Erken Yaşamı ve Eğitim
Selahattin Demirtaş, 10 Nisan 1973 tarihinde Diyarbakır’ın Sur ilçesinde doğmuştur[1][10]. Zaza kökenli bir ailenin çocuğu olup, yedi kardeşi bulunmaktadır[10]. İlk ve ortaöğrenimini Elazığ’da tamamladıktan sonra İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik İşletmeciliği bölümüne kaydolmuştur. Ancak siyasi baskılardan dolayı bu bölümü tamamlamadan ayrılmış ve Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne geçmiştir[3][10].
Demirtaş, öğrencilik yıllarında insan hakları ihlalleri ve Kürt meselesiyle yakından ilgilenmiş, özellikle 1980 Askeri Darbesi’nin ardından Diyarbakır’da yaşanan insan hakları ihlalleri onun görüş ve kariyerinde derin etkiler bırakmıştır[1][10].
Hukuk ve İnsan Hakları Mücadelesi
Hukuk fakültesinden mezun olduktan sonra Diyarbakır’a dönen Demirtaş, burada avukat olarak çalışmaya başlamış ve İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) Diyarbakır Şubesi başkanlığını üstlenmiştir[1][3]. Bu dönemde başta kayıp kişilerin ailelerine ücretsiz hukuki destek vermek olmak üzere birçok insan hakları faaliyetinde bulunmuştur[1]. Demirtaş, aynı zamanda insan hakları ihlallerinin belgelenmesi ve bu ihlallerin ulusal ve uluslararası platformlarda duyurulması konusunda aktif bir rol oynamıştır.
Siyasi Kariyer
2007 yılında siyasete atılan Demirtaş, Demokratik Toplum Partisi (DTP) çatısı altında Diyarbakır milletvekili seçilmiş ve parti grubunun başkan vekili olmuştur[1][3]. 2009 yılında DTP’nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasının ardından Barış ve Demokrasi Partisi’ne (BDP) geçmiştir. 2010 yılında Gültan Kışanak ile birlikte BDP’nin eş başkanı olarak seçilmiştir[1].
2014 yılında Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) eş başkanlığına seçilmiş ve aynı yıl yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde HDP adayı olarak %9,8 oy almıştır[3][4]. 2015 genel seçimlerinde HDP’nin %13,1 oy alarak barajı aşmasında ve mecliste 80 milletvekiliyle temsil edilmesinde liderlik etmiştir. Bu başarı, Türkiye siyasi tarihinde Kürt siyasi hareketi için bir dönüm noktası olmuştur[4][5].
Hapishane Süreci
4 Kasım 2016’da, milletvekili dokunulmazlığı kaldırıldıktan sonra, “terör örgütü üyeliği” ve “terör propagandası” gerekçeleriyle gözaltına alınmış ve tutuklanmıştır. Demirtaş, o tarihten itibaren Edirne F Tipi Cezaevi’nde tutulmaktadır[1][2][10]. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 2018 ve 2020 yıllarında verdiği kararlarda, Demirtaş’ın tutukluluğunun hukuka aykırı olduğunu ve serbest bırakılması gerektiğini belirtse de bu kararlar Türkiye tarafından uygulanmamıştır[2][9].
Edebi Çalışmaları
Demirtaş, hapishanede bulunduğu süre boyunca edebi eserler kaleme almıştır. İlk kitabı olan *Seher* (2017), kısa hikayelerden oluşmakta ve büyük bir okuyucu kitlesi tarafından beğenilmiştir. Bu eser pek çok dile çevrilmiş ve uluslararası alanda da ilgi görmüştür. Diğer eserleri arasında *Devran* (2019) yer almakta olup, bu çalışmalar toplumsal eleştiri ve insan hakları temalarını işler[2][9].
Görüşleri ve Siyasi Yaklaşımı
Selahattin Demirtaş, Kürt meselesinin demokratik ve barışçıl yollarla çözülmesini savunmuş, HDP’nin yalnızca Kürtlerin değil, farklı etnik ve sosyal grupların haklarını temsil eden bir Türkiye partisi olması gerektiğini vurgulamıştır. Şiddeti reddederek diyalog ve demokratik siyaseti çözüm aracı olarak benimsemiştir[5][6].
Ödülleri ve Tanınma
Demirtaş, insan hakları ve siyasi mücadeleleri nedeniyle birçok uluslararası ödüle layık görülmüştür. 2019’da İlerici İttifak tarafından “Siyasi Cesaret Ödülü” almıştır[4][9].
Son Durum
Selahattin Demirtaş, 2023 seçimlerinden sonra aktif siyaseti bıraktığını açıklamıştır[4]. Ancak, eserleri ve siyasi mirası, Türkiye ve sınır ötesinde demokrasi ve insan hakları mücadelelerinde etkisini sürdürmeye devam etmektedir.
Kaynaklar
- [1] https://gue-uel.org/wp-content/uploads/2017/07/Demirtas-BIO.pdf
- [2] https://www.englishpen.org/campaign/writers-at-risk/selahattin-demirtas/
- [3] https://www.hurriyetdailynews.com/selahattin-demirtas-short-bio-of-presidential-candidate-in-turkey-elections-133714
- [4] https://kids.kiddle.co/Selahattin_Demirta%C5%9F
- [5] https://moderndiplomacy.eu/2018/06/11/selahattin-demirtas-we-are-not-the-pkks-political-wing/
- [6] http://suffragio.org/2015/06/05/who-is-selahattin-demirtas/
- [7] https://pulitzercenter.org/projects/profile-selahattin-demirtas
- [8] https://www.guernicamag.com/author/selahattin-demirtas/
- [9] https://www.freewordsturkey.com/selahattin-demirtas/
- [10] https://demirtas.press/en/about/biography