İhsan Süreyya Sırma

İhsan Süreyya Sırma (d. 10 Temmuz 1944, Pervari), ünlü Kürt akademisyen, İslâm tarihi uzmanı, araştırmacı ve yazardır. Yaşamı boyunca İslâm tarihine yönelik temel katkılarıyla, ilim adına yaptığı mücadelesiyle ve ilkeli akademik duruşuyla bilinir. Otuz beşi aşkın kitap ve ikiyüzden fazla ilmî makale yayınlamış; akademik hayatını Atatürk Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi ve Viyana İslâm Üniversitesi’nde devam ettirmiştir. Ülkesinin ve İslâm ümmetinin tarihî meselelerine dair derinlemesine çalışmalarıyla tanınan Sırma Hoca, Türkiye’nin ilahiyat fakültelerindeki nesilleri yetiştiren, etkileyici ve dava adamı bir ilim insanıdır.¹²

Doğum ve Erken Yaşam

İhsan Süreyya Sırma, 10 Temmuz 1944 yılında Siirt’in Pervari ilçesinde dünyaya gelmiştir. Kürdistan bölgesinin bu tarihi topraklarında doğan Sırma, çok kültürlü bir ortamda büyümüştür. Pervari’nin coğrafî konumu ve sosyal yapısı, onun gelecekteki bilimsel çalışmalarında çok dillilik ve kültürlerarası anlayışa olan vurgusunda önemli rol oynamıştır.³⁴²¹

İlkokul öğrenimini Pervari’de tamamladıktan sonra, ortaokul ve lise eğitimine devam etmek üzere Siirt’e gitmek zorunda kalmıştır. Bu dönem, Sırma’nın yaşamında önemli bir dönüm noktası olmuştur. Siirt, o zamanlarda ağırlıklı olarak Arapça konuşulan bir bölge olup, Türkçe eğitiminin sınırlı olduğu bir ortamdır. Bu zorluk, genç Sırma’yı daha sonraki çok dilli ve kültürel birikiminin temellerini atmaya yönlendirmiştir.²

Eğitim Hayatı

İlahiyat Fakültesi Tahsili

1962 yılında Sırma, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ne girmiş ve 1966 yılında mezun olmuştur. Ankara’daki üniversite yılları, akademik hayatının en belirleyici dönemleri olmuştur. Bu sürede, dönemin seçkin âlimlerinden biri olan Tayyib Okiç‘in derslerine devam etmiştir. Okiç, Bosna kökenli, geniş İslâmî eğitimi ve çok dilli bilgisiyle bilinen ünlü bir hadis ve tefsir profesörüdür. Sırma, Okiç’ten aldığı ilim, metodoloji ve akademik titizlik dersleri, tüm hayatı boyunca onu yönlendirmiştir.⁵¹³

Üniversite öğrenimi sırasında, maddi zorluklar nedeniyle Batman’da Türk Petrolleri’nde işçi olarak bir dönem çalışmıştır; ayrıca Diyanet İşleri Başkanlığı’nda memur görevinde bulunmuştur. Bu deneyimler, Sırma’ya pratik hayatın gerçekliklerini anlaması ve topluma hizmet etme bilincini aşılamıştır.⁶¹²

Doktora Tahsili ve Fransa’daki Çalışmaları

Üniversite tahsilini bitirdikten sonra 1967 baharında devlet doktora burs imtihanını kazanarak Fransa’ya gönderilmiştir. Bu, hayatının en önemli gelişim dönemlerinden biri olacaktır. Doktora öğrenimini yapmak üzere gittiği Fransa’da, Sırma ilk olarak bir senesini Fransızca öğrenimine harcamıştır. Dil yetkinliğine inanı bir akademisyen olarak, doktorasını yazılı ve sözlü olarak yapabilmek için Fransızca’nın yeterli seviyede öğrenilmesi gerektiğini düşünmüştür.¹²

Paris’te College de France’da ünlü Oryantalist ve sosyolog Jacques Berque (1910-1995) ile doktora çalışmalarına başlamıştır. Berque, Kuzey Afrika ve İslâm dünyası uzmanı, dönemin en seçkin batılı oryantalistlerinden biridir. Ancak Sırma, daha derin İslâmî eğitim alabilmek için 1969-1970 ders yılında Tunus’ta bulunmuş ve Zeytûne Üniversitesi’nde Arapça öğrenimini sürdürmüştür.⁷¹

Zeytûne Üniversitesi’nde, Arapça derslerinin yanı sıra meşhur sosyolog Fadıl bin Aşûr‘un dersleri almıştır. Tunus’taki bu deneyim, Sırma’nın müslüman düşünce geleneğini ve İslâm dünyasının çeşitli unsurlarını daha yakından tanıması açısından değerli olmuştur.¹

1973 Mayısında İslâmî İlimler dalında doktor olmak üzere Türkiye’ye dönmüştür. Doktora tezinin konusu İslâm tarihi üzerinedir ve çalışması çok geniş arşiv ve birincil kaynaklar temelinde hazırlanmıştır.²¹

Akademik Kariyer

Atatürk Üniversitesi Yılları (1973-1993)

Doktorasının ardından 1973-74 ders yılında Erzurum Atatürk Üniversitesi Yüksek İslâm Enstitüsü’nde İslâm Tarihi lektörlüğü yaparak akademik kariyerine başlamıştır.²¹

1974 yılında aynı üniversitenin İslâmî İlimler Fakültesi’nde İslâm Tarihi doktoru olarak göreve başlamıştır. Erzurum’da geçirdiği yıllar, Sırma’nın akademik gelişimi ve öğrenci yetiştirmesi açısından çok verimli olmuştur. Yüksek İslâm Enstitüsü’ndeki öğrencileri arasında, sonradan ünlü akademisyenler ve araştırmacılar yetişecektir.⁸⁹¹

Akademik atılımında, 1980 yılında doçent unvanını almış ve 1989 yılında profesör olmuştur. Bu geçişler, Sırma’nın araştırmaları ve yayınlanan eserleriyle Türk akademisyası tarafından tanındığını göstermektedir. Erzurum’da kendisine doçentlik tezi olarak sunulan “Osmanlı Devleti’nin Yıkılışında Yemen İsyanları” başlıklı çalışması, dönemin konusu hakkında en kapsamlı araştırmalarından biridir.¹⁰¹²

Profesörlük tezi “II. Abdülhamid ve İslam Birliği Siyaseti” konusu üzerinedir. Bu tez, Sultan Abdülhamid’in küresel İslâm ümmetini birleştirme çabalarını detaylı bir şekilde incelemiştir. Sırma’nın bu konudaki araştırmaları, ilerleyen yıllarda yayınladığı kitap ve makalelerinde derinleşmiştir.¹¹

Sakarya Üniversitesi Dönemi (1993-1995)

1993 yılında naklen Sakarya Üniversitesi‘ne geçmiş ve burada 1995 yılına kadar İlahiyat Fakültesi’nde İslâm Tarihi öğretim üyeliği yapmıştır. Sakarya’daki kısa süre olsa da, bu dönem Sırma’nın akademik hayatında önemli bir yere sahip olmuştur. Ancak bu dönemi zor bir süreçle kapatmak zorunda kalmıştır.¹²

1995 yılında Sırma, Sakarya Üniversitesi’nden zorla emekli edilmiştir. Bu karar, akademik çevreler tarafından siyasi baskı ve ideolojik nedenlerle yapılan haksız bir işlem olarak değerlendirilmiştir. Sırma’nın emekli edilişinin arkasında, üniversiteye alınması konusunda denetim yapması ve hak etmeyen kişilerin girmesini engelleme çabaları yatmaktadır. Özellikle FETÖ (Fetullahçı Terör Örgütü) ile bağlantılı olduğu iddia edilen kişilerin üniversiteye girişine karşı çıkması, onu hedef haline getirmiştir.¹²⁹²¹

Viyana’daki Çalışmalar (1995 Sonrası)

1995-1997 yılları arasında Sırma, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanlığı görevinde bulunmuştur. Ancak bu görev de kısa sürmüştür.²¹

Sakarya’dan ayrıldıktan sonra Viyana’ya giderek çalışmalarını bir süre orada devam ettirmiştir. Viyana İslâm Üniversitesi’nde on sene boyunca öğretim görevinde bulunmuş ve öğrenci yetiştirmiştir. Viyana’daki bu dönem, Sırma’nın uluslararası akademik ortamlarda tanınması açısından önemli olmuştur. Avrupa’da yaşarken bile, İslâm tarihi araştırmalarını devam ettirmiş ve birçok eseri kaleme almıştır.²

Viyana’daki süresinde kaleme aldığı “Hürriyet” adlı şiir, Sırma’nın özgürlük ve toplumsal değerler hakkındaki düşüncelerini yansıtmaktadır.⁸

İstanbul’da Çalışmalar ve Emeklilik Sonrası

Viyana’dan sonra yurda dönerek İstanbul’a yerleşmiştir ve orada çalışmalarını devam ettirmiştir. Emekli olduktan sonra da Sırma, ilim ve araştırma faaliyetlerine devam etmiştir. Günümüzde de aktif olarak yazı yazmakta, konferanslar vermekte ve öğrencileri rehberlik etmektedir.¹³²

Dil Yetkinliği

İhsan Süreyya Sırma, çok dillilik açısından Türk akademisyası içinde ender görülen bir örnektir. Resmi kayıtlar ve biyografik veriler, onun aşağıdaki dilleri akademik düzeyde bildiğini göstermektedir:¹⁴⁶¹

Türkçe – Ana dili
Kürtçe – Doğal olarak öğrendiği
Arapça – Akademik araştırmalar için yeterli düzeyde
Farsça – İslâm tarihi kaynakları için
Fransızca – Doktora eğitimi dil olarak
İngilizce – Uluslararası akademik çalışmalar için⁴¹⁴¹

Sırma, özellikle Arapça, Farsça ve Kürtçe şiirlerle eserlerini desteklemeyi ve çeşitli dillerden kaynak kullanmayı severdir. Çok dilli yetkinliği, onun tarihî kaynakları orijinal dillerde inceleyebilmesini ve geniş bir perspektif geliştirmesini sağlamıştır.⁶⁴

Yayınlar, Eserleri ve Akademik Çalışmaları

Kitaplar

İhsan Süreyya Sırma, İslâm tarihi alanında 30 ile 39 arasında kitap yayınlamıştır (farklı kaynaklar farklı sayılar vermektedir). Eserleri aşağıdaki şekilde kategorize edilebilir:¹⁵¹⁶¹

İslâm’ın İlk Dönem Tarihi Üzerine Çalışmalar:

İslâm Öncesi Mekke Dönemi ve Hz. Muhammed¹
İslâmi Tebliğin Mekke Dönemi ve Cihad¹⁷
İslâmi Tebliğin Medine Dönemi¹⁷
İslâmi Tebliğin Örnek Halifeler Dönemi
Sen Geldin (Hz. Peygamber’in hayatını şiirle anlatan eser, Kürtçe tercümesi vardır)¹⁸
İşte Önderimiz Hz. Muhammed

Emeviler ve Abbasiler Dönemi:

Hilâfetten Saltanata Emeviler Dönemi
Abbasiler Dönemi¹

Osmanlı Tarihi Üzerine:

Belgelerle II. Abdülhamid Dönemi¹
II. Abdülhamid’in İslâm Birliği Siyaseti¹⁹¹
Osmanlı Devleti’nin Yıkılışında Yemen İsyanları¹⁰

Genel İslâm Tarihi:

Müslümanların Tarihi (5 cilt)²⁰
İslâm ve Tarih²¹
İslâm’ın İlk Dönem Tarihi (6 kitap)
Tarih Şuuru
Bir Garip Tarih

Sosyo-Tarihî Çalışmalar:

Medine Vesikası Işığında Yahudi Meselesi²²¹
Sömürü Ajanı İngiliz Misyonerleri
Nasıl Sömürüldük
Hâlnâme

Coğrafi ve Kültürel Araştırmalar:

Çin Müslümanları ve Çin’e Seyahat¹
Ano Yemendir¹
Ah Endülüs¹
Bütün Seyahatleri
Nehirlerin Dili

Diğer Önemli Çalışmalar:

Ezan Ya da Ebedî Kurtuluş
Tu Hati (Sen Geldin) – Kürtçe tercüme¹⁸
Haçlı Seferleri ve İslâm Dünyası

Akademik Makaleler ve Tebliğler

Sırma, 200 ile 300 arasında ilmî makale yayınlamıştır. Yazıları şu dergilerde yayınlanmıştır:²³¹⁵¹⁴¹

Gazete Yayınları:

Millî Gazete
Yeni Devir
Yeni Şafak
Zaman¹

Dergi Yayınları:

Bilgi ve Hikmet
İslâm Mecmuası
Tarih Dergisi
Tarih Enstitüsü Dergisi
Tarih ve Toplum
Yeni Dünya
e-Şarkiyat İlmi Araştırmaları Dergisi¹⁷

Makalelerinin konuları İslâm tarihi, Osmanlı döneminin siyasi yapısı, İslâm ümmetinin bölünmüşlüğü, batılılaşma süreci, milliyetçilik ve ırkçılık karşıtlığı, Haçlı Seferleri, ve müslümanların tarihî bilinçlenmesi üzerine yoğunlaşmıştır.²⁴²⁵¹¹

Çeviriler ve Ödüller

Sırma, ünlü İslâm bilgini Muhammed Hamidullah‘ın eserlerini çevirmiş ve türkçeye kazandırmıştır. Muhammed Hamidullah’tan “Makaleler” adlı çevirisi ile 1986 yılında Türkiye Yazarlar Birliği Çeviri Ödülünü kazanmıştır. Bu ödül, onun çeviri faaliyetlerinin ve Hamidullah’ın eserlerini Türk okur kitlesine tanıtmadaki başarısını göstermektedir.²

Kanal 7 Seyahatnâme Programı

Sırma, Kanal 7 televizyonunda dört sene boyunca “Seyahatnâme” adında tarih programları hazırlamıştır ve sunmuştur. Bu programlar, İslâm tarihi ve tarihî medeniyetler hakkında popülarizasyon çalışmasıdır ve geniş kitle tarafından izlenmiştir.²¹

Araştırma Yöntemi ve Akademik Yaklaşımı

İhsan Süreyya Sırma, İslâm tarihini araştırırken belirgin bir metodoloji kullanmaktadır:

Kaynakçılık ve Birincil Kaynaklar: Sırma, tarihî olayları incelerken her zaman belgelere, birincil kaynaklara ve orijinal metinlere dayanır. Tanziklama, kıyas ve inşa (construction) yerine, mümkün olduğunca tarihi belgeler ve hadiseler esas alır.¹⁴

Çok Dillilik ve Menşei Kaynaklar: Arapça, Farsça ve diğer dillerdeki orijinal kaynakları kendi diliyle okuyabilmesi, onu batılı oryantalistlerin çevirilerine bağlı kalmaktan kurtarır.¹⁴

Tarafsızlık ve Eleştiri: Sırma, her tarihî dönemin oluşturulmasında insanların ve toplumların davranışlarını objektif olarak incelemeye çalışır. Batılı ve müslüman bakış açılarından eşit mesafeyi korur ve eleştirel bir tavır alır.¹⁴

Bütünlüklü Tarih Anlayışı: Sırma’ya göre tarih, sadece olayların kronolojik sıralaması değildir. Tarih, sosyal, ekonomik, siyasi, dini ve kültürel boyutlarıyla bütünsel olarak incelenmelidir.¹⁴

Davetçi Yaklaşım: Sırma, tarihî olaylardan müslümanlar için ders ve ibret çıkarma noktasında ısrar eder. Ona göre tarih, gelecek hakkında rehberlik etmeyen bir bilim değildir.¹¹

Görüşleri ve İdeolojik Konumlanışı

Milliyetçilik ve Irkçılık Karşıtlığı

Sırma’nın en belirgin görüşlerinden biri, milliyetçilik ve ırkçılığa karşı durışudur. İslâm ümmetini parçalayan ana etkenin, 19. yüzyılda Avrupa’dan gelen milliyetçilik ve ırkçılık ideolojileri olduğuna inanır.²⁴

Sırma şu görüşü savunmaktadır: Müslümanlar, tarihî olarak “Arap, Türk, Kürd, Laz” gibi kimliklerle değil, “Müslüman” kimliğiyle tanımlanmıştır. 19. yüzyılda Avrupa’dan gelen milliyetçilik, müslüman toplumlarında yapay kimlikler yaratmış ve İslâmî kardeşliği yıkılmıştır. Sırma, hiçbir insanın kanında milliyetçiliğin yazılı olmadığını vurgulayarak, ırkçılık ve milliyetçiliği aynı hastalığın iki yüzü olarak görmektedir.²⁴

Sırma’ya göre Sultan Abdülhamid’in devrilişinin gerçek sebebi, dış düşmanların değil, müslüman toplumuna aşılanan milliyetçilik fikridir.²⁴

Saltanat Sistemi Eleştirisi

Sırma, İslâm’da saltanat rejiminin olmadığını, ancak Hz. Muaviye döneminden itibaren saltanatın İslâm tarihine girdiğini düşünmektedir. Ona göre saltanat sistemi, müslümanları parçalamış ve içsel çatışmalar yaratmıştır. Müslümanlar, İslâm’ın birliğini kaybederek kendi kanlarına döndüğünde, Haçlılar kolayca Kudüs’ü işgal edebildiler.¹¹

Sırma, Yezid bin Muaviye’nin iktidara gelmesinden bu yana müslümanların İslâm’ı yanlış anladığını ve devlet başkanlığını mutlak egemenlik ve kul-kölelik ilişkisi olarak anladıklarını ifade etmiştir.²⁵

Haçlı Seferleri Analizi

Sırma, Haçlı Seferleri konusunu derinlemesine araştırmıştır. Ona göre Haçlıların başlıca sebebi, müslümanlar arasındaki parçalanmışlıktır. Fâtımî-Selçuklu rekabeti, Şii-Sünni çatışmaları ve müslümanlar arasındaki iç savaşlar, batılıların kudüs’ü işgal etmesini kolaylaştırmıştır.²⁵

Sırma, Haçlıları “eski haçlılar” (1096’dan itibaren) ve “yeni haçlılar” (batılılaşma dönemindeki misyoner faaliyetleri) olarak kategorize eder. Ona göre her iki haçlı türünün de müslümanlar tarafından iyi bilinmesi gerekir.²⁵

Tanzimat ve Batılılaşma Eleştirisi

Sırma, Tanzimat döneminin (19. yüzyıl ortası) müslümanları batılılaştırma amacıyla başlatıldığını düşünmektedir. Tanzimat yapanların batı’yı tam olarak bilmediğini ve batı’yı “güzel zannettiklerini” ileri sürer.¹¹

Sırma’nın kanıyla, batılılaşmanın en ciddi dönemleri Sultan III. Selim zamanında başlamış ve devam etmiştir. Bu dönemde müslümanlar, batı’dan medet ummuş ve batılılar lehinde kapitülasyonlar kabul etmiştir.²⁵

İslâm Ümmeti ve Çağdaş Meseleler

Sırma, İslâm ümmetinin günümüzde çeşitli sorunlarla karşı karşıya olduğunu söylemektedir. Ümmetin yeniden dirilişi ve güçlenişi, ancak Kur’an ve Sünnete dönüş yoluyla mümkün olabileceğine inanmaktadır.²⁴

Sırma, İsrail-Filistin meselesi konusunda da görüşler ileri sürmüş; 1948’de Filistin topraklarında kurulan İsrail devletinin, uzun yıllar süren misyoner faaliyetlerinin ve emperyalist politikaların sonucu olduğunu iddia etmiştir.¹³

Kişisel Hayat ve Kişilik Özellikleri

İhsan Süreyya Sırma, evli olup üç çocuğunun babasıdır. Günümüzde İstanbul’da yaşamaktadır.¹

Kişilik özellikleri açısından Sırma, akademisyenler ve öğrencileri tarafından şu niteliklerle bilinmektedir:

İlkeli Duruş: Sırma, akademik bağımsızlığını ve ilmi dürüstlüğünü her türlü baskı ve caydırıcılığa karşı korumayı başarmıştır.²⁶⁹
Ders Verme Becerisi: Öğrencileri, onun derslerinin çok ilgi çekici, organize ve zamanında verildiğini söylemektedir.⁹
Mütevazılık: Sırma, ünlü bir akademisyen olsa da, basit ve mütevazı bir tutum sergiler.⁹
Araştırma Disiplini: Yaptığı her seyahattan sonra gözlem ve deneyimlerini yazıya dökme alışkanlığı vardır.⁹
Öğrencilere Sevgi: Tüm dönemlerde, öğrencilerine karşı ilgi ve sevgi göstermiştir.⁹
Çok Dilli Yetkinlik: Farklı dillerle konuşabilme yeteneği, Avrupa’da yaşadığı dönemde de onun etkinliğini artırmıştır.²⁷

Sırma Hoca, hiçbir zaman akademik statüsünü gizlemeyen, İslâmî kimliğini açıkça yaşayan ve bu nedenle çeşitli zorluklar çeken ender ilim adamlarından biridir. Haksızlıklara, ayrımcılığa ve zulme karşı durmuş; öğrencilerine ilim yolunun fedakârlık gerektirdiğini öğretmiştir.²⁶⁶

Hakkında İddialar ve Zorluklar

İhsan Süreyya Sırma, hayatı boyunca çeşitli zorluklar ve haksızlıklarla karşı karşıya gelmiştir:

Akademik Atılım Engelleri: Doktorasını bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi’nde asistanlık sınavını kazanmasına rağmen, asistanlığı yerine Erzurum İmam Hatip Lisesi’ne öğretmen olarak tayin edilmiştir. Bu atama, doktora derecesi olan biri için bir alçaltma sayılmıştır.⁹

Sakarya’dan Emekliye Sevk: 1995 yılında Sakarya Üniversitesi’nden zorla emekli edilişi, akademisyen çevrelerce siyasi baskının bir örneği olarak görülmüştür. Sırma’nın FETÖ ile bağlantılı kişilerin üniversiteye girmesini engellemeye çalışması, bu karara neden olmuş olabilir.¹²⁹

Basın Takibi: 1999 yılında Millî Gazete’de yayınlanan bir yazısı nedeniyle hakkında yasal işlem başlatılmıştır.²⁸

Akademik Çevrelerde Tecrit: Bazı dönemlerde, İslâmî kimliğini açıktan yaşayan bir akademisyen olması nedeniyle, kültürel ve ideolojik baskılarla karşı karşıya gelmiştir.²⁶⁹

Akademik Etkileri ve Nesiş Yetiştirmesi

Sırma Hoca, Atatürk Üniversitesi’nde bulunduğu dönemde onlarca yüksek lisans ve doktora tezine danışmanlık yapmıştır. Öğrencileri arasında şimdi üniversitelerde profesör ve doçent konumunda olan akademisyenler bulunmaktadır. Türkiye’nin çeşitli ilahiyat fakültelerinde görev yapan araştırmacıların, Sırma Hoca’dan etkilenmiş ve onun metodolojisini takip etmiş akademisyenler olduğu bilinmektedir.²⁹

Sırma’nın öğrencileri ve takipçileri, ondan şu hususları öğrenmiştir:

İslâm tarihinin akademik düzeyde araştırılması
Kaynakçılık ve belge temelli tarih yazıcılığı
Tarihî olayların sosyo-kültürel bağlamında incelenmesi
Müslüman ve batılı bakış açılarının eşit ele alınması
Dil yetkinliğinin tarihî araştırmaların temeli olması

Uluslararası Konferanslar ve Tebliğler

İhsan Süreyya Sırma, ulusal ve uluslararası birçok konferansa katılarak bildiriler sunmuştur. Kocaeli Üniversitesi’nin düzenledği “Savaş” temalı IV. Uluslararası İslâm Kültür ve Medeniyeti Sempozyumu’nun başkanı olarak görev yapmıştır. Çeşitli sempozyumlarda İslâm tarihinin farklı dönemleri hakkında tebliğler vermiştir.³⁰²¹

Emin Fırsat Olarak ve Yayın Faaliyetleri

Sırma Hoca, emekli olduktan sonra da aktif olarak yazı yazmaya devam etmiştir. Çeşitli gazeteler ve internet ortamlarında, güncel meseleler hakkında görüş ve analizler yayınlamaktadır. Ayrıca, medya kuruluşlarında programlar ve söyleşilere katılmaya devam etmektedir.³¹

Bilimsel Niteliği ve Akademik İtibarı

Türk akademisyası içinde İhsan Süreyya Sırma, İslâm tarihi alanında seçkin ve saygıdeğer bir konuma sahiptir. Çeşitli üniversitelerin ilahiyat fakültelerinde onun eserleri ders kitabı olarak kullanılmaktadır.⁸

Akademisyen meslektaşları ve öğrencileri, Sırma Hoca’nın şu özellikleriyle tanındığını belirtmektedir:

Derinlikli Tarihî Bilgisi: Erken dönem İslâm tarihi, Osmanlı tarihi ve genel Müslüman medeniyeti hakkında kapsamlı bilgiye sahiptir.
Araştırma Titizliği: Hiçbir kaynağı dogmatik kabul etmez, her bilgiyi sorgulamaya açıktır.
Felsefi Bakış Açısı: Tarihî olayları salt kronolojik değil, felsefi ve manevi boyutlarıyla da inceler.
Davetçi Kimliği: İlmini topluma ve öğrencilerine aktarma konusunda gayretlidir.

Özet ve Sonuç

İhsan Süreyya Sırma, Türkiye’nin 20. ve 21. yüzyıl İslâm tarihi araştırmalarının en önemli figürlerinden biri olarak değerlendirilmektedir. Doğum tarihi olan 1944 yılından bugüne kadar (2025), aktif olarak akademik çalışmalar yapan Sırma Hoca, otuz beşi aşkın kitap ve ikiyüzden fazla makale yayınlamıştır.¹⁵¹

Sırma Hoca’nın İslâm ümmetinin tarihî bilinçlenmesi, milliyetçilik karşıtlığı, batılılaşma eleştirisi ve saltanat sisteminin İslâm’la bağdaşmadığı yönündeki görüşleri, Türk ve İslâmî akademik çevrelerde önemli tartışmalar yaratmıştır. Sırma Hoca, tarihin sadece geçmiş olaylarını anlatmayan, aynı zamanda müslümanları günümüzün meselelerine çözüm bulmaya davet eden bir tarihçidir.¹¹

İlmi dürüstlüğü, akademik bağımsızlığı, çok dillilik, kişisel itikrarı ve İslâmî bilinçlilik nedeniyle, Sırma Hoca, sonraki nesiller için bir rehber ve örnek konumundadır. Emeklilik sonrası da yazı, konferans ve çeşitli medya çalışmalarıyla aktif olarak çalışmaya devam etmekte olan Sırma Hoca’nın eserleri, Türkçe İslâm tarihi literatürünün vazgeçilmez kaynaklarıdır.

⁂

20.Yüzyıl, 21.Yüzyıl, Akademi, Bakur, Basın ve Yayın, Bilim, Din, Eğitim, Felsefe, I, İlim, Kültür, Pervari, S, Siirt, Sosyoloji, Tarih, Tasavvuf