Rojda Şenses

Rojda Şenses (asıl adı Kadriye Şenses, evlilik sonrası soyadı Aykoç), 1978 yılında Siirt’in Kurtalan ilçesine bağlı Tütün Köyü’nde dünyaya gelmiş Kürt şarkıcı, söz yazarı ve müzisyendir. On çocuklu bir ailenin en küçüğü olan Rojda’nın yaşı 2025 itibarıyla 46-47 arasındadır. Boyu 1.70 cm, kilosu 60 kg olan sanatçının kahverengi gözleri bulunmaktadır.¹²³⁴⁵

Erken Yaşam ve Eğitimi

Rojda ilkokul eğitimini memleketi Kurtalan’da tamamladıktan sonra, 1991 yılında henüz 13 yaşındayken eğitimine devam etmek üzere İstanbul’a taşınmıştır. Bu erken yaştaki göç, hem eğitim fırsatları arayışından hem de daha iyi yaşam koşulları bulmak amacından kaynaklanmıştır.²³

Müzik Kariyeri

Grup Dönemleri (1991-2006)

Rojda’nın müzik serüveni, İstanbul’a taşındıktan hemen sonra 1991 yılında başlamıştır. Müzisyen ağabeyi Çiya Şenses‘in kurduğu Koma Gulên Xerzan adlı Kürt müzik grubuyla müziğe adım atmıştır. Bu grup, Rojda’nın müzik kariyerindeki en önemli çıkış noktası olmuştur.⁴¹²

1993 yılından itibaren grubun çalışmaları Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) bünyesinde profesyonel düzeyde devam etmiştir. 1994 yılında grubun ilk albümü “Ji Bîr Nabin” (Unutulmazlar) yayımlanmış, 1997’de “Sonda Me” (Yeminimiz) albümüyle geniş kitlelere ulaşmayı başarmıştır.⁶¹²⁴

“Sonda Me” albümündeki “Helimcan” adlı parça, Rojda’nın sesinin tanınmasında kritik bir dönüm noktası olmuş ve onu Kürt müziği sahnesinde önemli bir isim haline getirmiştir.⁵²⁴

1997 yılında, 11 kadından oluşan Koma Asmîn grubunun kurucu üyeleri arasında yer almıştır. Bu girişim, Kürt müziğinde kadın temsili açısından önemli bir adım olmuştur. Ancak Koma Gulên Xerzan’daki yoğun çalışma temposu nedeniyle daha sonra bu gruptan ayrılmak zorunda kalmıştır.¹²⁴⁵

2005 yılında grubun üçüncü albümü “Rûkena Min” (Güler Yüzlüm) büyük bir çıkış yakalamıştır. Bu albümdeki “Memet Kanî” ve “Elo Dîno” parçalarının klipleri Zaxo’da düzenlenen klip festivalinde birinciliğe aday gösterilmiştir.³⁴

Solo Kariyer (2006-günümüz)

2006 yılında Koma Gulên Xerzan’dan ayrılarak solo kariyerine başlayan Rojda, aynı yıl ilk solo albümü “Sebra Min”i yayımlamıştır. Bu albümde Dengbêj Şakıro‘nun seslendirdiği “Wey Dıl” adlı parçanın düet versiyonuna yer vermiş ve çektiği kliple büyük dikkat çekmiştir.²³⁴¹

Diskografi

Grup Dönemindeki Albümler:

Ji Bîr Nabin (Koma Xerzan, 1997)⁷¹
Sonda Me (1997)⁷¹
Rûkena Min (2005)¹⁷

Solo Albümler:

Sebra Min (2006)⁷¹
Mem û Zîn¹⁷
Şahiya Stranan⁷¹
Şevbuhêrka Dengbêjan (Roj TV)¹⁷
Hat (2011)⁷¹
Stranên Bijartî (2012)¹⁷
Kezi (2014)⁷¹
Dile Rezil (Şiyar û Dijwar)¹⁷
Wey Lo Dılo (2018)⁷¹

Müzikal Etkileri ve Tarzı

Rojda müziğinde Karapetê Xaço, Meyremxan, Ayşe Şan ve Merzîye Rezazî gibi önemli Kürt şarkıcılardan etkilenmiştir. Müzik tarzı “geleneksel melismatik” olarak tanımlanmakta, düzenlemeleri “sade ve gösterişsiz” pop tarzından ziyade “ilkel” bir yaklaşım sergilemektedir.⁸⁴¹

İsim Değişikliği ve Kültürel Kimlik

2004 yılında resmi olarak Kadriye Şenses olan ismini Kürtçe bir isim olan Rojda ile değiştirmiştir. Bu kararını Türkiye’nin o dönemdeki demokratik ortamında yaşanan olumlu gelişmelere bağlamış, daha önce bu ismi gayriresmi olarak kullandığını ancak olası olumsuz siyasi yorumlar nedeniyle resmileştirmekten kaçındığını belirtmiştir.⁴⁸¹

Uluslararası Performanslar

Rojda, İngiltere, Almanya, İtalya, Avusturya, İsviçre, Fransa, Belçika, Hollanda ve Kanada‘da birçok konser vermiştir. Bu uluslararası performansları onu Avrupa’daki Kürt diasporası için önemli bir kültürel figür haline getirmiştir.⁹¹⁰¹¹¹²¹³¹⁴⁸¹

Tiyatro Deneyimi

Rojda, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu ile Hollanda Theatre Rast adlı tiyatro grubunun ortak yapımı olan William Shakespeare’in “Hamlet” tiyatro oyununda “Mirbanû” rolünü oynamıştır. Bu oyun Kürtçe’ye uyarlanmış ve uluslararası festivallerde sergilenmiştir. Oyun İstanbul, Diyarbakır, Van, Batman, Ankara, İzmir, Adana, Mersin, Antep, Urfa ve Viranşehir’de sahnelenerek büyük ilgi görmüştür.¹⁵¹⁶¹⁷¹⁸¹⁹²⁰⁶

Sinema ve Televizyon Çalışmaları

Rojda çeşitli film projelerinde müzikal katkılarda bulunmuştur:

“Halan Geldi” filminde “Dayê Li Min” şarkısını seslendirmiştir⁶
Mardin Midyat’ta çekilen “Hükümet Kadını 1” filminde “Day Miro” şarkısını yorumlamıştır²⁶

Sosyal ve Siyasi Tutumu

Ezidi Katliamı İçin Farkındalık Çalışması

2014 yılında Şengal’de yaşanan Ezidi katliamına dikkat çekmek amacıyla “Şengal” adlı bir şarkı yazmış ve klibini Ezidi köylerinde çekerek yayınlamıştır. Bu çalışması geniş takdir toplamış ve sosyal duyarlılığını ortaya koymuştur.²¹²²²³²⁴²⁵⁴⁶²

Hükümet İlişkileri

20 Şubat 2010 tarihinde, o dönem Başbakan olan Recep Tayyip Erdoğan tarafından “Kürt açılımı” kapsamında düzenlenen sanatçılarla buluşmaya davet edilen 160 kişi arasında yer almış, ancak bu davete katılmamıştır.²⁶⁸⁴¹

Hukuki Sorunlar

Siyasi Davalar

Rojda’nın kariyeri boyunca yaşadığı en önemli zorluklar siyasi nitelikli hukuki sorunlar olmuştur. 2009 yılında Diyarbakır’da düzenlenen bir festivalde seslendirdiği “Heval Kamuran” adlı şarkı nedeniyle “terör örgütünün propagandasını yapmak” suçundan Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hakkında dava açılmıştır.²⁷²⁸²⁹³⁰²⁶¹

Mart 2010’da Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından başlangıçta 1 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırılmıştır. Ancak Yargıtay 9. Ceza Dairesi’nin bozma kararı sonrası, 2012 yılında yürürlüğe giren 6352 sayılı kanun kapsamında kovuşturmanın ertelenmesine karar verilmiş ve dava düşürülmüştür.²⁸²⁹³⁰²⁷²⁶

Özel Yaşamı

Rojda, 2003 yılından beri Koma Gulên Xerzan‘dan tanıdığı Alaaddin Aykoç ile evlidir. Resmi kayıtlarda ismi Rojda Aykoç olarak geçmektedir. Çocukları bulunmamaktadır, ancak on kardeşi vardır ve ailenin en küçük ferdidir.³⁵⁴

Günümüzdeki Konumu

Rojda halen İstanbul‘da yaşamakta ve müzik çalışmalarını Mezopotamya Kültür Merkezi (MKM) bünyesinde sürdürmektedir. Rojda Production ve Kom Müzik şirketleri altında müzikal üretimlerini devam ettirmektedir.⁴⁶²

Kültürel Önemi ve Etkisi

Rojda Şenses, Kürt müziğinin en önemli kadın seslerinden biri olarak kabul edilmektedir. Sahici sesi, güçlü yorumları ve kültürel duruşuyla hem Kürt kültürünün korunması hem de tanıtılmasında önemli rol oynamaktadır. Özellikle Avrupa’daki Kürt diasporası için kültürel bir köprü görevi görmekte, kimlik ve aidiyet duygularının pekişmesine katkı sağlamaktadır.²

Sosyal Medya Varlığı

Rojda aktif bir sosyal medya kullanıcısıdır:

Instagram: @rojdasenses (838K takipçi)³¹
YouTube: ROJDA OFFICIAL (400K+ abone)³²³³
TikTok: @rojda.senses
Twitter/X: @rojdasenses

Sonuç

Rojda Şenses, 1978’den günümüze kadar süren yaşam öyküsüyle Kürt müziği ve kültürünün önemli bir temsilcisidir. Kurtalan’daki küçük bir köyden başlayan yolculuğu, İstanbul’da profesyonel müzik kariyerine evirilmiş, uluslararası sahnelerde Kürt kültürünü temsil eder hale gelmiştir. Yaşadığı siyasi baskılara rağmen sanatsal duruşundan ödün vermemiş, müziğiyle hem gelenekseli korumuş hem de çağdaş yorumlarla zenginleştirmiştir. Tiyatro, sinema ve sosyal duyarlılık projeleriyle sanatsal faaliyetlerini çeşitlendiren Rojda, Kürt kadının müzik ve kültür alanındaki güçlü varlığının en önemli örneklerinden birini teşkil etmektedir.

⁂

21.Yüzyıl, Bakur, Bestekar, Kurtalan, Müzik, R, Sanat, Siirt, Sinema, Tiyatro