inceleyen araştırmaları bulunmaktadır. “Sıradan Kürtlerin Ermeni Soykırımına İştiraki Meselesi” başlıklı makalesi Birikim dergisinde yayımlanmıştır. “8 Soruda Kürtler ve Ermeni Soykırımı” başlıklı çalışması hazırlamıştır.²⁴²⁵²⁶

#### Kürt Basını Tarihi Araştırmaları

1898’den 1918’e kadar Kürt basınında Ermeni algısını araştıran çalışması, Agos gazetesinde dört bölüm halinde yayımlanmıştır. Bu araştırma, Kürdistan Gazetesi (1898-1902), Kürd Teavün ve Terakki Gazetesi (1908-1909), Roji Kurd Gazetesi (1913) ve Jin Gazetesi (1918-1919) üzerinden analiz sunmaktadır.¹²⁷

#### Uluslararası Akademik Yayınlar

Aydınkaya’nın Duke University Press tarafından çıkarılan South Atlantic Quarterly dergisinde yer alan “Fanon versus Zaza; Jin, Jîyan, Serxwebûn” başlıklı makalesi yayımlanmıştır. Bu çalışmada, Frantz Fanon’un sömürge karşıtı teorisi ile Nûredîn Zaza’nın “Hevîna Perîxanê” adlı öyküsü arasında karşılaştırmalı analiz yapılmaktadır.²⁸²⁹³⁰

Edebi ve Teorik Eserleri

Yayımlanmış Kitapları

#### 1. Yeni Faşizmin Kökenleri: Ebedi Dönüş (Belge Yayınları)

Bu eser, Aydınkaya’nın çağdaş faşizm analizi üzerine teorik yaklaşımını ortaya koymaktadır. Kitap, modern dönemde yükselen otoriter eğilimleri tarihsel perspektifle ele almaktadır.⁸³¹³²³³

#### 2. Ölüm Koridoru: Diyarbakır Cezaevinden Notlar (Avesta Yayınları)

1980 darbesinin ardından Diyarbakır Cezaevi’nde yaşanan olayları belgeleyen bu eser, cezaevi literatürüne katkı sağlamaktadır.³¹³⁴²⁴

#### 3. Bediüzzaman’ın Hançeri (Avesta Yayınları)

2020 yılında Avesta Yayınları tarafından yayınlanan bu çalışma, Said-i Nursi üzerine kaleme alınmıştır. Eserde, Bediüzzaman’ın Kürt kimliği ve siyasal pozisyonu incelenmektedir. Yazar bu kitabında akademik kaygıları önde tuttuğu, hakikati ortaya çıkarmak için eleştirel aklı sürekli işlevsel kıldığı belirtilmektedir.³²³⁴⁵³¹

Gazetecilik ve Yazarlık Faaliyetleri

Nupel.tv Yazarlığı

Aydınkaya, nupel.tv sitesine düzenli olarak yazılar yazmaktadır. Bu platformdaki yazıları, güncel siyasal gelişmeler, Kürt meselesi ve teorik analizler üzerine odaklanmaktadır. “Kürt aydını tabirini hegemonik ve üstenci bulduğumdan ötürü bu kavramın yerine xwenda ya da zana gibi Kürtçenin özgün kavramlarını tercih ediyorum” yaklaşımını benimser.¹⁰⁶¹¹

Agos Gazetesi Katkıları

Ermeni toplumunun yayın organı Agos’ta, tarihsel araştırmalar ve Kürt-Ermeni ilişkileri üzerine yazılar kaleme almıştır. Bu yazıları, iki toplum arasındaki tarihsel dinamikleri analiz eden kaynaklardır.¹⁹²⁷¹

Diğer Yayın Organları

Aydınkaya’nın yazıları ayrıca Birikim dergisi, Evrensel gazetesi, Botantimes gibi çeşitli yayın organlarında da yer almaktadır.⁷³⁵¹¹²⁴

Teorik Yaklaşımları ve Entelektüel Pozisyonu

Sömürge Karşıtı Teori

Aydınkaya’nın düşünsel çerçevesinde, sömürge karşıtı teorinin konumu bulunmaktadır. Frantz Fanon, Edward Said gibi teorisyenlerin etkisinde şekillenen yaklaşımı, Kürt meselesini küresel sömürgecilik karşıtı mücadele bağlamında ele almaktadır.²³

İslami Teoloji ve Modernite

“İslam, Sosyalizm ve Eşitlik: Kürt İslamı ‘Sol İslam Teorisi’ne Ne Verebilir?” başlıklı çalışmasında, İslami gelenek ile sol politik yaklaşımlar arasında analiz yapmaktadır. Kürt İslamı’nın pozisyonunu incelemeye odaklanan bu yaklaşımı bulunmaktadır.²¹³⁶³⁷

Şiddet Teorisi ve Anti-Kolonyal Mücadele

DAİŞ, Hamas ve Kürt hareketi gibi farklı aktörlerin şiddet kullanımını teorik çerçevede analiz eden Aydınkaya, şiddetin meşruiyet sınırlarını Benjamin, Fanon ve Girard gibi düşünürlerin teorileri ışığında tartışmaktadır. “Hançer” metaforu üzerinden şiddetin epistemolojik çerçevesini inşa etmek üzere Fanon’dan Cesaire’ye, Benjamin’den Sorel’e, Foucault’tan Derrida’ya, Freud’dan Hobbes’a kadar birçok düşünüre başvurduğu belirtilmektedir.³⁸⁵⁶

Kürt Siyaseti Analizi

Fetret Dönemi Tezi

Aydınkaya, Kürt siyasetinin 2019 sonrası dönemini “fetret dönemi” olarak tanımlamıştır. Bu analizinde, dönemdeki hareketin ideolojik ve örgütsel durumunu incelemiştir.³⁹⁴⁰

Orta Sınıf Kürt Siyaseti Analizi

“Orta sınıf Kürtler adına konuşma yetkisine el koydu” başlıklı röportajında, Kürt siyasetinin sosyal tabana olan ilişkisini ve dinamiklerini ele almaktadır.³⁹

Tarihsel Araştırmaları ve Metodolojisi

Şeyh Said İsyanı Araştırması

“Azadî Çınlaması: Şeyh Said’in Hayat Hikayesi” çalışmasında, 1925 isyanının lideri hakkında detaylı biyografik analiz sunmaktadır. Çalışmada isyanın karakteristikleri incelenmektedir.⁴⁴¹⁴²

Biyografi Yazım Yaklaşımı

Aydınkaya, tarihsel şahsiyetlerin biyografilerini yazarken, E.H. Carr’ın metodolojisinden yararlanmakta, ancak kolonyal koşullarda yaşamış kişilerin hayat hikayelerinin belgelenme zorluklarını da dikkate almaktadır. “Şeyh Said’in biyografi yazımında hayat hikayesinin kritik önemdeki dönemleri belgelenmediği veya şahit anlatımlarıyla sınırlı kaldığını” belirtmektedir.⁴

Tarihsel Araştırma Metodolojisi

Çalışmalarında tarihçilerin durmadan “niçin” sorusunu soran yaratıklar olduğunun bilinciyle hareket ettiği, tarihçiler için gerekli olan durmadan “niçin” sorusunu sorma ve cevap bulma eylemini sürekli canlı tuttuğu belirtilmektedir.⁵

Düşünsel Etkileri ve Referans Çerçevesi

Temel Düşünsel Kaynaklar

Aydınkaya’nın entelektüel formasyonunda Marx, Benjamin, Fanon, Freud, Dostoyevski gibi klasik referansların yanı sıra, İslami düşünce geleneğinden Mevlana Halid, Bediüzzaman gibi figürler de yer tutmaktadır.³⁷⁴⁰

Çağdaş Teorisyenlerle İlişki

Giorgio Agamben, Slavoj Žižek, Abdullah Öcalan gibi çağdaş düşünürlerin fikirlerini de değerlendiren Aydınkaya, çok kaynaklı bir teorik yaklaşım sergiler.

Kişisel Yaşam

Aydınkaya’nın Özlem Aydınkaya ile evli olduğu bilinmektedir. 2012’deki yargılanma sürecinde eşinin yazdığı şiirlerin “suç delili” olarak kullanıldığı belirtilmiştir.¹⁴

Toplumsal Etkiler ve Tartışmalar

Ermeni Soykırımı Tartışması

Aydınkaya’nın Ermeni Soykırımı’ndaki Kürt iştirakini ele alan çalışmaları tartışma konusu olmuştur. Bu çalışmaları çeşitli kesimlerden farklı tepkiler almıştır.⁴³

Kürt Hareketi İçindeki Tepkiler

Kürt siyasetine yönelik analizleri, hareket içinden çeşitli tepkiler almıştır. Özellikle “fetret dönemi” tezi ve orta sınıf siyaseti analizi tartışmalara neden olmuştur.⁴⁰³⁹

Güncel Faaliyetler ve Pozisyon

Aydınkaya günümüzde yazarlık, araştırmacılık ve Kürd Araştırmaları Dergisi koordinatörlüğü faaliyetlerini sürdürmektedir. Son dönemde özellikle İmralı süreci, PKK’nin feshi tartışmaları ve Kürt siyasetinin geleceği konularında yazılar kaleme almaktadır.¹¹

Uluslararası Tanınırlık

Duke University’nin South Atlantic Quarterly dergisinde makale yayımlaması, Aydınkaya’nın uluslararası akademik camiada tanınırlığını sağlamıştır. Bu dergi, kültürel çalışmalar alanında önemli yayınlardan biridir.²⁹⁴⁴⁴⁵²⁸

Akademik Metodoloji ve Yaklaşım

Aydınkaya’nın akademik çalışmalarında eleştirel yaklaşım benimsendiği, özellikle tartışmalı konularda “niçin” sorusunu sorarak gerçeğe ulaşmaya çalıştığı, farklı yazarların ortaya koyduğu olgulara eleştirel yaklaştığı belirtilmektedir. Çalışmalarını inşa ederken esas itibariyle biyografilerden beslendiği ve ikinci el kaynaklardan topladığı ampirik verileri yoğun bir şekilde işlediği teorik çerçevede değerlendirdiği ifade edilmektedir.⁵

Sonuç ve Değerlendirme

Fırat Aydınkaya, Kürt entelektüel hayatının çok boyutlu bir figürü olarak, avukatlık, akademisyenlik, yazarlık ve araştırmacılık alanlarında faaliyet göstermektedir. 1979 Varto doğumlu, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi mezunu olan Aydınkaya, Abdullah Öcalan’ın avukatı olarak görev yapması ve bu süreçte yargılanması ile tanınmıştır.

Entelektüel çalışmalarında sömürge karşıtı teoriden İslami teolojiye, Kürt tarihinden çağdaş siyaset analizine kadar geniş bir yelpazede çalışmalar yapmaktadır. Özellikle Ermeni Soykırımı araştırmaları, Kürt siyaseti analizleri ve tarihsel çalışmaları ile dikkat çekmektedir.

Kürd Araştırmaları Dergisi koordinatörlüğü, çeşitli yayın organlarındaki yazıları ve kitapları ile Kürt akademik birikiminin geliştirilmesine katkı sağlamaktadır. Duke University’nin South Atlantic Quarterly dergisinde yayınlanan makalesi ile uluslararası akademik tanınırlığa sahiptir.
²³⁹

⁂

21.Yüzyıl, Akademi, Bakur, Basın ve Yayın, F, Felsefe, Hukuk, Muş, Politika, Siyaset, Sosyoloji, Varto