İbrahim Halil Baran, 1981 yılında Şanlıurfa’nın Suruç ilçesine bağlı Bilge (Tionek) köyünde dünyaya geldi. Kürt milliyetçisi şair, siyasetçi, yazar ve tasarımcı olarak tanınan Baran, Kürdistani Parti’nin (PAKURD) kurucu genel başkanıdır.123
Eğitim Hayatı
İlk ve Orta Öğrenim
İlk ve ortaöğrenimini Suruç ve Şanlıurfa’da tamamlayan Baran, eğitim hayatının temellerini Kürdistan coğrafyasında attı.24
Yükseköğrenim
- Lisans: Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği bölümünden 2003 yılında mezun oldu562
- Yüksek Lisans: Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı alanında yüksek lisans programını tamamladı325
Uluslararası Akademik Deneyim
The City University of New York’ta (CUNY) misafir öğretim üyesi olarak Kürdistan Sosyolojisi alanında dersler verdi. Bu deneyim, onun uluslararası akademik perspektifini şekillendiren önemli bir aşama oldu.745
Edebiyat ve Sanat Kariyeri
Şiir Kitapları
- Esmer Tenli Irmak Düşleri (2002) – Si Yayınları273
- Sular Divanı (2005, 2020’de yeniden yayımlandı) – İlk kez 2005’te Yom Yayınları tarafından, daha sonra 2020’de Avesta Yayınları tarafından basıldı132
Editörlük ve Tasarım Çalışmaları
- Yom Sanat dergisinin uzun süre editörlüğünü yaptı312
- Çağdaş Arap Şiiri Antolojisi‘nin editörlüğünü üstlendi5
- Hilmi Yavuz Kitabı (2006) – Yom Yayınları89
- Yom Yayınları’nın kurucuları arasında yer aldı ve sanat yönetmenliği görevini üstlendi6
Tasarım ve Görsel Sanatlar
İbrahim Halil Baran (ihb) ve (iwi) gibi tasarım markalarının yaratıcısıdır. Çeşitli yayınevlerinde görsel editörlük görevlerinde bulundu ve tasarım çalışmalarıyla tanındı.6
Gazetecik ve Yazarlık
Medya Kariyeri
2015 yılından itibaren Rudaw için düzenli yazılar yazmaya başladı. Kürt medyasında önemli bir ses haline gelen Baran, siyasi ve kültürel konularda köşe yazıları kaleme aldı.123
Dergi ve Yayın Faaliyetleri
- Son Kalem adlı dergiyi 1993’te çıkardı4
- E, Son Kişot, Düzyazı Defteri, Seyir gibi dergilerde yazı ve şiirleriyle yer aldı6
- Şiirleri çeşitli dillere çevrildi ve uluslararası antolojilerde yayımlandı6
Siyasi Hayatı ve PAKURD
Kürdistan Vicdan İnisiyatifi
2006 yılından itibaren Kürdistan Vicdan İnisiyatifi adıyla Diyarbakır, Urfa, Van, Mardin ve İstanbul’da çeşitli protestolar düzenledi. “Sivil Cuma” olarak anılan gösteriler ve Roboski Katliamı sonrası Taksim’de protesto eylemleri düzenledi.10
PAKURD’un Kuruluşu
26 Mayıs 2014 tarihinde 500 delegenin imzasıyla Kürdistani Parti (PAKURD)‘u kurdu. Partinin amaçları:1110
- Açık Kürdistancı siyaset
- Kürdistan milliyetçiliği
- Şiddet karşıtlığı
- Sivil toplumculuk10
Siyasi Görüşleri
Abdullah Öcalan çizgisindeki, Kürt devleti karşıtı Kürt siyasetine muhalefet eden Baran, Kürtlerin siyasi haklarını almasındaki en büyük faktörün Kürdistan’da bir Kürt devleti kurulması olduğunu savunur.2
Hukuki Süreçler ve İnsan Hakları İhlalleri
2017 Gözaltı ve Tutuklama
11 Ocak 2017’de terör örgütü propagandası ve Cumhurbaşkanı’na hakaret gerekçesiyle gözaltına alındı. 23 Ocak’ta tutuklandı ve 11 Nisan’da serbest bırakıldı.312
İşkence İddiaları: Baran, 13 gün süren gözaltı süresince ağır işkenceler gördüğünü iddia etti. Türkiye İnsan Hakları Vakfı raporlarına göre, Şanlıurfa terörle mücadele merkezi alt katlarının işkence merkezi olduğunu belirtti.12
Mahkeme Kararı: Mahkeme Baran lehine karar vererek devletin kendisine 20.000 TL tazminat ödemesine hükmetti.13123
2021 Hapis Cezası
2021 yılında, yaklaşık 30 tweet ve yazısı gerekçe gösterilerek “Türk milletine, Türkiye Cumhuriyeti’ne, kurum ve kuruluşlara tahrik” suçundan 3 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Cezayı 2022’de öğrenen Baran, bu tarihten sonra Türkiye’ye dönmedi.123
Sürgün Hayatı ve Güncel Faaliyetleri
Irak Kürdistan Bölgesi’nde Yaşam
Cezanın açıklanmasından sonra Irak Kürdistan Bölgesi’nde yaşamaya başlayan Baran, burada entelektüel ve siyasi faaliyetlerini sürdürüyor.1
PAKURD Akademi
Kürdistan Dersleri başlıklı eğitim serisi ile Kürt tarihi, coğrafyası ve siyaseti üzerine sistematik dersler veriyor. Bu dersler YouTube kanalı üzerinden yayınlanmaktadır.141516
Medya ve Yayıncılık
- Kürdistani Gündem adlı programlar yapıyor171819
- Ekonomi Konuşmaları podcast serisi1817
- Patreon üzerinden destekçilerinden finansal destek alıyor2017
Uluslararası Tanınırlık
Güney Kore Daveti
2019 yılında AJA (Asia Journalist Association) tarafından dünyanın en etkili 20 yazarından biri olarak gösterilen Baran, Güney Kore’nin başkenti Seul’de düzenlenen Dünya Gazeteciler Forumu‘na davet edildi. Forum sırasında Devlet Başkanı Moon Jae-in ile görüştü ve Kürdistan meselesini anlattı.2122
Felsefi ve Teorik Katkıları
Akademik Yaklaşım
Bilimde hiyerarşi ve ihtisaslaşma yerine disiplinlerarası çalışma ve karşılıklı öğrenme metodunu savunuyor. Bu yaklaşım, onun hem akademik hem de siyasi çalışmalarında görülmektedir.75
Kürt Milliyetçiliği Teorisi
Demokratik konfederalizm yerine klasik ulus-devlet modelini benimseyen Baran, Kürtlerin bağımsız bir devlet kurması gerektiğini savunuyor. Bu görüşü, PKK ve ona bağlı grupların yaklaşımından farklılaşır.232
Kişisel Özellikler ve Yaşam Tarzı
Sağlık Durumu
%40 ortopedik engelli olan Baran, bu durumuna rağmen aktif bir entelektüel ve siyasi yaşam sürdürüyor.13
Sosyal Medya Varlığı
Twitter (@ixbaran, @ih_baran), Instagram (@ixbaran), TikTok (@ixbarankrd) ve Facebook hesapları üzerinden düzenli paylaşımlar yapıyor. Sosyal medyada kendisini “Şair. Yazar. Tasarımcı. Çiftçi. Sürgün. PAKURD kurucusu” olarak tanımlıyor.2417
Eserleri ve Alıntıları
Ünlü Şiir Dizeleri
- “Çoktu gülün ustası, vardım bir dikene çırak oldum” (Esmer Tenli Irmak Düşleri)7
- “Şimdi, sulanan bir dağ kadar yaralıdır ömür…” (Sular Divanı)7
- “Kendime yalan söylediğimden beri hiç kimseye inanmıyorum” (Sular Divanı)7
Roboski Şiiri
Roboski Katliamı sonrası yazdığı “Kalbim kurur unutursam onu” dizesiyle başlayan şiiri, Türkiye’de bir internet sağlayıcısının reklamında kullanılmış ve büyük tepki çekmişti.25
Güncel Siyasi Analiz ve Yorumları
PKK ve Çözüm Süreci
2025 yılında PKK’nin kendisini feshetme kararı sonrası yaptığı analizlerde, sürecin Kürtler açısından olumsuz sonuçlar doğurabileceğini belirtiyor. Öcalan’ın yeni paradigmasında Kürtlerin gözden kaybolduğunu savunuyor.2617
Rojava ve Suriye
Suriye’deki gelişmeleri yakından takip eden Baran, Rojava’nın tehlikedeki durumunu sürekli vurguluyor. SDG’nin (Suriye Demokratik Güçleri) Şam yönetimiyle müzakerelerini eleştirel gözle değerlendiriyor.1927
Önemi ve Etkisi
Kürt Entelektüel Hayatındaki Yeri
İbrahim Halil Baran, çağdaş Kürt entelektüel hayatının önemli figürlerinden biridir. Şiir, siyaset ve akademik çalışmalarıyla Kürt kimliğinin farklı boyutlarını ele alıyor.
Milliyetçi Söylemin Yeniden Tanımlanması
Geleneksel Kürt siyasetinden farklı olarak, bağımsızlıkçı ve devlet kurma odaklı milliyetçi söylemi savunması, Kürt siyasi düşüncesinde alternatif bir yaklaşım sunuyor.
Diasporadaki Kürt Entelektüelleri
Sürgündeki konumuyla, diasporadaki Kürt entelektüellerin sesi haline gelmiş durumda. YouTube kanalı ve sosyal medya hesapları üzerinden geniş bir kitleye ulaşıyor.
İbrahim Halil Baran, şair kimliğiyle başladığı entelektüel yolculuğunu siyaset, akademi ve medya alanlarında genişleterek, çağdaş Kürt düşüncesinin önemli temsilcilerinden biri haline gelmiştir. Sürgündeki yaşamına rağmen aktif siyasi ve entelektüel faaliyetlerini sürdüren Baran, Kürt meselesine alternatif yaklaşımlar geliştirmeye devam etmektedir.
- https://www.elipshaber.com/ibrahim-halil-baran-kimdir
- https://www.wikiwand.com/tr/articles/İbrahim_Halil_Baran
- https://tr.wikipedia.org/wiki/İbrahim_Halil_Baran
- https://www.rudaw.net/turkish/interview/03052015
- https://1000kitap.com/yazar/ibrahim-halil-baran
- https://alchetron.com/İbrahim-Halil-Baran
- https://www.mardinlife.com/biyografi/ibrahim-halil-baran-kimdir-ibrahim-halil-baran-kitaplari-ve-sozleri
- https://www.halkkitabevi.com/ibrahim-halil-baran-kitaplari
- https://www.nadirkitap.com/kitapara.php?ara=kitaplari\&tip=kitap\&yazar=Hilmi+Yavuz+Kitab�+�brahim+Halil+Baran
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Kürdistani_Parti
- https://simple.wikipedia.org/wiki/Kurdistani_Party
- https://www.turkishminute.com/2017/12/11/pakurd-chairman-baran-refutes-erdogan-i-was-tortured-for-13-days/
- https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2017/27013
- https://www.youtube.com/watch?v=0CWSnuLkDvE
- https://www.youtube.com/watch?v=uJq6KXEfSaY
- https://www.youtube.com/watch?v=i1lLurcfKGQ
- https://www.youtube.com/watch?v=VoTHrhuOYVI
- https://www.youtube.com/watch?v=s6WT2otkLjM
- https://www.youtube.com/watch?v=Bw-YDbQybEE
- https://www.youtube.com/watch?v=flEk1hCQx7Y
- https://www.saradistribution.com/ibrahim-halil-baran.htm
- https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/160220193
- https://www.rudaw.net/turkish/interview/26112020
- https://www.instagram.com/ixbaran/
- https://bianet.org/haber/roboski-poem-used-in-internet-service-provider-ad-160672
- https://www.youtube.com/watch?v=xrP1zljwbPk
- https://www.youtube.com/watch?v=z3uyCYec6MQ
- https://en.wikipedia.org/wiki/İbrahim_Halil_Baran
- http://fba.bilkent.edu.tr/news-and-events/1000/
- https://www.academia.edu/44203298/Klasik_T%C3%BCrk_%C5%9Eiirinde_Su_Water_in_Classical_Turkish_Poetry
- https://eksisozluk.com/ibrahim-halil-baran–975640?p=3
- https://www.avestakitap.com/sular-divani
- https://en.wikipedia.org/wiki/Kurdistan_Freedom_Party
- https://en.tihv.org.tr/documentation/25-april-2024-hrft-documentation-center-daily-human-rights-report/
- https://en.wikipedia.org/wiki/Kurdistan_Workers’_Party
- https://kaosgldernegi.org/images/library/2019human-rights-of-lgbti-people-in-turkey-2018.pdf
- https://newlinesinstitute.org/political-systems/democratic-accountability-democratization-and-elections/turkeys-undead-pro-kurdish-political-parties-part-1-local-representation/
- https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/280520167
- https://www.britannica.com/topic/Kurdistan-Workers-Party
- https://www.anayasa.gov.tr/media/8860/2022_selected_judgments.pdf
- https://thekurdishproject.org/history-and-culture/kurdish-nationalism/pkk-kurdistan-workers-party/
- https://www.karamek.com/kitap/1470/esmer-tenli-irmak-dusleri
- https://divandergisi.com/pdf/383.pdf
- https://etd.lib.metu.edu.tr/upload/12619016/index.pdf
- https://60yil.metu.edu.tr/system/files/dokuman/50_years_in_graduate_education.pdf
- https://dergipark.org.tr/en/pub/tetkik/issue/91087/1591780
- https://www.kitantik.com/product/ESMER-TENLI-IRMAK-DUSLERI-IMZALI-ITHAFLI_1br9qfwknidiqa61ckg
- https://www.youtube.com/watch?v=ZZgVWJBpxQI
- https://1000kitap.com/yazar/ibrahim-halil-baran/resimleri
- https://kitap.ykykultur.com.tr/yazarlar/hilmi-yavuz
- https://www.pirtukakurdi.com/kategori/kurtce-siir-kitaplari
- https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_arrested_journalists_in_Turkey
- https://cdn.istanbul.edu.tr/file/JTA6CLJ8T5/7F5DD67BB425461386A705BF9ABEF463
- https://hakikatadalethafiza.org/sites/default/files/2023-01/power-sharing-and-decentralization-in-the-context-of-the-kurdish-issue-and-political-peace.pdf
- https://www.academia.edu/36370038/Beyond_Multiculturalism_Away_from_State_Oriented_Nationalism_Self_rule_through_Residential_Political_Communities_in_Kurdistan
- https://www.youtube.com/watch?v=NrZrXU4fu2Q
- https://etd.lib.metu.edu.tr/upload/12607241/index.pdf
- https://www.youtube.com/watch?v=YK3NlinE4ac
- https://www.youtube.com/watch?v=0URkQGwfQOI
- https://repository.bilkent.edu.tr/bitstreams/6213f5e1-642d-4538-8879-a1092b6a8aac/download
- https://www.youtube.com/watch?v=1KCKAP2vquo
