Koma Amed – KurdsWiki

Koma Amed, 1988 yılında Ankara’da tıp fakültesi öğrencileri tarafından kurulan ve 1990’lı yıllarda Kürt müziğine yön veren efsanevi bir folk müzik grubudur. Kürtçe “kom” (grup) kelimesinden adını alan topluluk, geleneksel Kürt müziğini modern sesler, caz ve folk müzik unsurlarıyla harmanlayarak özgün bir tarz yarattı. Grup, Türkiye’de Kürt kimliği ve dilinin en yoğun baskı altında olduğu dönemde, kültürel direnişin sembolü haline geldi.¹²³⁴

Kuruluş Süreci ve İlk Yıllar (1987-1990)

Temellerin Atılması

Grubun temelleri 1987 yılında düzenlenen “Diyarbakırlılar Gecesi” etkinliğinde atıldı. Ancak asıl kuruluş 1988 yılında gerçekleşti. Suriye’den Hacettepe Tıp Fakültesi’ni kazanarak Ankara’ya gelen Evdılmelik Şexbekir (Melek lakabıyla tanınır), Ankara ve Hacettepe Tıp Fakültelerinde okuyan öğrencilerle tanışmasıyla grubun çekirdeği oluştu.³⁴⁵¹

Kurucu Kadro

İlk dönem kurucu üyeleri şunlardır:²⁴⁶

Evdılmelik Şexbekir (Melek Şengal): Suriye kökenli, grubun ilk solisti ve ruhani lideri
Gülşen Çetin: Ankara Tıp Fakültesi öğrencisi
Savaş Çakmak: Ankara Tıp Fakültesi öğrencisi
Rohat Kutlay: Hacettepe Tıp Fakültesi öğrencisi
Dr. Fikri Kutlay: Hacettepe Tıp Fakültesi öğrencisi, besteci ve derleyici
Mustafa Kart: Tıp öğrencisi
Dr. Ahmet Kaya: Hacettepe Tıp Fakültesi öğrencisi

İsim Babası

Grubun ismini öneren kişi, şu an Edirne F Tipi Cezaevi’nde tutuklu bulunan ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin kayyımla görevden alınan eski Eşbaşkanı Selçuk Mızraklı‘dır. Grup Mızraklı’nın Ankara’daki evinde kuruldu. Hiçbir üye Diyarbakırlı olmasa da, “Amed”in (Diyarbakır’ın Kürtçe adı) Kürt kimliği için taşıdığı sembolik önem nedeniyle bu isim seçildi.⁷⁸⁹

Birinci Dönem: Kulîlka Azadî Dönemi (1990-1992)

İlk Albüm ve Yasaklar

1990 yılında grubun ilk albümü “Kulîlka Azadî” (Özgürlük Çiçeği) yayınlandı. Albümün adı, Muzaffer İlhan Erdost’un şiirine Koma Amed tarafından yapılan bestenin Kürtçe çevirisinden geliyordu. Bu dönemde Kürtçe yasaklı olduğu için albüm büyük zorluklar içinde kaydedildi ve başlangıçta korsan olarak dağıtıldı.¹⁰¹¹¹²¹³¹³

Albümün Önemi

Kulîlka Azadî albümü Kürt müziğinde birçok ilke imza attı:¹¹³

İtalyan direniş marşı “Bella Ciao”nun ilk kez Kürtçe versiyonu (“Çav Bella”) Evdılmelik Şexbekir tarafından bu albümde seslendirildi¹⁴¹⁵³
Yunan besteci Manos Loizos’un melodisi ve Murathan Mungan’ın sözleriyle “Telli Telli” şarkısı Kürtçeye uyarlandı¹⁶³¹¹
Cigerxwîn’in şiirleri müziğe dönüştürüldü¹¹

Evdılmelik Şexbekir’in Trajedisi

Grubun kurucusu ve ilk solisti Evdılmelik Şexbekir, müzik, resim ve şiirle iç içe yaşayan çok yönlü bir sanatçıydı. 1991 yılında Ankara Tıp Fakültesi’ndeki baskılardan dolayı Çapa Tıp Fakültesi’ne geçiş yaptı, ancak devam eden baskı ve gözaltılar nedeniyle 1991 Eylül ayında PKK saflarına katıldı. 1992 yılında Bitlis’te girdiği çatışmada 24 yaşındayken hayatını kaybetti. Şexbekir’in ölümü, grubun müzikal yolculuğunda bir kırılma noktası oldu.⁶¹⁷¹²¹⁸²¹⁴

İkinci Dönem: İstanbul ve Mezopotamya Kültür Merkezi (1993-1997)

İstanbul’a Göç

Şexbekir’in ölümünün ardından Koma Amed, 1993 yılında İstanbul’a taşındı ve Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) ile çalışmalarına devam etti. MKM, 1991 yılında İstanbul’da kurulmuş, Kürt dili ve kültür çalışmalarında öncü bir kuruluştu.¹⁹²⁰²¹²³

Genişleyen Kadro

Bu dönemde gruba yeni sanatçılar katıldı:²²³

Serhat Karakaş (Serhat Çarnewa): Koma Dengê Azadî’den geçiş yaptı
Merdan Zırav
Memo Gül: Saz çalgısı ve vokal
Mehmet Kaya
Birkan Çelik: Müzisyen ve aranjör
Serap Sönmez: Vokal
Süleyman Gültekin (Süleyman Çarnewa): Vokal, besteci ve aranjör

Agir û Mirov Albümü (1995)

1995 yılında “Agir û Mirov” (Ateş ve İnsan) adlı ikinci albüm yayınlandı. Albüm, grubun müzikal olgunlaşmasını gösteriyordu. Aynı yılın Şubat ayında, İtalya’daki bir grup belediye tarafından turneye çağrıldılar ve “Serhildan” adlı turne ile Roma, Palermo, Catania, Trieste gibi şehirlerde konserler verdiler. 1996 yılında İtalyan Rifondazione Komünist Partisi sponsorluğunda gerçekleştirilen bu turne, Kürt müziğinin Avrupa’da ilk kez bu kadar geniş çapta tanıtılması açısından tarihi bir önem taşıdı.¹²²³²⁴³

Zirve Dönemi: Dergûş ve Zirve (1997)

En Popüler Albüm

1997 yılında yayınlanan “Dergûş” (Beşik) albümü, Koma Amed’in en başarılı ve etkili çalışması oldu. Albüm, siyasi içerikten uzak durarak geleneksel Kürt halk ezgilerine odaklandı ve yaklaşık 400.000 kopya sattı. Bu, o dönem için rekor bir satış rakamıydı.²⁵²⁶²⁷³¹⁰⁶

Siyasi Tanınma

1999 yılında dönemin Dışişleri Bakanı İsmail Cem, Dergûş albümünü Avrupa Birliği Bakanlarına hediye ederek “Bakın bizde Kürtçe müzik de yapılıyor” mesajı verdi. Bu olay, grubun Türkiye’nin resmi siyasetinde bile tanınırlık kazandığını gösteriyordu.²⁸³⁶

En Bilinen Şarkılar

Dergûş albümünde yer alan ve hala en çok dinlenen şarkılar:²⁷²⁹¹¹

Hoy Memo: 15 milyondan fazla dinlenme
Amediye: 859 bin dinlenme
Êvare: Grubun yeniden bir araya gelmesinde sembol şarkı
Çume Cizîrê
Dergûş Zerde
Sûslî Xanim

Dağılma ve Sürgün (1997-2023)

Siyasi Baskı ve Dağılma

Dergûş albümünün yayınlanmasından sonra, bazı grup üyeleri siyasi nedenlerden dolayı Almanya’ya iltica etmek zorunda kaldı ve grup 1997 yılında dağıldı. Bu dönem, Türkiye’de Kürt sanatçılara yönelik baskıların en yoğun olduğu yıllardı.⁴²²⁵

Çar Newa Dönemi (2000-2011)

Grup dağıldıktan sonra, bazı üyeler Almanya’da “Çar Newa” (Dört Ezgi) adıyla yeni bir grup kurdular. Çar Newa üyeleri:³⁰³¹¹⁰

Serhat Karakaş (Serhat Çarnewa)
Süleyman Gültekin (Süleyman Çarnewa)
Dr. Ahmet Kaya
Dr. Fikri Kutlay

Çar Newa, 2000 yılında “Sî” (Gölge), 2003’te “Mak” ve 2007’de “Ziz” albümlerini yayınladı. 2011 yılında grup çalışmaları sona erdi.³²³¹³⁰

Yeniden Birleşme ve Geri Dönüş (2023-2025)

2023: İlk Adım

1 Şubat 2023 tarihinde Koma Amed, yeniden bir araya geldiğini YouTube kanalında yayınladıkları “Êvare” şarkısının akustik versiyonuyla duyurdu. Yeni kadro:³³²¹⁹

Serhat Çarnewa: Vokal, Ağrı Doğubeyazıt kökenli
Süleyman Çarnewa: Vokal, Tuzluca kökenli, şu an Almanya ve Paris’te yaşıyor³⁴
Memo Gül: Saz, vokal
Mazlum Rewşen: Gitar

Grup üyesi Memo Gül, “Koma Amed olarak tekrar bir araya gelmemiz, dinleyicilerimizde olduğu gibi bizde de büyük bir heyecan yarattı” ifadelerini kullandı.²³³

2024: Paris ve Köln Konserleri

1 Haziran 2024: Koma Amed, 27 yıl aradan sonra ilk konserini Paris’teki Cirque d’Hiver’de verdi. 3. Kürt Kültür Festivali’nin kapanış konseri olan bu etkinlik, büyük ilgi gördü ve sosyal medyada \#KomaAmed etiketi trend oldu.²⁴³⁵³⁶

5 Temmuz 2024: Grup Köln’de Sartory Säle’de konser verdi. Bu konserde canlı kaydedilen “Live Session, Cologne 2024” albümü 10 Ağustos 2024’te yayınlandı.³⁷³⁸³⁹⁴⁰

2025: Tarihî Diyarbakır Konseri

25 Ekim 2025: Koma Amed, 30 yıl aradan sonra ilk kez Diyarbakır’da (Amed) Newroz Park’ta konser verdi. Amed Büyükşehir Belediyesi ve Kayapınar (Peyas) Belediyesi’nin ev sahipliğinde düzenlenen konsere yüzbinlerce kişi katıldı.⁴¹⁴²⁹⁴³⁴⁴

Konser öncesinde sanatçı Şivan Perwer, Xelil Xemgin ve diğer Kürt müzisyenlerin görüntülü mesajları ile tutuklu Selçuk Mızraklı ve Selahattin Demirtaş’ın mesajları dinletildi. Konser alanına “Kulîlkên Azadiyê Pêşwaziya Aştiya Civakî Dikin” (Özgürlük Çiçekleri Toplumsal Barışı Selamlıyor) pankartı asıldı.⁹⁴³⁴⁵

Üyelerin Biyografileri

Dr. Fikri Kutlay

Doğum: 1968 (tahmini)
Mezuniyet: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (1990)⁴⁶
Uzmanlık: Kalp-Damar Cerrahisi, İstanbul Üniversitesi Kardiyoloji Enstitüsü (1997)⁴⁶

Fikri Kutlay, Koma Amed’in kurucu üyelerinden ve en üretken bestecilerinden biridir. 29 yılı aşkın deneyime sahip kalp cerrahı olarak İstanbul ve Almanya’daki önde gelen tıp merkezlerinde liderlik yaptı. 2011-2017 yılları arasında Batman’da operatör doktor olarak çalıştı.⁵⁴⁷⁴⁶

Müzikal olarak “Kulîlka Azadî”, “Ronahî-Berîvan”, “Destana Silopî”, “Gurbet” gibi besteler ve “Hoy Hoy Memo”, “Amediye Kef Xweş e”, “Çimene” gibi derlemeler yaptı. 2016 yılında “Stranên Fikri Kutlay” (Fikri Kutlay Şarkıları) adlı solo albümü Kom Müzik etiketiyle yayınlandı. Halen İstanbul’da hekimlik mesleğini sürdürüyor.⁴⁷⁴⁸⁵

Dr. Ahmet Kaya

Doğum: 1968, Erzurum
Mezuniyet: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (1988 civarı)
Meslek: İstanbul’da aktif olarak tıp mesleğini sürdürüyor³²

Dr. Ahmet Kaya, 1988’de Fikri Kutlay ve Evdilmelik Şêxbekir’in liderliğinde Koma Amed’in kuruluşunda yer aldı. Koma Amed’in üç albümünde (Kulilka Azadi, Agir û Mirov, Derguş) şarkıcı, derleyici ve besteci olarak katkıda bulundu.³²

Grup dağıldıktan sonra Çar Newa grubunun Sî, Mak ve Zîz albümlerinde yer aldı. 2011’den sonra bireysel müzik üretimine devam etti. Mehmet Akbaş’ın PIA (2012), Agit Işık’ın Lorîna Sibê (2015) ve Hez (2020), Rewşan Çeliker’in TOV (2020) ve Tara Mamedova’nın Xewna Giran (2021) albümlerine söz yazarı, besteci ve şarkıcı olarak katkı yaptı.³²

2020’de pandemi sırasında hayatını kaybeden sağlık çalışanları anısına Nazım Hikmet’in şiirinden yola çıkarak “Bildiğin Halde” şarkısını besteledi. 2020’de “Payîza Derengî” (Geç Sonbahar) albümü için kayıtlara başladı.³²

Evdılmelik Şexbekir (Melek Şengal)

Doğum: 1968 civarı, Suriye
Ölüm: 1992, Bitlis (24 yaşlarında)
Eğitim: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi⁴

Evdılmelik Şexbekir, Koma Amed’in kurucusu, ilk solisti ve grubun ruhani lideriydi. “Melek” veya “Melek Şengal” lakaplarıyla tanınırdı. Resim, şiir ve müzikle iç içe çok yönlü bir sanatçıydı ve Türkçe’yi sonradan öğrenmesine rağmen çok iyi şiirler yazardı.¹⁷¹⁴

İlk albüm Kulîlka Azadî‘de tüm eserlerde solist olarak yer aldı. “Çav Bella”yı ilk kez Kürtçe’ye çeviren ve seslendiren kişi o oldu. Ankara Tıp Fakültesi’ndeki baskılardan dolayı 1991’de Çapa Tıp Fakültesi’ne geçiş yaptı, ancak devam eden baskı ve gözaltılar nedeniyle aynı yıl PKK saflarına katıldı. 1992’de Bitlis’te girdiği çatışmada şehit düştü.¹⁴⁶²

Mezopotamya Kültür Merkezi’nin (MKM) temellerinin atılmasına da büyük katkı sundu. Ölümünden 30 yıl sonra bile seslendirdiği eserler halen ilk gün gibi dinleniyor.¹²¹⁴

Serhat Çarnewa (Serhat Karakaş)

Köken: Ağrı Doğubeyazıt
Meslek: Müzisyen, besteci, aranjör

Serhat Çarnewa, başlangıçta Koma Dengê Azadî’de müziğe başladı, daha sonra Koma Amed’e geçerek çalışmalarına devam etti. Grup dağıldıktan sonra Çar Newa grubunun kurucularından oldu ve Sî, Mak, Ziz albümlerinde yer aldı.³¹³⁰

Türkiye’ye gidip gelebildiği için 2023 yılındaki yeniden birleşmede önemli rol oynadı. 2024 Paris ve Köln konserlerinde, 2025 Diyarbakır konserinde vokal olarak sahne aldı.⁴⁹³⁶³⁰

Süleyman Çarnewa (Süleyman Gültekin)

Doğum: Tuzluca, Türk Kürdistan’ı
Yaşadığı Yer: Almanya ve Paris³⁴

Süleyman Çarnewa, Koma Amed’in önemli vokal sanatçılarından, ayrıca besteci ve aranjördür. Çar Newa grubunun kurucularından olup, bazı nedenlerden dolayı uzun yıllardır Türkiye’ye gelemiyor.³⁰³⁴

Yeni Kürt müziğinin anahtar figürlerinden biri olarak kabul ediliyor. Koma Amed ve Çar Newa ile son 20 yılda birçok albüm kaydetti ve tüm Avrupa’da konserler verdi. 2023’ten sonra yeniden bir araya gelen Koma Amed’in vokal sanatçısı olarak çalışmalarını sürdürüyor.³⁴

Memo Gül (Mehmet Gül)

Enstrüman: Saz (bağlama)
Rol: Vokal, besteci

Memo Gül, 1990’ların başında Koma Amed’e katıldı. Grup dağıldıktan sonra da müziğe devam etti. 2023’te grubun yeniden bir araya gelmesini sosyal medya hesabından duyuran kişi oldu.³³³²

2024 Paris konserinde saz, vokal ve solo performanslarıyla öne çıktı. Aktif olarak müzik kariyerini sürdüren Memo Gül’ün resmi YouTube kanalı bulunmakta.⁵⁰⁵¹³⁶

Mazlum Rewşen

Enstrüman: Elektro gitar, naylon gitar
Rol: Müzisyen

Mazlum Rewşen, 2023’te yeniden birleşen Koma Amed’in gitar sanatçısıdır. 2024 Paris ve Köln konserlerinde elektro ve naylon gitar çaldı, ayrıca mix ve mastering işlerini üstlendi.³⁸³³⁴⁹

Serap Sönmez

Rol: Vokal

Serap Sönmez, 1990’ların ortalarında Koma Amed’e katıldı. 2024 Paris ve Köln konserlerinde, 2025 Diyarbakır konserinde vokal olarak sahne aldı.³⁶⁵²⁵⁰³

Müzikal Tarz ve Yenilikler

Yenilikçi Yaklaşım

Koma Amed, 1990’larda Koma Dengê Azadî ile birlikte ortaya çıkan ilk “Kom” (Kürtçe: grup) kategorisinde yer alan topluluklardan biriydi. Bu yeni müzik tarzı şu özelliklere sahipti:⁵³⁵⁴³⁴

Geleneksel Kürt müziğini modern seslerle harmanlama
Caz-folk karışımı düzenlemeler
Batı müziği enstrümanlarının (gitar, davul, klavye) Kürt çalgılarıyla (bağlama, mey) birleştirilmesi
Çok sesli vokal armonileri
Sosyalist gerçekçilik akımından etkilenme

Etkileri ve Önemi

Koma Amed’in Kürt müziğine katkıları:⁵⁵⁵⁶⁵³

Modernleşme: Geleneksel Kürt folk müziğini deneysel bir şekilde yorumlayarak kentli genç Kürtlere ve Türklere hitap eden modern bir form yarattılar⁵⁴
Kimlik İnşası: Kürt kimliğinin müzik yoluyla inşa edilmesinde öncü rol oynadılar. Ortak dil, ortak tarih ve hayali toprak gibi ulusal unsurları şarkılarının sözleriyle inşa ettiler⁵⁶⁵⁵
Kültürel Direnişte Sembol: Kürtçe’nin yasak olduğu dönemde, Koma Amed müziği kültürel direnişin bir sembolü haline geldi²²²
Uluslararası Köprü: İtalyan “Bella Ciao”, Yunan “Telli Telli” gibi uluslararası şarkıları Kürtçe’ye uyarlayarak Kürt müziğini dünya müziğiyle buluşturdular⁵⁷¹⁶³

Diskografi

Stüdyo Albümleri

Kulîlka Azadî (Özgürlük Çiçeği) – 1990/1992, Yeni Dünya Müzik / Kom Müzik⁵⁸¹²⁵
– 13 şarkı, 43 dakika
– İçerik: Çav Bella, Kulîlka Azadî, Rindê, Baranê, Seyran Mangî, Qiza Helepçe, Destana Silopî, Telli
Agir û Mirov (Ateş ve İnsan) – 1995, Kom Müzik²³²⁵³
– 12 şarkı, 45 dakika
– İçerik: Îro Dîsa, Hatin, Baran Baran E, Can Feda, Jiyanek Nû, Çiyayên Me, Helîm Can, Ronahî Bêrîvan, Zerî
Dergûş (Beşik) – 1997, Ses Plak / Kom Müzik²⁵²⁷³
– 11 şarkı, 42 dakika
– İçerik: Hoy Memo, Amediye, Çume Cizîrê, Êvare, Hay Nık Na, Çar Mal, Semo, Dergus Zerde, Helim Can, Tesi, Zeri

Canlı Albümler ve EP’ler

Live Session, Cologne 2024 – 10 Ağustos 2024, Deutsch-Kurdisches Kulturinstitut³⁹⁴⁰
– 17 şarkı, 1 saat 17 dakika
– Köln konseri canlı kaydı
Zerye – 2021⁵⁹²⁷
Em Bernadın EP – 2021⁶⁰²⁷
Kına Gecesi – 2021⁶¹

Single’lar (2023-2025)

Newroza Amedê – 2025²⁷⁶⁰
Mountain Winds – 2023⁶⁰²⁷
Ağır Delilo – 2023²⁷⁶⁰
Moonlight In The Autumn – 2023⁶⁰²⁷
Unconditionally – 2023⁶⁰
Halay – 2023⁶¹⁶⁰
Hareketli Delilo – 2023²⁹³⁹
Esmerim – 2023⁵⁹⁶¹
Tase – 2023⁵⁹⁶¹

Konserler ve Turneler

Tarihî Konserler

1995-1996 İtalya Turnesi: Roma, Palermo, Catania, Trieste – İtalyan Rifondazione Komünist Partisi sponsorluğunda²⁴³
1 Haziran 2024 – Paris: Cirque d’Hiver Bouglione, 3. Kürt Kültür Festivali kapanış konseri, 27 yıl sonra ilk konser³⁵⁶²³⁶²⁴
5 Temmuz 2024 – Köln: Sartory Säle³⁷³⁸
25 Ekim 2025 – Diyarbakır: Newroz Park, 30 yıl sonra ilk Diyarbakır konseri, yüzbinlerce katılımcı⁴³⁴⁴⁴¹⁹

Yaklaşan Konserler (2024-2025)

27 Aralık 2024 – Harburg: Friedrich-Ebert-Halle, Almanya⁶³
22 Şubat 2025 – Basel: İsviçre⁶⁴
12 Nisan 2025 (tahmini) – Toronto: Pavilion, Kanada⁶⁵

Sosyal ve Politik Etki

Yasaklar ve Baskılar

Koma Amed, Türkiye’de Kürtçe müziğin en yoğun baskı altında olduğu dönemde faaliyet gösterdi. İlk albümleri yasaktı ve kaset kopyalarıyla eldenele dağıtıldı. Konserlerine çoğu zaman izin verilmedi. Grup üyelerinin çoğu siyasi nedenlerle sürgüne gitmek zorunda kaldı.⁶⁶¹¹⁰²⁴

Barış Sürecindeki Sembolik Rolü

2025 Diyarbakır konseri, PKK’nın barış sürecinde “tarihi adım” atacağını açıkladığı dönemde gerçekleşti. DBP Eş Genel Başkanı Keskin Bayındır konser sırasında, “Kürt halkının mücadelesi ayakta. Hedefimiz özgürlük, hukuk, adalet. Ama en öncelikli hedefimiz Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü” dedi.⁶⁷⁹

Konserde “Be Serok jîyan nabe” (Önder olmadan yaşam olmaz), “Jin, jiyan, azadî” (Kadın, Yaşam, Özgürlük) ve “Bijî Serok Apo” (Yaşasın Önder Apo) sloganları atıldı.⁹

Akademik Çalışmalarda Koma Amed

Koma Amed, akademik araştırmalarda Kürt kimliğinin müzik yoluyla inşasına dair önemli bir örnek olarak incelendi. Başak Sarıtaş’ın 2010 yılında ODTÜ’de yaptığı “Articulation of Kurdish Identity Through the Politicized Music of Koms” başlıklı doktora tezi, Koma Amed’i 1990’larda ortaya çıkan politize müzik gruplarının kimlik inşasındaki rolüne odaklandı.⁵⁵⁵⁶

Koma Amed’in Müzikal Mirası

Diğer Sanatçılara Etkisi

Koma Amed’in öncülük ettiği “kom” hareketi, 1990’larda birçok Kürt müzik grubunun doğmasına yol açtı:²¹²

Koma Dengê Azadî: İstanbul, 1990
Koma Çiya
Koma Gulen Xerzan
Koma Rojhilat
Koma Mezrabotan
Koma Agirê Jiyan
Koma Asmîn: Kadınlardan oluşan grup
Koma Berxwedan
Mizgîna Sor

Günümüzdeki Popülerliği

Koma Amed, 30 yıl aradan sonra bile en çok dinlenen Kürt müzik gruplarının başında geliyor. Spotify’da 425.800 aylık dinleyiciye sahipler. En popüler şarkıları milyonlarca kez dinlendi:⁶⁸²²

Hoy Memo: 15 milyon+ dinlenme⁶⁹
Amediye: 859 bin+ dinlenme⁶⁹

Diğer Üyeler ve Katkı Yapanlar

İlk Dönem Üyeleri

Gülşen Çetin (Kutlay): Ankara Tıp Fakültesi, Fikri Kutlay’ın eşi¹⁸⁴
Savaş Çakmak: Ankara Tıp Fakültesi¹⁸⁴
Rohat Kutlay: Hacettepe Tıp Fakültesi⁴¹⁸
Mustafa Kart: Tıp öğrencisi¹⁸⁴

İkinci Dönem Üyeleri (1993-1997)

Birkan Çelik: Müzisyen ve aranjör⁷⁰³²²
Merdan Zırav: Müzisyen³
Mehmet Kaya: Müzisyen³
Evin: Vokal¹⁰

2024-2025 Konserlerde Müzisyenler

Emanuel Stanley: Bas gitar⁵⁰³⁸
Murat Bakrak: Davul, dahol³⁸⁵⁰
Memo Taş: Perküsyon⁵⁰³⁸
Şervan Ayaz: Keman³⁸⁵⁰
Mazlum Gül: Piyano, klavye⁵⁰³⁸
Eser Gül: Ney (misafir müzisyen)³⁸
Yasin Boyraz: Billur (misafir müzisyen)³⁸
Kemal Ceylan: Mey, Balaban (misafir müzisyen)³⁸

İddialar ve Tartışmalar

Hekimlik ve Müzik İkilemi

Bazı eleştirel yorumlara göre, Koma Amed’in eski kurucularından bazı tıp öğrencileri doktor olduktan sonra “vahşi kapitalist” olarak nitelendirildi. Ancak Dr. Fikri Kutlay ve Dr. Ahmet Kaya gibi üyeler hem başarılı hekim kariyerleri sürdürdüler hem de müziğe katkıda bulunmaya devam ettiler.⁷¹⁵⁴⁶³²

Siyasi Baskılar

Grup üyeleri, özellikle 1990’lı yıllarda sürekli gözaltına alındı, konserlerine izin verilmedi ve sonunda sürgüne gitmek zorunda kaldı. Bu baskılar, grubun dağılmasının temel nedeniydi.⁶²¹⁴

Arşiv ve Kayıtlar

Fransız Arşivlerinde

Ulusal Fransız arşivlerinden biri olan INA (Institut National de l’Audiovisuel), 1995 yılına ait Koma Amed’in görüntülerini kaydetmiştir. Bu görüntüler, grubun tarihî belgeleri arasında önemli bir yere sahiptir.⁷²⁷⁰

Kom Müzik Arşivi

Koma Amed’in tüm albümleri Kom Müzik etiketi altında yayınlandı ve arşivlendi. Bu arşiv, Kürt müziğinin dijital platformlarda korunması ve gelecek nesillere aktarılması açısından kritik öneme sahiptir.⁷³²³⁵⁸

Sonuç ve Değerlendirme

Koma Amed, 1988’de kuruluşundan bugüne, Kürt müziğinin en etkili ve sembolik gruplarından biri olarak tarihteki yerini aldı. Kenan Evren’in Cumhurbaşkanlığı döneminde, Kürtçe’nin yasak olduğu en karanlık yıllarda filizlenen bu grup, sadece müzikal yenilikleriyle değil, kültürel direniş ve kimlik inşası açısından da öncü rol oynadı.⁷⁴¹⁸

Grubun 30 yıl sonra 2023’te yeniden bir araya gelmesi ve 2024-2025 yıllarında Avrupa ve Türkiye’de verdiği konserler, Koma Amed’in hala ne kadar güçlü bir kültürel sembole sahip olduğunu gösterdi. 2025 Diyarbakır konseri, Kürt barış sürecinin sembolik kilometre taşlarından biri olarak tarihe geçti.⁴⁴²⁹

Koma Amed’in müziği, yalnızca bir kuşağın hafızasında değil, yeni nesillerin de Kürt kimliğini ve dilini keşfetmesinde bir araç olarak varlığını sürdürüyor. Evdılmelik Şexbekir’den Dr. Fikri Kutlay’a, Serhat Çarnewa’dan Memo Gül’e kadar tüm üyelerin katkılarıyla oluşan bu kültürel miras, Kürt müziğinin modernleşmesinde ve uluslararası platformlara taşınmasında yadsınamaz bir öneme sahiptir.

⁂