Dr. Sharo Ibrahim Garip, Kürt kökenli Alman akademisyen, sosyolog ve politik teorisyen olarak tanınmaktadır. 1966 yılında doğmuştur ve Alman vatandaşıdır. Anadolu Kürtlerinden olan Garip, Konya’nın Ömerhanlı (köyün Kürtçe ismi Omera) köyünde dünyaya gelmiştir.12345
Eğitim Hayatı
Sharo Ibrahim Garip’in akademik yolculuğu Almanya’da şekillenmiştir:
Lisans ve Yüksek Lisans Eğitimi
- 1986: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Fakültesinde lisans eğitimine başlamış ancak tamamlamamıştır4
- 1991: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Maliye Bölümünden lisans derecesini almıştır4
- 2004: Köln Üniversitesi Ekonomi Bölümünden yüksek lisans (M.A.) derecesi almıştır254
Doktora Eğitimi
- 2012: Köln Üniversitesi Karşılaştırmalı Siyaset Bilimi dalında doktora (Ph.D.) derecesini almıştır674
- Doktora tezi: “Ethnische Konflikte im Vergleich: Baskenland-Kurdistan” (Etnik Çatışmaların Karşılaştırılması: Baskenland-Kurdistan)78
Dil Becerileri
Garip çok dilli bir akademisyen olarak öne çıkmaktadır:
- Kürtçe: Ana dil seviyesinde4
- Almanca: Ana dil seviyesinde4
- Türkçe: Ana dil seviyesinde4
- İngilizce: İleri seviyede4
- Norveççe/İsveççe: İleri seviyede4
- İspanyolca: Temel seviyede4
Akademik Kariyeri
Erken Dönem Çalışmaları (2004-2014)
- 2006-2008: Köln’de toplum merkezi, Almanca ve Kürtçe dil eğitimi4
- 2008-2010: Rudaw gazetesi, Köln’de yazar ve araştırmacı4
- 2010-2011: Le Monde Diplomatique’te editör, makale yazımı ve araştırma4
- 2012-2014: SOAS, Londra Üniversitesinde öğretim görevlisi4
- 2012-2014: Aynı dönemde Kurdish Dockland Academy’de ders vermiştir4
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Dönemi (2014-2016)
2014 yılında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Genel Sosyoloji ve Metodoloji Ana Bilim Dalında öğretim üyesi olarak göreve başlamıştır. Bu dönem, Garip’in kariyerinde kritik bir dönemeç olmuştur.52
Barış İçin Akademisyenler Bildirisi ve Sonuçları
2016 yılında “Barış İçin Akademisyenler” tarafından yayınlanan “Bu Suça Ortak Olmayacağız” bildirisini imzalamıştır. Bu bildiri, güneydoğudaki operasyonlara karşı bir duruş sergilemiştir.910
Bu imza nedeniyle:
- 15 Ocak 2016: Gözaltına alınmıştır119
- 16 Ocak 2016: Adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştır109
- 2016 Şubat: Üniversitedeki görevine son verilmiştir12
- Yurt dışına çıkış yasağı getirilmiştir5
- 2018: 1 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmış, ceza ertelenmişirdir131415
Sürgün Dönemi ve Devam Eden Kariyer (2016-günümüz)
- 2018 itibariyle: Köln Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları bölümünde postdoktora araştırmacısı164
- 2018-2019: Duisburg-Essen Üniversitesinde postdoktora fellows124
- KWI (Kulturwissenschaftliches Institut) Duisburg-Essen Üniversitesinde araştırmacı4
Akademik Çalışmaları ve Yayınları
Ana Eserleri
#### Kitap Yayınları
- “Ethnische Konflikte im Vergleich: Baskenland-Kurdistan” (LIT Verlag Münster, 2013)8177
- – Bu eser, Baskenland ve Kurdistan örnekleri üzerinden etnik çatışmaları karşılaştırmalı olarak inceleyen kapsamlı bir çalışmadır
- – André Kaiser tarafından değerlendirilmiş ve önemli bir katkı olarak görülmüştür7
#### Önemli Makaleler
- “Democratization in Plural Society and Ethnic Conflict: The Case of Turkey-Kurdistan” (Review of Social Studies, 2016)18174
- “Wozu brauchen wir die Gruppenrechte?” (Europa Ethnica, 2013)19184
- “Guardians of Nation Versus Guardians of Tradition” (Zarema No. 10, 2017, Türkiye)4
- “The Election in Turkey and pro Kurdish Part HDP” (Bas News, 2015)4
- “Peace Building Process in Spain and Turkey” (University Cagliari Konferansı, 2014)4
- “The Dynamics of Democratization Process in Turkey” (Kurdistan-Post, 2011)4
- “Fanon, Besikci and Colonialism: Comparative Method of Besikci” (Le Monde Diplomatique Kurdish, 2010)4
- “The Ideology of Ethnic Nationalism: Comparative Study” (Le Monde Diplomatique Kurdish, 2009)4
- “Euopean Central Banks Monetary Policy for Price Stability” (Diploma tezi, Köln Üniversitesi, 2004)4
Araştırma Alanları ve Teorik Katkıları
Sharo Ibrahim Garip’in temel araştırma alanları şunlardır:
- Etnik Çatışma20184
- Karşılaştırmalı Siyaset18204
- Kürt Sorunu20184
- Milliyetçilik18204
- Sömürge Teorisi ve Post-kolonyal Yaklaşımlar2122
- Grup Hakları19184
Sömürgecilik ve Kurdistan Teorisi
Garip, sömürge teorilerini Kürt meselesi üzerinden inceleyen önemli isimlerden biridir. Frantz Fanon ve İsmail Beşikçi’nin karşılaştırmalı metodolojisini kullanarak sömürgecilik analizleri yapmıştır.22214
Türklük Sözleşmesi Tartışması
Barış Ünlü’nün “Türklük Sözleşmesi” teorisi ile ilgili eleştirel yaklaşımlar geliştirmiştir. “Kürt hareketi Kemalistleşti” iddiası gibi tartışmalı tezler ortaya atmıştır.2316
Siyasi Görüşleri ve Toplumsal Duruşu
HDP ve Kürt Siyaseti Eleştirisi
Garip, HDP’nin “Türkiyelileşme” söylemini problemli bulduğunu ve bunun “ruhen egemenden kopmuş olan Kürtleri tekrar entegre etmek” gibi bir rol oynadığını ifade etmiştir. Bu yaklaşımın sömürgeciliğin legitimasyonunu yeniden tamir ettiğini öne sürmüştür.16
Beyazlık ve Siyahlık Analizi
“Kürt siyasetinin ‘beyazların kontrolü’ altına girdiğini” savunan Garip, bu durumu HDP’nin oylarının %90’ını Kürtlerden almasına rağmen “Kürt partisi değiliz” vurgusunu yapması ile örneklendirmiştir.16
Fanon ve Dekolonyal Perspektif
Frantz Fanon’un teorilerini günümüz Kürt meselesi için kullanılabilir bulduğunu belirten Garip, özellikle ideolojik kriz yaşayan Kürt siyasetine Fanon’un ne söyleyebileceği konusunda düşünceler geliştirmiştir.21
Mezopotamya Vakfı’ndaki Rolü
2013 yılında Diyarbakır’da kurulan Mezopotamya Vakfı’nın kurucular kurulunda yer almıştır. Bu vakıf, Mezopotamya Üniversitesi’ni kurma amacıyla kurulmuştur.2425261
23 Haziran 2013’te Amed’te (Diyarbakır) düzenlenen Mezopotamya Vakfı Kurucular Kurulu Toplantısına yaklaşık 200 Kürt aydınıyla birlikte katılmıştır. Garip bu toplantıyı “idealistler topluluğu” olarak nitelendirmiş ve “ağır tarihi sorumluluğun bilincinde hareket edilen” bir platform olduğunu belirtmiştir.24
Uluslararası Tanınırlık ve Etkileri
Akademik Ağlar ve İşbirlikleri
Garip, uluslararası akademik camiada etkin bir figür olarak öne çıkmaktadır:
- Academia.edu’da 139 takipçi, 123 takip edilen profile sahiptir20
- Çeşitli uluslararası konferans ve seminerlerde yer almıştır224
Barış Hareketi ve Uluslararası Dayanışma
2018 yılında Afrin operasyonuna karşı düzenlenen uluslararası barış çağrısına imza veren akademisyenler arasında yer almıştır. Bu çağrıda 401 aydın tarafından imzalanan barış metni ile Türkiye’nin savaş siyasetinin durdurulması talep edilmiştir.27
Güncel Durumu ve Devam Eden Çalışmaları
Garip şu anda Londra/İngiltere adresinde ikamet etmekte ve bağımsız bir araştırmacı olarak çalışmalarını sürdürmektedir. Köln Üniversitesi Şarkiyat Bölümü ile akademik bağlantısını korumaktadır.204
Devam Eden Araştırma Projeleri
- Ortadoğu’da Kürt meselesi araştırmaları4
- Sömürgecilik teorileri ve post-kolonyal yaklaşımlar
- Karşılaştırmalı etnik çatışma analizleri
Akademik ve Entelektüel Mirası
Sharo Ibrahim Garip’in entelektüel katkıları şu alanlarda yoğunlaşmaktadır:
Teorik Katkılar
- Etnik çatışmaları karşılaştırmalı metodoloji ile inceleme
- Grup hakları teorisinin geliştirilmesi
- Kürt sorunu için post-kolonyal yaklaşımların uygulanması
- Demokratikleşme süreçlerinde çoğulcu toplum analizleri
Eleştirel Yaklaşımları
- Kürt siyasetindeki hegemonik eğilimlerin eleştirisi
- “Türkiyelileşme” söyleminin sorgulanması
- Barış sürecindeki yapısal sorunların analizi
Sonuç
Dr. Sharo Ibrahim Garip, Kürt kökenli Alman akademisyen olarak hem etnik çatışma teorisi hem de Kürt sorunu alanlarında önemli katkılar yapmış bir entelektüeldir. Karşılaştırmalı siyaset bilimi metodolojisini kullanarak Baskenland-Kurdistan analizleri, post-kolonyal yaklaşımlarla sömürgecilik teorileri, ve grup hakları konularında özgün çalışmalar üretmiştir.21719
Barış İçin Akademisyenler bildirisi nedeniyle yaşadığı sürgün süreci, onun akademik özgürlük ve ifade özgürlüğü mücadelesindeki kararlı duruşunu göstermektedir. Bu deneyim, aynı zamanda onun insan hakları ve demokratikleşme konularındaki hassasiyetini pekiştirmiştir.13512
Bugün Londra’da çalışmalarını sürdüren Garip, uluslararası akademik camiada Kürt sorunu uzmanı ve etnik çatışma teorisyeni olarak tanınmaya devam etmektedir. Onun çalışmaları, özellikle Ortadoğu çalışmaları ve çatışma çözümü alanlarında gelecek nesil araştırmacıları etkilemeye devam edecektir.20
- https://bianet.org/yazar/sharo-ibrahim-garip-5384
- https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2017/31679
- https://kurdenanatolien.com/birlik-kurtlerin-bir-aktor-olarak-taninmasini-ve-mesru-temsiliyetini-garantiler/
- https://independent.academia.edu/SharoIbrahimGarip/CurriculumVitae
- https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2018/17635
- https://wiso.uni-koeln.de/sites/fakultaet/dokumente/forschung/Forschungsbericht/20140317_Annual_Research_Report_final.pdf
- https://lit-verlag.de/isbn/978-3-643-90325-9/
- https://www.bol.com/nl/nl/p/ethnische-konflikte-im-vergleich-baskenland-kurdistan/9200000011473031/
- https://t24.com.tr/haber/vanda-gozaltina-alinan-akademisyenler-adli-kontrol-sartiyla-serbest,324601
- https://www.evrensel.net/haber/270330/vanda-gozaltina-alinan-akademisyenler-serbest-2
- https://www.presshaber.com/alman-vatandasi-akademisyen-gozaltinda-25258.html
- https://www.indexoncensorship.org/2018/04/sharo-garip/
- https://barisicinakademisyenler.net/node/585
- https://www.art-izan.org/toplum-siyaset/1-14-nisan-2018-turkiye-gundemi/
- https://bianet.org/haber/uc-akademisyene-daha-1-yil-3-ay-hapis-cezasi-cezalar-ertelendi-195934
- https://www.solitiraz.com/haber-detay/-kurt-hareketi-kemalistlesti-iddiasi/461
- https://scholar.google.com/citations?user=a-MSkqQAAAAJ\&hl=de
- https://scholar.google.com.tr/citations?user=a-MSkqQAAAAJ\&hl=tr
- https://www.grafiati.com/en/literature-selections/gruppenrechte/
- https://independent.academia.edu/SharoIbrahimGarip
- https://kurdarastirmalari.com/uploads/2_dosya/kurd_arastirmalari_dosya2_-_nihayi_2.pdf
- https://www.menaprisonforum.org/academia_detail/6/
- https://serdargunes.wordpress.com/2013/02/22/milliyetcilik-2/
- https://bianet.org/yazi/mezopotamya-universitesi-kurulus-calismalarindan-notlar-148066
- https://www.wmezopotamyaye.org/tr/vakif/3-vakif-senedi/
- https://www.wmezopotamyaye.org/tr/vakif/6-kurucular-kurulu/
- https://ozgurgelecek55.net/duenyann-doert-bir-yanndan-aydnlar-qafrine-olan-saldry-durdurun/
- https://jmir.org/api/download?alt_name=xmed_v4i1e29587_app1.pdf\&filename=ad9cb423-6d0b-11ee-b32a-fd6e4e9ee301.pdf
- https://arxiv.org/html/2403.03212v1
- https://www.mdpi.com/2227-9067/11/1/134/pdf?version=1705920342
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10062263/
- https://www.youtube.com/watch?v=Hh3MNI1DGgQ
- https://portal.netewe.com/1128-akademisyen/
- https://www.kitapyurdu.com/yazar/ibrahim-garip/248932.html
- https://kurds.wiki/sharo-ibrahim-garip/
- https://x.com/gazeteduvar/status/1058222167815385089
- https://www.instagram.com/ibrahimgaripofficial/
- https://sonhaber.ch/gunumuz-somurgeciligi-ve-kurtler/
- https://www.chimia.ch/chimia/article/download/2024_304/2024_304
- https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S2665991323002321
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4559001/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11290219/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10465680/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9632326/
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdfdirect/10.1002/2211-5463.13505
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9034572/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7831464/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8645514/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8225671/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5772172/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10360918/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11976257/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10858939/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7613382/
- https://cccp.uni-koeln.de/sites/cccp/Team/Kaiser/CV_and__Publications_Kaiser.pdf
- https://www.birgun.net/haber/3-baris-akademisyeni-ne-1-yil-3-ay-hapis-cezasi-205562
- https://www.gazeteduvar.com.tr/forum/2018/04/10/gecen-haftanin-hak-ihlalleri-2-9-nisan-cezaevi-nufusu-13-ilden-fazla
- https://bby2018kongre.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/444/2018/06/III.-BBY-Bölümü-Öğrenci-Kongresi-Bildiriler.pdf
- https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2018/02/23/uc-baris-akademisyenine-hapis-cezasi
- https://kurdarastirmalari.com/uploads/3_dosya/Kurd_Arastirmalari-sayi_3_1.pdf
- https://www.yyu.edu.tr/Birimler/194/sayfalar/11348
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1672775
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/235997
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4029781
- http://www.jshsr.org/DergiTamDetay.aspx?ID=454
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3325358
- https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/593945/yokAcikBilim_10110914.pdf?sequence=-1\&isAllowed=y
- https://www.rumelise.com/file/download/2077585704/rumelise-2021-bildiriler-kitabi.pdf
- https://www.academia.edu/568743/Milletin_B%C3%B6l%C3%BCnmez_B%C3%BCt%C3%BCnl%C3%BC%C4%9F%C3%BC_Demokratikle%C5%9Fme_s%C3%BCrecinde_par%C3%A7alayan_milliyet%C3%A7ilik_ler_
- https://turuz.com/storage/beyhadi/2016-9/0704-Fetihlerden_Baghimsizliq_Hareketlerine_Somurgecilik_Tarixi-Ferro.pdf
- https://www.agri.edu.tr/upload/kutuphanevedokumantasyondairebaskanligidetay261/2017 ihalesi Kutuphane.pdf
- https://ouci.dntb.gov.ua/en/works/4y8YzJ57/
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/43478
- https://oiist.org/tr/kutuphane/yeni-gelenler/
- https://www.academia.edu/125950333/THE_CAMBRIDGE_HISTORY_OF_THE_KURDS
- https://marxismandsciences.org/wp-content/uploads/2020/11/bumt_marksist-mucc88dahaleler-1.pdf
- https://www.academia.edu/117548264/Eril_%C5%9Eiddet_Davalar%C4%B1nda_Feminist_Avukatl%C4%B1k_Eril_Hukuk_K%C3%BClt%C3%BCr%C3%BCn%C3%BC_D%C3%B6n%C3%BC%C5%9Ft%C3%BCr%C3%BCc%C3%BC_Bir_%C4%B0mkan
- https://acikerisim.uludag.edu.tr/bitstreams/d41874fd-4a9b-496c-8234-7ac117a9a399/download
- https://www.agri.edu.tr/upload/kutuphanevedokumantasyondairebaskanligidetay261/Kutuphane 2017 ihalesi.xlsx
- https://www.sosyoekonomijournal.org/Sosyoekonomi23(26).pdf
- https://www.scribd.com/document/622837954/Kutuphaneler-01-30
- http://library.oapen.org/bitstream/20.500.12657/22450/1/1007730.pdf
- https://www.nomos-elibrary.de/10.5771/0506-7286-1983-3-267.pdf
- https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9783110731569-006/pdf
- https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/bfp-2023-0036/pdf
- https://www.nomos-elibrary.de/10.5771/0023-4834-2012-2-178.pdf
- http://www.nomos-elibrary.de/10.5771/0506-7286-1970-3-422.pdf
- https://www.transcript-verlag.de/shopMedia/openaccess/pdf/oa9783839470633.pdf
- https://sjer.ch/article/download/6896/11014
- https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/fjsb-2023-0019/pdf
- https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9783110705621-004/pdf
- https://zenodo.org/record/1038353/files/article.pdf
- https://www.ekinkitap.com/ibrahim-garip
- https://iksadyayinevi.com/wp-content/uploads/2020/12/SOSYAL-BILIMLERDE-GUNCEL-ARASTIRMALAR.pdf
- https://www.hepsiburada.com/kitaplar-c-2147483645?filtreler=yazar%3A€C4€B0brahim€20Garip
- https://www.bkmkitap.com/ibrahim-garip
- https://www.ebay.co.uk/itm/306436228242
- https://www.idefix.com/yazar/ibrahim-garip-10120027
- https://ismailbesikcivakfi.org/uploads/files/PDF/FR_2021-21.pdf
- https://www.booklooker.de/Bücher/Sharo-Ibrahim-Garip+Sharo-Ibrahim-Garip-Ethnische-Konflikte-im-Vergleich-Baskenland-Kurdistan/id/A02Gqfjm01ZZ9?pid=8
- https://1000kitap.com/yazar/ibrahim-garip
- https://ukaas.ktb.gov.tr/Eklenti/130398,30kazi2pdf.pdf?0
- https://avim.org.tr/images/uploads/Yayin/ermeni-arastirmalari-50-pdf.pdf
- https://www.anayasa.gov.tr/media/6602/2019_2cilt.pdf
- https://oad.org.tr/wp-content/uploads/2021/06/Reports_6179_2020315184257339Baris-Sevgi-Ozgurluk.pdf
- https://bianet.org/haber/iki-ayri-mahkemede-uc-akademisyenin-davasi-goruldu-192558
- https://tika.gov.tr/wp-content/uploads/2024/07/ae-43.pdf
- https://barisicinakademisyenler.net/node/533
- https://ankamer.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/338/2025/03/II.-ULUSLARARASI-SAKARYA-MEYDAN-MUHAREBESI-VE-HAYMANA-SEMPOZYUMU.pdf
- https://dergipark.org.tr/tr/download/issue-full-file/70086
- https://www.emekveadalet.org/notlar/zoraki-turkluk-sozlesmesi-1/
- https://hakikatadalethafiza.org/wp-content/uploads/2022/04/Kuresel-Dunyanin-Bolgesel-Kurt-Sorunu_Yasin-Sunca.pdf
- https://www.yyu.edu.tr/images/files/41__sayi_numarali.pdf
- https://kurdixanepirtuk.com/turkluk-sozlesmesi-olusumu–isleyisi-ve-krizi
- https://www.dipnotkitap.com/kitap/turkluk-sozlesmesi/246
- https://www.folkloredebiyat.org/Makaleler/1166394865_fe%20106-5.pdf
- https://www.imge.com.tr/urun/turkluk-sozlesmesi-olusumu-isleyisi-ve-krizi-baris-unlu-9786052318089
- https://acikerisim.uludag.edu.tr/server/api/core/bitstreams/d41874fd-4a9b-496c-8234-7ac117a9a399/content
- https://www.goodreads.com/tr/book/show/37830682-t-rkl-k-s-zle-mesi
- https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/ET000907.pdf
- https://www.polakitap.com/urun/turkluk-sozlesmesi-olusumu-isleyisi-ve-krizi-9786052318089
- https://serdargunes.wordpress.com/2021/09/23/kurt-sorunu-tartismalari-arsivi/
- https://aramyayinevi.com/?route=common%2Fhome\&add-to-cart=6735\&products-per-page=all
- https://www.openaccess.hacettepe.edu.tr/bitstream/handle/11655/36455/10345292.pdf?sequence=2\&isAllowed=y
- https://krtknadmn.karatekin.edu.tr/files/kutuphane/21 f listesi (1).xlsx
- https://alternatifpolitika.com/site/cilt/11/sayi/1/AP-cilt-11-sayi-1.pdf
- https://turkegitimsen.org.tr/wp-content/uploads/2021/10/543-pdf.pdf
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10946208/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8111368/
- https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/tjb-2018-43s303/pdf
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10106891/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7919250/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9046715/
- http://www.egms.de/en/journals/zma/2018-35/zma001148.shtml
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11247986/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10208956/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9854078/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11078798/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11775032/
- https://karar.memurlar.net/anayasa/detay/default.aspx?primarykey=bf99c11e-5e9e-ed11-8119-a0369f7d1484
- https://webportal.yyu.edu.tr/images/content/1672812966_TAM_SIRALI_METI%CC%87N_KI%CC%87TAPC%CC%A7IGI.pdf
- https://s.odatv.com/images2/2019_07/2019_07_30/2018-17635.pdf
- https://usbes.congress.gen.tr/files/site/28/669FDF1CCA832/files/USBES2025(2).doc.pdf
- https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/BB/2018/17635?KelimeAra[0]=ya\&page=274
- https://kvmgm.ktb.gov.tr/sempozyum_pdf/arastirmalar/28_arastirma_2.pdf
- http://www.kulturvarliklari.gov.tr/sempozyum_pdf/arastirmalar/08_arastirma.pdf
- https://scholar.google.no/citations?user=a-MSkqQAAAAJ\&hl=no
- https://dip.bundestag.de/vorgang/maßnahmen-zur-ermöglichung-einer-ausreise-des-deutschen-wissenschaftlers-dr-sharo/78040?f.deskriptor=Deutsche\&start=375\&rows=25\&pos=386\&ctx=d
