Mikail Aslan – KurdsWiki

Mikail Aslan, 1972 yılında Tunceli’nin Hozat ilçesine bağlı Kardelen köyünde (Zazaca: Tawûx) doğmuştur. Zaza asıllı müzisyen, Türkiye’nin önde gelen geleneksel müzik sanatçılarından biridir. Kürt müziğinin önemli temsilcilerinden Ahmet Aslan ile amca çocuklarıdır.¹²³⁴

Çocukluk ve Eğitim Dönemi

İlk Göç ve Zorluklar

Mikail Aslan’ın hayatında ilk büyük kırılma noktası 10 yaşında gerçekleşmiştir. Politik sorunlar nedeniyle ailesiyle birlikte Kayseri’ye göç etmek zorunda kalmıştır. Bu zorunlu göç, sanatçının hayat hikayesinin temelini oluşturan önemli bir dönüm noktası olmuştur.⁵⁶¹

Eğitim Hayatı

Kayseri’de lise öğrenimini tamamlayan Aslan, 1991 yılında Malatya İnönü Üniversitesi Matematik Bölümü’ne başlamıştır. İki yıllık bir eğitimden sonra 1993 yılında politik nedenlerden dolayı okuldan uzaklaştırılmış ve bu durumun ardından hayatına profesyonel anlamda müzikle yön vermeye karar vermiştir.⁷⁸⁵

Müziğe Başlangıç ve İlk Dönem

İlk Beste Çalışmaları

Çocukluk yıllarından itibaren bağlama ile uğraşan Mikail Aslan, ilk bestelerini Malatya’da okuduğu dönemlerde yapmıştır. Anadilinde yaptığı bu ilk çalışmalar, daha sonraki müzikal kimliğinin temelini oluşturmuştur.⁶⁹⁵

Grup Deneyimleri

Sanatçı, müzik kariyerine bireysel değil grup çalışmalarıyla başlamıştır. Grup Munzur ve Grup Tohum‘da yer alarak ilk şarkılarını seslendirmeye başlamıştır. Bu dönemde “Dayika ma”, “Şuwara Dersımî” gibi yeni kuşak Dersimliler belleğinde kaybolan hafızanın tekrar canlanmasında anahtar rolü oynayan besteleri ortaya koymuştur.²⁷⁵

Grup Tohum‘da Kemal Dinç ve Ergin ile birlikte çalışmış, çeşitli projeler gerçekleştirmiştir.¹⁰¹¹¹²

Almanya Dönemi ve Müzikal Gelişim

Zorunlu Göç

1995 yılında politik sorunlar nedeniyle Türkiye’den Almanya’ya yerleşmek zorunda kalmıştır. Bu ikinci büyük göç deneyimi, sanatçının müzikal perspektifini derinleştiren önemli bir dönemeç olmuştur.¹²⁵

Peter Cornelius Konservatuvarı

2001 yılında Almanya’nın Mainz kentindeki Peter Cornelius Konservatuvarı‘nda iki yıllık bir hazırlık döneminin ardından klasik gitar bölümünü kazanmıştır. Bu eğitim döneminde yan enstrüman olarak saksafonunu da seçmiştir. 2005 yılında klasik gitar öğretmenliği bölümünden mezun olmuştur.⁸¹³¹⁴⁹⁵

Diskografi ve Müzikal Eserler

Ana Albümler

1999-2000: Agerayis (Dönüş)
İlk solo albümü olan “Agerayis” (Dönüş), sanatçının yıllarca hayalini kurduğu anadilindeki çalışmasıdır. Bu albüm, hem Türkiye’de hem de Avrupa’da geniş kitlelerce tanınmasını sağlamıştır.²⁵⁸

2003: Kilite Kou (Dağların Anahtarı)
Dersim otantik müziği açısından önemli bir noktayı temsil eden bu albüm, geldiği coğrafyanın tarihini, mitolojisini ve kimliğini işlemektedir. Albümde amcasının oğlu Ahmet Aslan ile birlikte yaptığı “Dê Bê Wayîro” parçası bulunmaktadır.⁹⁵²

2005: Miraz (Maya)
Geçmiş kuşakların otantik dokusunu miras olarak alıp diğer müzik gelenekleriyle bağlantısını kuran bir çalışma olarak öne çıkar. Bu albümde “Remayise Munzuri” adlı önemli eseri de yer almaktadır.⁵

2008: Zernkut (Simya)
2010: Petag (Dersim Ermeni Halk Şarkıları)
2010: Pelgüzar
2013: Xoza
Bu albümde yer alan “Çem Vano” (Irmağın Şarkısı) parçası milyonlarca kez dinlenerek büyük popülerlik kazanmıştır.²

2015: Venge Royi (Fırat’ın Sesi)
2018: Axpîn (Bitek Tarla)
2023: Rû bi Rû (Cemil Qoçgîrî ile ortak çalışma)

Özel Projeler

Petag – Dersim Ermeni Halk Şarkıları (2010)
Bu proje, Mikail Aslan’ın dört yıllık yoğun çalışmasının ürünüdür. Dersim yöresinde yaşamış Ermenilere ait 12 halk ezgisinden oluşan albüm için Ermenistan’ın başkenti Yerevan’a giderek Ermeni müzisyenler Tigran Hekobyan ve Lilit Simonyan ile çalışmıştır.¹⁵¹⁶

Ensembl ve İşbirlikleri

Mikail Aslan Ensemble

2000 yılında jazz geleneğinden gelen Alman müzisyenler Michael Weil ve Dieter Schmalzried ile birlikte Mikail Aslan Ensemble‘ı kurmuştur. Bu topluluk, “Klänge Von Euphrat” (Fırat’tan Tınılar) projesi kapsamında Avrupa’nın çeşitli kentlerinde sahnelenmiştir.¹⁷⁸⁵

Senfoni Orkestrası Projesi

2005 yılının Nisan ayında uzun zamandır hayalini kurduğu otantik müziğini Senfoni Orkestrası ile buluşturma fikrini hayata geçirmiştir. “Connections – Remayise Munzuri” adlı eserini Alman komponist Gerhard Fischer-Münster ile birlikte işleyip Beethoven ve Bach’ın eserleri ile beraber sergilemiştir. Bu eser Alman basınında büyük ilgi görmüş ve çeşitli radyo-televizyonlarda yayınlanmıştır.¹⁸¹⁹⁵

Cemil Qoçgîrî İşbirliği

Cemil Qoçgîrî ile yirmi yıllık müzik dostluğuna sahip olan Aslan, 2023 yılında “Rû bi Rû” (Yüz Yüze) albümünü çıkarmıştır. Bu çalışma, Zazaca, Kurmancî, Ermenice ve Türkçe şarkıların yanı sıra enstrümantal eserlerden oluşmaktadır.²⁰²¹

Edebiyat ve Yazarlık

Mikail Aslan sadece müzisyen değil, aynı zamanda yazar kimliğiyle de öne çıkmaktadır. Zazaca yazılmış eserleri bulunmaktadır:

Kitapları:

2010: Hayig (Şiir-Deneme)²²²³²⁴
2012: Kilamê Çemî (Repertuar Kitabı)⁸
2016: Xayis (Deneme)²⁴⁸

“Hayig” adlı eseri, Dersim’in kadim anlatıcılarını gönül kulağıyla dinleyerek biriktirdiği sözlerin paylaşımıdır. Eser, mitsel destan kahramanı Hayig üzerinden varoluş sorgulaması yapmaktadır.²²

Film Müziği Çalışmaları

Mikail Aslan, müzikal çalışmaları dışında film müziği alanında da önemli projeler gerçekleştirmiştir:

Kadir – der Baumwollbauer (2003)²⁵⁵
Emine aus İncesu (2005)²⁵⁵
1001 Apples (2013)²⁵
Kick Off (2010)²⁵

Barbara Trottnow tarafından yapılan bu filmler ZDF, Arte, 3sat gibi televizyon kanallarında yayınlanmıştır.⁵

Müzik Felsefesi ve Sanatsal Duruşu

Kültürel Köprü Kurma

Mikail Aslan, müziğinde sadece Zazaca değil, Türkçe, Ermenice ve Kürtçe gibi dillere de yer vermektedir. Bu çok dilli yaklaşım, farklı kültürler arasında köprü kurma amacını taşımaktadır.²

Geleneksel ve Modern Sentezi

Sanatçı, bağlama, üç telli, tambur, kaval, mey gibi otantik Anadolu, Ermeni ve Mezopotamya enstrümanlarıyla gitar, saksafon gibi Batı enstrümanlarını birlikte kullanmaktadır. Bu sentez, müziğinin özgün karakterini oluşturur.²

Mistik ve Felsefi Boyut

Aslan’ın müzik felsefesi üzerine yaptığı açıklamalarda, müziğin düşüncenin ürünü olarak ortaya çıktığını ancak düşünceden önce halka ulaştığını belirtmektedir. Bu yaklaşım, müziğin toplumsal dönüşümdeki rolüne dair derin bir anlayışı yansıtır.²⁶

Sosyal ve Kültürel Aktiviteleri

Kültürel Miras Koruma

Mikail Aslan, kaybolmaya yüz tutmuş kültürel değerleri yaşatma konusunda öncü bir rol oynamaktadır. Özellikle Dersim Ermeni kültürü üzerine yaptığı çalışmalar bu bağlamda önemlidir.

Toplumsal Duyarlılık

2023 yılında gerçekleşen deprem felaketinin ardından depremzedeler için yardım konseri düzenlemiştir. Bu tür sosyal sorumluluk projelerine aktif katılımı, sanatsal kimliğinin yanı sıra toplumsal duyarlılığını da ortaya koymaktadır.²⁷

Güncel Çalışmalar ve Projeler

Dîdar Müzikali

2025 yılında 30 yıllık sanat yolculuğunu “Dîdar” adlı müzikalle sahneye taşıyan Aslan, bu projeyi “Bir rüyanın içinde, bir yüzleşmenin eşiğinde, bir buluşmanın kalbinde…” sözleriyle tanıtmıştır. Müzikal, İstanbul Bostancı Gösteri Merkezi’nde prömiyerini yapmıştır.²⁸

Sanatsal Etki ve Önemi

Zazaca Müziğin Öncülüğü

Mikail Aslan, Zazaca müziğin modern dönemde sistematik bir şekilde işlenmesinin öncülerinden biridir. Anadilinde beste yapma konusundaki ısrarı, dil ve kültür koruma açısından kritik öneme sahiptir.

Kültürlerarası Diyalog

Farklı kültürel gelenekleri harmanlama konusundaki başarısı, müziğin evrensel dilinin gücünü ortaya koymaktadır. Ermeni, Kürt, Türk ve Batı müzik geleneklerini sentezleyerek özgün bir tarz yaratmıştır.

Akademik Değer

Peter Cornelius Konservatuvarı’ndaki eğitimi ve senfoni orkestrası ile yaptığı çalışmalar, halk müziğinin akademik düzlemde de değer görmesine katkıda bulunmuştur.

Müzikal Karakteristikler

Mikail Aslan’ın müziğinin temelini “Kilam”lar oluşturmaktadır. Şarkı sözleri, doğduğu bölgenin antropolojik, inanç ve psikolojik yapısını yansıtması açısından müzikal temsil niteliğindedir. Müziği modern enstrümanlarla donatılmış olsa da, tınıları geldiği bölgenin derin izlerini taşır.⁶²

Mikail Aslan, 30 yılı aşkın müzikal kariyeriyle Anadolu’nun çok katmanlı kültürel mirasını çağdaş bir anlatıya dönüştüren, geleneksel müziği koruyup geliştiren ve farklı kültürler arasında köprü kuran önemli bir sanatçı olarak Türk müzik tarihindeki yerini almıştır.

⁂