Sami Tan – KurdsWiki

Sami Tan, 1965 yılında Adıyaman’ın Kahta ilçesindeki Axcheli köyünde doğdu. Ancak bazı kaynaklarda nüfus kayıtlarında farklı bilgilerin yer aldığı belirtilmektedir. İlk, orta ve lise eğitimini Mersin’de tamamlamıştır.¹²³

Eğitim Hayatı

Lisans Eğitimi: 1986 yılında Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü’nde yükseköğrenimine başlamış ancak bu eğitimini tamamlayamamıştır.⁴²

Yüksek Öğrenim: Daha sonra İstanbul Üniversitesi Fars Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden ve Dilbilim Bölümü’nden mezun olmuştur.⁴

Yüksek Lisans: 2018 yılında Mardin Artuklu Üniversitesi Kürt Dili ve Kültürü Bölümü’nden “Kürtçe Dil Bilgisine İlişkin İlk İki İngilizce Eserin Analizi” başlıklı tezli yüksek lisansını tamamlamıştır.⁵⁴

Mesleki Kariyeri

#### Gazetecilik ve Yayıncılık Dönemi

Sami Tan’ın profesyonel kariyeri gazetecilikle başlamıştır:

1992: Yeni Ülke gazetesinde çalışmaya başlamıştır⁴
1993: Temmuz ayında Welat Gazetesi’nde profesyonel Kürt gazeteciliğine başlamıştır⁴
Welat Gazetesi kapandıktan sonra: Özgür Ülke gazetesinin dünya haberleri bölümünde çalışmıştır⁴
Welatê Me ve Azadiya Welat: Bu gazetelerde editör olarak görev yapmıştır⁴
1997-2005: Azadiya Welat gazetesinde genel yayın yönetmeni ve baş yazar olarak çalıştı⁶⁴
2002: DİHA Ajansı’nda Kürtçe daire başkanı ve yazı işlerinden sorumlu olarak görev yapmıştır⁴

#### Kurumsal ve Akademik Faaliyetler

İstanbul Kürt Enstitüsü: 2007-2016 yılları arasında İstanbul Kürt Enstitüsü’nde yönetici ve başkan olarak araştırma ve akademik faaliyetlerde bulunmuştur. Bu dönemde enstitü bünyesinde Kürtçe kurslar düzenlemiş ve çeşitli akademik çalışmalara öncülük etmiştir.⁷⁸⁴

PEN International: Uluslararası Yazarlar Birliği’ne (PEN) bağlı PENa Kurd’un Eş Başkanlığını yürütmektedir. Bu görevinde Kürt dili ve edebiyatının uluslararası alanda tanıtılması için çalışmalar yapmaktadır.⁹¹⁰¹¹

Kürt Dili ve Kültürü Derneği: Günümüzde Urfa Kürt Dili ve Kültürü Derneği Başkanlığını yürütmektedir. 2023 yılında Urfa’da bu derneği kurmak için başvuru yapmış ve dernek faaliyete geçmiştir.¹²¹³¹⁴

Yayınları ve Eserleri

#### Kürtçe Dilbilgisi Çalışmaları

Waneyên Rêzimanê Kurmancî (2000) – Kürtçe dilbilgisi dersleri⁴
Kurmanci Dilbilgisi (2015) – Türkçe dilbilgisi çalışması⁴
Rêzimana Kurmancî – Kürtçe dilbilgisi kitabı¹⁵¹⁶

#### Eğitim Materyalleri

Hînker Kurmancî adlı Kürtçe öğretim seti – Ronayi Önen ile birlikte hazırladığı kapsamlı Kürtçe öğretim materyali. Bu eser üç seviyeden oluşmakta ve Kürtçe eğitim veren üniversiteler ve kurumlar tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.¹⁷¹⁸¹⁹⁴

#### Akademik Çalışmalar

“Kürtçe Dil Bilgisine İlişkin İlk İki İngilizce Eserin Analizi” (2019) – Yüksek Lisans Tezi⁴
“The First Kurdish Grammar Book in English” – Akademik makale⁵
Kürtçe-İngilizce; İngilizce Kürtçe Sözlük (Aysel Çetin ile 2022)⁴

#### Çeviri ve Editörlük Çalışmaları

Komünist Parti Manifestosu – Kürtçe çevirisi⁴
Kapital Manga – Marx’ın Kapital’inin manga formatındaki Kürtçe çevirisi²⁰⁴
“Kürt Dili Konferansı” makale kitabı – editörlük⁴

#### Edebiyat Eserleri

Şer Giran e, Ne Karê Henekan (mizah – 2003)⁴

Görüşleri ve Dil Politikası

#### Kürtçe Eğitimi Konusundaki Görüşleri

Sami Tan, Kürtçe’nin seçmeli ders olarak okutulmasını yetersiz bulmaktadır. 2012 yılında yaptığı bir açıklamada, “Kürtçe’nin ancak Kürt olmayanlar için seçmeli ders olabileceğini” belirtmiş ve mevcut sistemin “trajikomik” olduğunu ifade etmiştir.²¹

Tan’a göre, “bir halkın anadili o halkın çocukları için eğitim dili olmalıdır” ve “çocukların öğrenme yetisi ilk 5 yılda zirveye ulaşır, çocuğun bütün dünyası ilk öğrendiği dil olan anadilinde şekillenir”.²¹

#### Dil Politikası ve Stratejisi

Kürt dili için stratejik bir yaklaşım benimseyen Tan, dil planlaması konusunda şu başlıkları öne çıkarmaktadır :²²

Dilin Statüsü: Kürt coğrafyasında ikinci resmi dil statüsü
Dilin Düzenlenmesi: Korpus çalışmaları ve standardizasyon
Eğitim Politikası: Anadilde eğitim hakkı

#### Kürt Dil Bayramı Değerlendirmeleri

15 Mayıs Kürt Dil Bayramı dolayısıyla yaptığı açıklamalarda Tan, “Kürt Dil Bayramı dil bilincinin gelişmesi açısından önemli bir gün ama asıl önemli olan Kürtlerin dili sahiplenme düzeyidir” demiş ve “bir dilin, bir toplumun kaderi, bir iradenin ya da devletin insafına bırakılamaz” görüşünü savunmuştur.²³

Hakkındaki İddialar ve Yasal Süreçler

#### 2012 KCK Operasyonu

2012 yılında “KCK” adı altında yürütülen operasyonlar kapsamında gözaltına alınmış, İstanbul Kürt Enstitüsü’nde “BDP Siyaset Akademisi’nde Kürtçe eğitim verdiği” gerekçesiyle “örgüt üyesi” olduğu iddiasıyla sorgulanmıştır. Mahkemede yurt dışına çıkış yasağı getirilerek tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılmıştır.²⁴⁷

#### 2025 Hînker Kitabı Operasyonu

2025 yılı Mart ayında, Ronayi Önen ve Mevlüt Aykoç ile birlikte, 2010 yılında yazdıkları “Hînker” Kürtçe eğitim kitabı gerekçe gösterilerek gözaltına alınmıştır. Sorgulamada kitabın “örgütün ideolojik eğitim materyali” olduğu suçlaması yöneltilmiş, kitapta yer alan görseller ve yerleşimler hakkında sorular sorulmuştur.¹⁹²⁵¹⁷

Akademik ve Uluslararası Tanınırlık

Sami Tan’ın çalışmaları uluslararası akademik çevrelerde de dikkat çekmektedir. “The First Kurdish Grammar Book in English” başlıklı makalesi The Journal of Mesopotamian Studies’te yayımlanmış ve 1858 kez indirilmiştir.⁵

PEN International bünyesindeki faaliyetleri sayesinde Kürt dili ve edebiyatının uluslararası alanda tanıtılmasına katkı sağlamaktadır. Özellikle dil hakları konusunda savunuculuk yapması ve Kürtçe yayıncılığa verdiği destek dikkat çekmektedir.²⁶²⁷

Güncel Faaliyetleri

Günümüzde Urfa’da ikamet eden Sami Tan, kurduğu Kürt Dili ve Kültürü Derneği aracılığıyla Kürtçe eğitimi ve kültürel faaliyetleri sürdürmektedir. Çeşitli panel ve konferanslarda konuşmacı olarak yer almakta, Kürt dil politikaları konusunda görüşlerini paylaşmaktadır.²⁸¹³¹⁴²⁹²²

Önemi ve Etkisi

Sami Tan, modern Kürt dilbilimi ve Kürtçe eğitim materyali geliştirme alanında öncü isimlerden biridir. Özellikle:

Kürtçe Dilbilgisi Çalışmaları: Standart Kürtçe dilbilgisi kurallarının belirlenmesine katkı
Eğitim Materyali Geliştirme: Sistematik Kürtçe öğretim setleri hazırlama
Kurumsal Örgütlenme: Kürt dil kurumlarının kurulması ve geliştirilmesi
Uluslararası Tanıtım: PEN International aracılığıyla Kürt dilinin uluslararası tanınırlığına katkı

Bu çalışmaları sayesinde Kürt dili araştırmaları ve eğitimi alanında önemli bir figür haline gelmiştir. Hazırladığı eğitim materyalleri, üniversiteler ve dil kurslarında yaygın olarak kullanılmakta, Kürtçe öğretiminin standartlaşmasına katkı sağlamaktadır.

⁂