Muhsin Kızılkaya

Muhsin Kızılkaya (d. 1963, Çukurca), Türk-Kürt asıllı yazar, gazeteci, çevirmen ve siyasi figür olarak Türkiye’nin kültür ve edebiyat dünyasında önemli bir yer edinmiştir. Modern Kürt edebiyatının Türkçe’ye aktarılmasında öncü rol oynayan Kızılkaya, aynı zamanda Türkiye’nin çözüm sürecinde aktif rol almış bir entelektüel olarak bilinmektedir.123

Doğum ve Erken Hayat

Muhsin Kızılkaya, 1963 yılında Hakkâri’nin Çukurca ilçesinin Güzereş (bazı kaynaklarda Cevizli) köyünde Abo Kızılkaya ve Ayşe Kızılkaya‘nın oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Nüfus kayıtlarına geç yazıldığı için resmi doğum tarihi 1966 olarak geçmektedir. Doğduğu köyde nüfus dairesi uzak olduğu için hemen kayıt yaptırılmamış, ailesi başka bir köye göç ettikten sonra yaşı üç yıl küçültülerek kayıtlara geçirilmiştir.456789

Çocukluk Dönemi ve Dil Deneyimi

Kızılkaya’nın çocukluk döneminde yaşadığı dil deneyimi, sonraki yazın hayatının temel dinamiklerinden birini oluşturmuştur. Kürtçe ana diliyle büyüyen Kızılkaya, ilk olarak Hakkâri merkezindeki Yatılı Bölge Okulu‘nda Türkçe ile tanışmıştır. Bu okul deneyimini kendisi şu sözlerle anlatmaktadır:89

“O okulu hiç sevmedim, soğuktu, her yeri betondu ve öğretmenleri zalimdi. Şakır şakır Türkçe öğretinceye kadar, ağzımızdan burnumuzdan oluk oluk kan getirdiler”.98

Eğitim Hayatı

İlk ve Orta Öğrenim

Kızılkaya, ilkokul, ortaokul ve lise eğitimini Hakkâri’de tamamlamıştır. İlkokulun dördüncü sınıfında “devrimci” olduğunu, beşinci sınıfta ise DDKO iddianamesine verilen cevaptan Kürtçe okuma yazma öğrendiğini belirtmiştir.23189

Üniversite Eğitimi

1983 yılında İstanbul’a gelen Kızılkaya, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü‘nde lisans eğitimi almış ve 1987 yılında mezun olmuştur.3124

Gazetecilik Kariyeri

Başlangıç Dönemi

Kızılkaya, üniversiteden mezun olduğu 1987 yılında Güneş Gazetesi‘nde gazetecilik kariyerine başlamıştır. Bu dönemde “yönetecek bir kamu” bulamayınca gazeteciliğe yöneldiğini ve “mürekkep kokusu”nun o günden beri her yerine bulaştığını ifade etmiştir.101239

Çalıştığı Gazeteler

1987-1993 yılları arasında sırasıyla şu gazetelerde çalışmıştır:123

  • Güneş Gazetesi (1987-1991)
  • Özgür Gündem (1992)
  • Hürriyet
  • Aydınlık

Başarılar ve Ödüller

Kızılkaya, gazetecilik döneminde iki önemli ödül almıştır:5112

  • 1988: barzani/” rel=”noopener”>Mesud Barzani Röportajı ile “Yılın Gazetecisi” ödülü
  • 1991: “Dünden Yarına Kürtler” incelemesi ile “Yılın Gazetecisi” ödülü (Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Araştırma-İnceleme Ödülü)

Reklam ve Kültür Dünyası

1993 yılında aktif gazeteciliği bırakan Kızılkaya, bir reklam ajansında metin yazarlığı yapmaya başlamıştır. Bu dönemde Express, Öküz dergileri ile Yeni Gündem, Yeni Yüzyıl, Radikal İki gazetelerine yazmaya devam etmiştir.239101

Beşiktaş Kültür Merkezi Dönemi

2001 yılından itibaren Beşiktaş Kültür Merkezi‘nde çalışmaya başlayan Kızılkaya, burada Yılmaz Erdoğan ile yakın çalışma ilişkisi kurmuştur. Bu işbirliği, Yılmaz Erdoğan’ın hayat hikayesini anlatan “Yılmaz” adlı kitabın yazılmasına vesile olmuştur.121314512

Yazarlık ve Edebiyat Faaliyetleri

Edebi Kişiliği

Kızılkaya, 1983 yılında Edebiyat 81 dergisinde yayımlanan ilk yazısıyla edebi hayata başlamıştır. Yazılarını D’eli, Ekspres, Varlık, Öküz dergileri ile çeşitli gazetelerde yayımlamıştır.410

Kitapları

#### Deneme ve Anlatı Türünde Eserler

  1. Eski Zaman Eşkıyaları (1991) – Sel Yayıncılık312
  2. Ben Hâlâ Annemin Dilini Kullanamıyorum (1992) – Parantez Yayınları123
  3. İyi Hal Kâğıdı (1994) – Parantez Yayınları231
  4. Bende Mahfuz Fotoğraflar (1997) – İletişim Yayınları312
  5. Kayıp Dîwan (2000) – İletişim Yayınları123
  6. Gölgeler Çabuk Ölür (2001) – İletişim Yayınları231
  7. Kuyruktan Uyruğa (2005) – Sel Yayıncılık312
  8. Bir Dil Niye Kanar? (2010) – İletişim Yayınları15161
  9. Açlığın Sofrasında (2001) – İletişim Yayınları123
  10. Biraz Daha Işık (2013) – İletişim Yayınları231
  11. Barışa Katlanmak – Bir “Akil”in 83 Günü (2015) – Alfa Yayınları171
  12. Yağmura Şemsiyesiz Çıkanlar – Avesta Yayınları18

Araştırma ve İnceleme

  • Dünden Yarına Kürtler (H. Nebiler ile birlikte) (1991) – Yurt Yayınları312

Biyografi

  • Yılmaz (2001) – Sel Yayıncılık (Yılmaz Erdoğan’ın 34 yıllık yaşamını anlatan kitap)13123
  • Sen û Ben, Anılarla Mehmed Uzun’un Hayatı (2008) – İthaki Yayınları19123

Derleme ve Çeviri Antolojisi

  • Sürgün, Göç ve Ölüm (Modern Kürt Edebiyatından Seçme Hikâyeler) (2004) – İletişim Yayınları123

Çeviri Faaliyetleri

Kızılkaya, Modern Kürt Edebiyatı‘nın Türkçe’ye aktarılmasında öncü rol oynamıştır. Özellikle Mehmed Uzun‘un eserlerinin çevirisinde önemli katkılarda bulunmuştur.202122

Başlıca Çevirileri

  • Yitik Bir Aşkın Gölgesinde (Mehmed Uzun) – İthaki Yayınları72310
  • Kader Kuyusu (Mehmed Uzun) – İthaki Yayınları23710
  • Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık (Mehmed Uzun)2310
  • Dicle’nin Duası (Mehmed Uzun) – Gendaş Yayınları22

Çeviri Felsefesi

Kızılkaya’nın Mehmed Uzun ile tanışması ve çeviri sürecine başlaması, Türk edebiyat dünyasında önemli bir dönüm noktası olmuştur. 1992 yılının sonbaharında tanıştıkları Yaşar Kemal’in telkiniyle başlayan bu çeviri çalışmaları, Modern Kürt Edebiyatı’nın Türkçe okuyucu ile buluşmasını sağlamıştır.21

Siyasi Hayatı

Akil İnsanlar Heyeti

4 Nisan 2013 tarihinde Türkiye Hükümeti tarafından kurulan Akil İnsanlar Heyeti‘nin Akdeniz Grubu‘nda yer alan Kızılkaya, çözüm sürecinde aktif rol almıştır. Bu görevi 83 gün sürmüş ve deneyimlerini “Barışa Katlanmak – Bir ‘Akil’in 83 Günü” adlı kitapta toplamıştır.24571517

Milletvekillik Dönemi

7 Haziran 2015 genel seçimlerinde AK Parti Mersin 3. sıradan 25. dönem milletvekili seçilmiş olan Kızılkaya, 1 Kasım 2015 seçimlerinde aday gösterilmediği için tek dönem milletvekilliği yapmıştır.25231

Başdanışmanlık

Ocak 2016 tarihinde Başbakan Ahmet Davutoğlu‘nun başdanışmanı olarak görevlendirilmiş olan Kızılkaya, bu görevi de kısa süre yürütmüştür.2652

Kişisel Yaşamı

Aile

Muhsin Kızılkaya, Gülistan Uzun Kızılkaya ile evlidir. Eşi İsveç vatandaşı olup, İsveç’te büyümüştür. Çiftin iki çocuğu bulunmaktadır: Lian (d. 2006) ve bir erkek çocuk.272829512

İsveç’e Göç

2020 yılında Türkiye’yi terk ederek İsveç’e yerleşen Kızılkaya ailesi, çocuklarının eğitimi ve eşinin ailesinin orada yaşaması gerekçesiyle bu kararı almıştır.30313212

Kontroversi ve Eleştiriler

Asker Açıklaması

2016 yılında Habertürk televizyonundaki “Türkiye’nin Nabzı” programında şehit askerler hakkında yaptığı “Askerlerin görevi hayatını vermek, bunun için maaş alıyorlar, bana ekstra bir iyilik yapmıyorlar” açıklaması büyük tepki çekmiş ve özür dilemek zorunda kalmıştır.3233343536

Medya Polemikleri

2015 yılında BirGün gazetesinin eşine karşı şiddet iddiası üzerine başlayan medya polemiği, hem kendisi hem de eşi Gülistan Uzun Kızılkaya tarafından sert bir şekilde reddedilmiş ve yasal süreç başlatılmıştır.37282927

Görüşleri ve Düşüncesi

Kürt Meselesi Üzerine

Kızılkaya, Kürt meselesinin etnik değil dil meselesi olduğunu savunmaktadır. “Türkiye’de Kürt meselesinin dil meselesi olduğunu, bu halledildiğinde meselenin de çözüleceğini savundum” sözleriyle bu görüşünü özetlemektedir.16

Dil ve Kimlik

Ben rüyalarımı iki dilde görüyorum” diyen Kızılkaya, Kürtçe ve Türkçe arasındaki geçiş yapma yeteneğini kazandığını, her iki dilin de kendisi için “esas dil” olduğunu belirtmektedir.38

Güncel Çalışmaları

Habertürk Yazarlığı

2014 yılından beri Habertürk Gazetesi‘nde köşe yazarlığı yapan Kızılkaya, çeşitli siyasi ve kültürel konularda yazılar kaleme almaktadır.7151

Yeni Çözüm Süreci

2025 yılında MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli‘nin DEM Parti heyetiyle görüşmesinde “Bir Dil Niye Kanar” adlı kitabına referans vermesi, Kızılkaya’nın yeni çözüm sürecindeki rolünü gündeme getirmiştir.2516

Eserlerin Önemi ve Etkisi

Edebiyattaki Yeri

Kızılkaya’nın eserleri, özellikle Modern Kürt Edebiyatı‘nın Türkçe’ye aktarılmasında ve çok kültürlü kimlik meselesinin işlenmesinde önemli bir yer tutmaktadır. Martin van Bruinessen gibi akademisyenler, onun çalışmalarını “akademik yazıyla kolayca yarışabilecek” nitelikte görmektedir.3922

Kültürel Köprü Rolü

Hem Kürtçe hem Türkçe yazan ve çeviren bir yazar olarak Kızılkaya, iki kültür arasında köprü görevi görmüştür. Bu özelliği, onu çözüm süreçlerinde de önemli bir figür haline getirmiştir.2425

Uluslararası Tanınırlık

Kızılkaya’nın çevirileri ve eserleri, uluslararası akademik çevrelerde de tanınmıştır. Özellikle Kürt edebiyatı üzerine yapılan çalışmalarda kaynak olarak gösterilmekte ve İngilizce akademik yayınlarda atıf yapılmaktadır.3922

Sonuç

Muhsin Kızılkaya, yazar, gazeteci, çevirmen ve siyasi aktör kimliğiyle Türkiye’nin son 40 yılındaki kültürel ve siyasal dönüşümlerinin hem tanığı hem de aktif katılımcısı olmuş bir figürdür. Özellikle Modern Kürt Edebiyatı‘nın Türkçe’ye kazandırılmasında ve çok kültürlü kimlik meselesinin tartışılmasında oynadığı rol, onu çağdaş Türk kültür tarihinin önemli isimlerinden biri haline getirmektedir.

Hakkâri’nin dağlık köylerinden İstanbul’un kültür dünyasına, oradan da İsveç’e uzanan yaşam öyküsü, göç, dil, kimlik ve aidiyet temalarını kendi deneyimi üzerinden işleyen bir entelektüelin portresidir. Eserleri ve faaliyetleri, Türkiye’nin demokratikleşme sürecine ve çok kültürlü toplum anlayışının gelişmesine katkıda bulunmaya devam etmektedir.
100101404142434445464748495051525354555657585960616263646566676869707172737475767778798081828384858687888990919293949596979899

  1. https://tr.wikipedia.org/wiki/Muhsin_K%C4%B1z%C4%B1lkaya
  2. https://www.neoldu.com.tr/muhsin-kizilkaya-kimdir-12839h.htm
  3. https://www.sabah.com.tr/muhsin-kizilkaya-kimdir-
  4. https://www.biyografya.com/tr/biographies/muhsin-kizilkaya-9534ed45
  5. https://www.biyografiler.com/kimdir/muhsin-kizilkaya
  6. https://www.haberturk.com/muhsin-kizilkaya-kimdir
  7. https://www.haberler.com/muhsin-kizilkaya/biyografisi/
  8. https://www.dr.com.tr/yazar/muhsin-kizilkaya/s=149688
  9. https://www.idefix.com/yazar/muhsin-kizilkaya-149688
  10. https://iletisim.com.tr/kisi/muhsin-kizilkaya/4895
  11. https://www.itef.com.tr/yazarlar/124-muhsin-kizilkaya.html
  12. https://www.hepsiburada.com/kitaplar-c-2147483645?filtreler=yazar%3AMuhsin€20K€C4€B1z€C4€B1lkaya
  13. https://www.kitapyurdu.com/kitap/yilmaz-hakkariden-istanbula-bir-sohret-yolculugu/317336.html
  14. https://www.hepsiburada.com/yilmaz-hakkari-den-istanbul-a-bir-sohret-yolculugu-muhsin-kizilkaya-pm-kgranada43509
  15. https://www.cumhuriyet.com.tr/yasam/muhsin-kizilkaya-kimdir-kac-yasinda-nereli-yazar-muhsin-2287182
  16. https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/0601202518
  17. https://www.haberturk.com/ozel-icerikler/muhsin-kizilkaya-2291/3828417-12-sene-sonra-tekrar-killer-toplantisinda
  18. https://www.avestakitap.com/muhsin-kizilkaya
  19. https://www.imge.com.tr/urun/sen-u-ben-anilarla-mehmet-uzun-un-hayati-muhsin-kizilkaya-9789752734296
  20. https://www.indyturk.com/node/756426
  21. https://www.k24kitap.org/yayincisini-arayan-yazar-mehmed-uzun-2772
  22. https://bianet.org/haber/keeping-kurdish-language-alive-9425
  23. https://www.selyayincilik.com/yazar/muhsin-kizilkaya-29
  24. https://tr.wikipedia.org/wiki/Akil_%C4%B0nsanlar_Heyeti
  25. https://medyascope.tv/2025/01/17/eski-akil-insanlarin-gozunden-yeni-surec-12-muhsin-kizilkaya-ocalan-silah-birakma-cagrisi-yapacak-ve-bu-cagri-ezici-cogunlukla-karsilik-bulacak/
  26. https://hakkari.meb.gov.tr/www/aday-ogretmenlerin-hizmetici-egitim-seminerinin-konugu-basbakan-bas-danismani-muhsin-kizilkaya-idi/icerik/1094
  27. https://www.aa.com.tr/tr/politika/ahlaksizca-hazirlanan-bir-iftira/31888
  28. https://www.ahaber.com.tr/gundem/2015/06/27/muhsin-kizilkayadan-birgun-gazetesine-cevap
  29. https://www.haksozhaber.net/kizilkaya-ahlaksizca-hazirlanan-bir-iftira-62457h.htm
  30. https://www.arti49.com/akpnin-makbul-kurtu-muhsin-kizilkaya-turkiyeyi-terk-etti-ne-oldu-islami-demokrasini-2346147h.htm
  31. https://www.veryansintv.com/akil-adam-muhsin-kizilkaya-turkiyeyi-terk-ediyor
  32. https://www.haberdurus.com/haber/ak_parti_eski_milletvekili_muhsin_kizilkaya_turkiyeyi_terk_etti-50649.html
  33. https://yurtsever.org.tr/2016/video-akpli-muhsin-kizilkaya-askerin-gorevi-olmek-bunun-icin-maas-aliyor-67401/
  34. https://indigodergisi.com/2016/10/muhsin-kizilkaya-askerin-gorevi-olmek-bunun-icin-maas-aliyor/
  35. https://www.youtube.com/watch?v=A1hT4q0NzhM
  36. https://www.medyaradar.net/yaptigi-gafla-uzun-sure-konusulmustu-haberturkun-unlu-yazari-turkiyeyi-terk-etti-haberi-2032437
  37. https://www.medyaradar.net/muhsin-kizilkayanin-esinden-birgunun-iddiasina-cok-sert-yanit-haberi-156144
  38. https://bianet.org/yazi/kurdu-inkar-yoluna-gitmeden-adim-atilmali-128021
  39. https://journals.openedition.org/ejts/775?lang=fr
  40. https://www.mardinlife.com/biyografi/muhsin-kizilkaya-kimdir-muhsin-kizilkaya-kitaplari-ve-sozleri
  41. https://on5yirmi5.com/biyografi/muhsin-kizilkaya-kimdir/
  42. https://eksisozluk.com/muhsin-kizilkaya–401163
  43. https://www.youtube.com/watch?v=610Lr5VE2eY
  44. https://www.perspektif.online/author/muhsin-kizilkaya/
  45. https://www.kitapyurdu.com/yazar/muhsin-kizilkaya/7215.html
  46. https://www.nadirkitap.com/kitapara.php?ara=aramayap\&kategori=212\&kitap_Adi=\&yazar=\&ceviren=muhsin+kizilkaya\&hazirlayan=\&siralama=\&satici=0\&ortakkargo=0\&yayin_Evi=\&yayin_Yeri=\&isbn=\&fiyat1=\&fiyat2=\&tarih1=0\&tarih2=0\&guzelciltli=0\&birincibaski=0\&imzali=0\&eskiyeni=0\&cilt=0\&listele=\&tip=kitap\&dil=0\&page=5
  47. https://www.yaykoop.com/muhsin-kizilkaya
  48. https://www.beyanyayinlari.com/muhsin-kizilkaya
  49. https://www.ravzakitap.com/muhsin-kizilkaya
  50. https://www.selyayincilik.com/cevirmen/muhsin-kizilkaya-40
  51. https://pandora.com.tr/Yazar/muhsin-kizilkaya/11684
  52. https://www.pirtukakurdi.com/marka/muhsin-kizilkaya
  53. https://www.sutlas.gen.tr/muzun-konf.htm
  54. https://x.com/cakir_rusen/status/1880133950884262342
  55. https://www.youtube.com/watch?v=_9ziBdTutcM
  56. https://eurod.kanald.com.tr/5n1k/ozel-klipler/ak-partinin-akil-adayi-muhsin-kizilkaya
  57. https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/akil-insanlardan-sagduyu-cagrisi/112992
  58. https://www.dailymotion.com/video/x6hwk0y
  59. https://x.com/Haberturk/status/1974107743591293317
  60. https://tr.wikipedia.org/wiki/Kategori:Türkiye_Gazeteciler_Cemiyeti_Ba%C5%9Far%C4%B1_%C3%96d%C3%BCl%C3%BC_sahipleri
  61. https://www.nadirkitap.com/yilmaz-erdogan-muhsin-kizilkaya-kitap1008836.html
  62. https://www.haberler.com/muhsin-kizilkaya/
  63. https://birikimdergisi.com/kisiler/muhsin-kizilkaya/4895
  64. https://www.pirtukakurdi.com/urun/yilmaz
  65. https://www.kameraarkasi.org/festivaller/tgc_basariodulleri.html
  66. https://www.nadirkitap.com/yilmaz-erdogan-muhsin-kizilkaya-kitap6607550.html
  67. https://www.haberturk.com/yazarlar/muhsin-kizilkaya-2291/2499823-eksik-kalan-hikaye
  68. https://iletisim.com.tr/Images/UserFiles/Documents/Gallery/100615130211.pdf
  69. https://www.instagram.com/reel/DIhATq0p_oj/
  70. https://www.gazeteduvar.com.tr/politika/2016/10/17/kizilkaya-halen-basdanisman-mi
  71. https://www.haberturk.com/yazarlar/muhsin-kizilkaya-2291/3066031-anne-cocuk-ve-melek
  72. https://www.haberturk.com/ozel-icerikler/muhsin-kizilkaya-2291/3792664-fistik-kofte-veya-isvecin-ozguveni
  73. https://www.haksozhaber.net/gulistan-uzun-kizilkaya-haberleri.htm
  74. https://x.com/Haberturk/status/1925103855769158061
  75. https://www.haberturk.com/ozel-icerikler/muhsin-kizilkaya-2291/3760468-kiymetli-adamlar-ve-anneleri
  76. https://www.birgun.net/haber/kizilkaya-nin-birgun-e-actigi-davada-karar-cikti-105429
  77. https://www.egepostasi.com/haber/Izmir-de-Birgun-Gazetesi-ne-suc-duyurusu/109691
  78. https://www.haberturk.com/yazarlar/muhsin-kizilkaya-2291/3469878-issiz-bir-yerde-lokanta-acmak
  79. https://www.sabah.com.tr/yazarlar/uluc/2021/07/25/iyi-bayramlar-turkiye
  80. https://www.diken.com.tr/muhsin-kizilkaya-asilma-gunleri/
  81. https://www.sondakika.com/muhsin-kizilkaya/
  82. https://bianet.org/haber/muhsin-kizilkaya-basin-hic-olmadigi-kadar-ozgur-164934
  83. https://www.reddit.com/r/Turkey/comments/1mlkxfg/türkiyede_sol_m%C3%BCrteci_sol/
  84. https://www.youtube.com/watch?v=T62p17WHrbU
  85. https://www.youtube.com/watch?v=5FPm6O2cHyI
  86. https://www.haberturk.com/ozel-icerikler/muhsin-kizilkaya-2291/3797694-muz-cumhuriyeti-kavraminin-mucidi
  87. https://dergipark.org.tr/tr/download/issue-file/55815
  88. http://iranian.com/main/news/2009/02/01/interview-kurdish-author-muhsin-kizilkaya-kurdish-trt.html
  89. https://eksisozluk.com/muhsin-kizilkaya–401163?p=7
  90. https://www.omu.edu.tr/en/icerik/news/omu-celebrates-171st-year-agricultural-education
  91. https://openlibrary.org/authors/OL826803A/Muhsin_K%C4%B1z%C4%B1lkaya
  92. https://www.haberturk.com/yazarlar/muhsin-kizilkaya-2291/1223436-erbilde
  93. https://www.kurdipedia.org/default.aspx?q=20220617125109418938\&lng=9
  94. https://www.haksozhaber.net/bir-dilden-dusman-yaratmak-22029yy.htm
  95. https://www.instagram.com/p/DLz78ZTIJKy/
  96. https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2016/10/11/muhsin-kizilkaya-ozur-diledi
  97. https://www.instagram.com/reel/B8Mj4cLHPfs/
  98. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/43413
  99. https://m.haberturk.com/gundem/haber/1308798-muhsin-kizilkayadan-ozur
  100. https://www.academia.edu/10810393/Online_Reactions_to_the_Muhammed_Cartoons_YouTube_and_the_virtual_Ummah
  101. https://x.com/Haberturk/status/1944283209279434919