Mehmet Akbaş

Mehmet Akbaş, 1 Nisan 1974 yılında Diyarbakır’ın Dicle ilçesinde Zaza bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Annesi Emo, ağıtçı kadınlar geleneğinin son nesil temsilcilerinden olan ve “mourner women” olarak adlandırılan geleneksel ağıt geleneğinin son temsilcilerindendi.¹²³⁴

18 yaşında ailesinin yanından ayrılan Akbaş, Afyon Kocatepe Üniversitesi İnşaat Teknikerliği bölümünü kazanarak üniversite eğitimi aldı. 24 yaşında İstanbul’a gitti ve burada müziğe olan tutkusu netleşmeye başladı.⁵¹

Müzik Eğitimi ve Gelişimi

İstanbul’da yaşarken Akbaş, başlangıçta müzik eğitimi alma konusunda çekingen davrandı. O dönemde İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin müzik bölümü açılmıştı ancak jüride Bülent Ortaçgil ve Sertab Erener gibi isimlerin bulunması onu korkuttu. Hiçbir enstrüman çalmıyordu ve kendini girişken görmüyordu.¹

Bu dönemde özel bir hastanede haftanın altı günü çalışan Akbaş, bir yandan geçimini sağlarken diğer yandan müzik hayallerini gerçekleştirme arayışındaydı. Sonunda cesaret edip Akademi İstanbul adlı müzik okuluna kayıt yaptırdı ve caz bölümünü tercih etti. Daha sonra profesyonel müzik çalışmalarına başladı ve hastanedeki işinden ayrıldı.¹

2001 yılında Akademi İstanbul’un Batı Şan Anabilim dalına burslu olarak kabul edildi.⁶⁴

Profesyonel Müzik Kariyeri

Vengê Sodirî Dönemi (1998-2005)

Mehmet Akbaş’ın profesyonel müzik hayatı 1998 yılında başladı. İstanbul’daki Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) bünyesinde kurulan Vengê Sodirî (Sabahın Sesi) adlı grupla müziğe adım attı. Bu grup 1997’de kurulmuş ve Zazaki lehçesini kullanarak müzik yapmaktaydı.⁷⁶¹

Vengê Sodirî’nin kadrosunda Şengül Pak, Hıdır Çelik, Nurcan Değirmenci, Ayfer Düzdaş, Mehmet Akbaş ve Çiğdem Karaman gibi isimler yer aldı. Grup, 2001 yılında “Wayîr” (Sahip) adlı albümünü çıkardı ve Akbaş bu albümde solist, derlemeci ve besteci olarak yer aldı.⁴⁶⁷

Önemli Sahneler ve İşbirlikleri

2003 yılında Akademi İstanbul’un “Yollar ve Duraklar” projesi kapsamında ünlü müzisyen Mercan Dede ile aynı sahneyi paylaştı. Aynı yıl “Bêje” (Söyle) projesi kapsamında Harbiye Açık Hava Tiyatrosu ve II. Uluslararası Beyoğlu Buluşması’nda grup ile sahne aldı.⁶⁴

Elektronik Zaza Project (2004)

2004 yılında öncülüğünü yaptığı Elektronik Zaza Project çerçevesinde Türkiye’nin önde gelen elektronik müzik sanatçılarından Erdem Helvacıoğlu ile çalıştı. Bu proje ile hem yurtiçinde hem de yurtdışında birçok festivalde dinleyicilerin karşısına çıktı.⁴⁶

Almanya Dönemi (2005-günümüz)

2005 yılında maddi nedenler ve askerlik durumu nedeniyle Almanya’ya taşınan Akbaş, Köln kentinde yaşamaya başladı. Bu dönemde bir yandan geçimini sağlamak için çalışırken, öte yandan hem Almanca öğrenmeye çalıştı hem de müzik yapmaya devam etti.⁸⁶

Mezopotamya Aryaları Projesi (2008)

2008 yılında başlattığı Mezopotamya Aryaları Projesi ile doğu ve batı enstrümanlarını birleştiren, vokale dayalı; opera, geleneksel ve deneysel vokal stillerinin kombinasyonundan oluşan bir ses yakaladı. Bu proje ile Viyana, Köln, Frankfurt ve Münih gibi birçok şehirde konserler verdi.²⁶

Solo Çalışmalar ve Albümler

P!A Albümü (2012)

Mehmet Akbaş’ın en önemli çalışmalarından biri 2012 yılında Kalan Müzik etiketiyle çıkan çift CD’lik solo albümü “P!A” (Zazaca “Beraber” anlamında) oldu. Bu albüm “The Istanbul Session” ve “The Cologne Session” olmak üzere iki ayrı bölümden oluşuyordu.⁹¹⁰

The Istanbul Session: Erdem Helvacıoğlu’nun prodüktörlüğünde hazırlanan bu bölüm world, ambient, elektronica, belcanto gibi soundların gelenekselle buluştuğu deneysel bir çalışmaydı.¹⁰¹¹

The Cologne Session: Alman jazz ve rock müzisyen Philipp Bardenberg’in prodüktörlüğünde hazırlanan bu bölümde Orient Rock/Pop soundu hakimdi.¹¹

Albümde toplamda 18 eser yer aldı ve Zazaca, Kurmanci, Sorani, Türkçe ve Farsça dillerinde şarkılar bulunuyordu. Özellikle “Hediye” adlı şarkıda ünlü İranlı sanatçı Sussan Deyhim ile düet yaptı. Kürt sanatçı Hanî ile de 70’lerin ünlü şarkısı “Berde”yi birlikte seslendirdi.¹⁰¹¹

My Homeland Albümü (2025)

En son çalışması olan “My Homeland” albümü 2025 yılında yayınlandı. Bu albüm Kölner Philharmonie’deki canlı performansın kayıtlarından oluşuyor ve 18 şarkı içeriyor.¹²¹³

Uluslararası Başarılar ve Prestijli Konserler

Kölner Philharmonie Konserleri

Mehmet Akbaş, Kürt müziği tarihindeki en prestijli başarılarından birine imza atarak Kölner Philharmonie‘de konser verme fırsatı buldu. Aynur Doğan’ın ardından bu prestijli salonda konser veren ikinci Kürt sanatçı oldu.¹⁴²

2022 yılındaki konserinde dünyaca ünlü trompetçi Markus Stockhausen ile sahneyi paylaştı. Konserde ayrıca Erdem Altınses, Ömer Avcı, Cenk Şanlıoğlu, Onur Cicin, Veit Steinmann, Yavuz Duman, Nurullah Turgut ve vokallerde Anush Nazaryan ile Zelal Cengizhan yer aldı.¹⁵²

Beethoven Projesi

Beethoven’ın 250. doğum yılı kapsamında “Babil’den Bonn’a 1001 Ritim” adlı çok dilli ve çok uluslu projede solist olarak yer aldı. Bu projede Ortadoğulu müzisyenlerin yanı sıra mülteci müzisyenler de yer aldı ve Kürtçe, Arapça, Türkçe ve Farsça eserler Beethoven Orkestrası ile kombinlendi.¹⁶

Müzikal Tarz ve Yaklaşım

Mehmet Akbaş, müzik dünyasında kendine özgü bir yerde durmakta ve kendini “Ortadoğulu bir müzisyen” olarak tanımlamaktadır. Müziğinde:¹

Zazaca (ana dil olarak)
Kurmanci ve Sorani (Kürtçe’nin diğer lehçeleri)
Türkçe
Farsça/Dari
Arapça
Ermenice
Afganca

gibi dillerde eserler seslendirmektedir.²¹

Modern ve geleneksel ezgileri birleştirerek evrensel bir sound yakalama peşinde olan sanatçı, elektronik müzikten folk müziğe, opera tekniklerinden dengbêjlik geleneğine kadar geniş bir yelpazede çalışmalar yürütmektedir.¹⁰

Sosyal Duyarlılık ve Aktivizm

Mehmet Akbaş, müziğini sosyal konulara da taşımaktadır. 2015 yılında Kaos GL Derneği’nin düzenlediği 10. Uluslararası Homofobi Karşıtı Buluşma kapsamında Ankara’da sahne aldı ve şarkılarını homofobi ve transfobiye karşı söyledi.¹⁷

Kültürel Miras ve Önemi

Akbaş, risk altında olan Zazaca dilinin müzikal yollarla yaşatılması konusunda önemli çalışmalar yürütmektedir. Ağıtçı kadınlar geleneğinin son temsilcilerinden bir annenin çocuğu olarak, bu geleneği modern müzik teknikleriyle harmanlayarak gelecek nesillere aktarmaya çalışmaktadır.³¹⁴⁴

Çalışma Felsefesi

Sanatçı, dil ve kökenlerine yabancılaşmaması için özel çaba gösterdiğini belirtmektedir. “Bizim için anadilimiz ve köklerimiz esas meseledir” diyerek müziğindeki kültürel bağlılığını vurgulamaktadır.¹⁶

Güncel Durum

Halen Almanya’nın Köln kentinde yaşayan Mehmet Akbaş, uluslararası müzik platformlarında aktif olarak çalışmalarını sürdürmektedir. YouTube, Spotify, iTunes gibi dijital platformlarda eserleri bulunmakta ve dünya çapında dinleyici kitlesine ulaşmaktadır.¹⁵¹

Sanatçının müziği, Kürt kültürünün ve Zazaca dilin evrensel müzik sahnesinde temsil edilmesi açısından büyük önem taşımakta ve modern Kürt müziğinin öncü isimlerinden biri olarak kabul edilmektedir.¹⁸²

⁂

M, 20.Yüzyıl, 21.Yüzyıl, Bakur, Bestekar, Diyarbakır, Edebiyat, Kültür, Lice, Müzik, Sanat, Sosyal Sorumluluk, Söz Yazarlığı