Shaswar Abdulwahid Qadir

Şaswar Abdulwahid Qadir, Irak Kürdistanı’nda siyasi reform, şeffaflık ve yolsuzlukla mücadele hedefleriyle öne çıkan Yeni Nesil Hareketi’nin (New Generation Movement) kurucusu ve lideridir. İnşaat mühendisliği eğitimi alan Abdulwahid, medya sektöründe Nalia Şirketi ve NRT televizyon kanalı ile bölgesel bir etki yarattıktan sonra siyasete atılmıştır. 2017’deki bağımsızlık referandumuna karşı başlattığı “Şimdilik Hayır” kampanyası ile siyasi kariyerine ivme kazandıran Abdulwahid, geleneksel partilere alternatif olarak kurduğu hareketle Kürdistan ve Irak parlamentolarında muhalefetin sesi haline gelmiştir. Medya ve siyaset arasında kurduğu sinerji, onu bölgede hem bir değişim sembolü hem de otoritelerle gerilim yaşayan bir figür yapmıştır.

Erken Yaşam ve Eğitim

Şaswar Abdulwahid Qadir, 2 Aralık 1978’de Irak’ın Süleymaniye kentine bağlı Toi Malik bölgesinde dünyaya geldi^[3]^[7]. Babası Abdulwahid Qadir ve annesi Zekiye Ahmed Rahim’in dört çocuğundan biridir. Ailesi, Kürdistan’ın siyasi ve sosyal dinamiklerinde etkili bir konuma sahip değildi, ancak Şaswar’ın siyasete ilgisi sonradan gelişecekti. Kardeşleri arasında en dikkat çekeni, eski bir gazeteci ve Gorran (Değişim Hareketi) milletvekili olan, şimdilerde Yeni Nesil Hareketi’nin Bağdat’taki parlamento grubunu yöneten kız kardeşi Sirwa Abdulwahid’dir^[1].

Eğitim hayatı boyunca mühendisliğe ilgi duyan Abdulwahid, 2005 yılında Süleymaniye Üniversitesi İnşaat Mühendisliği bölümünden mezun oldu^[1]^[6]. Üniversite yıllarında siyasi faaliyetlerden ziyade girişimcilik ve medya alanlarına odaklandı. Kürtçe (anadili), Arapça ve İngilizce bilgisi, sonraki yıllarda medya ve siyaset kariyerinde çok dilli bir iletişim stratejisi geliştirmesine olanak sağladı^[1].

Medya Kariyeri ve Nalia Şirketi

Abdulwahid, mezuniyetinin ardından 2007’de Nalia Grubu’nu kurarak gayrimenkul yatırımlarına başladı^[1]. Alman Köyü (German Village) adlı konut projesi, Süleymaniye’deki ilk büyük ölçekli konut geliştirme çalışmalarından biri oldu. Ancak asıl çıkışını 2010’da kurduğu Nalia Şirketi ile yaptı. Şubat 2011’de yayın hayatına başlayan NRT (Nalia Radio and Television), Kürdistan Bölgesi’nde bağımsız habercilik anlayışıyla dikkat çekti^[1]^[3]. Kanal, iktidardaki Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) ve Yurtsever Birlik Partisi (YBP) eleştirileri nedeniyle yayın hayatının başlamasından sadece günler sonra baskınlarla karşılaştı. 17 Şubat 2011’de Süleymaniye’deki ana ofisi yakıldı; bu olay, kanalın hükümet karşıtı protestoları kapsamlı şekilde yansıtmasına bağlandı^[1].

NRT’nin ardından NRT2, NRT3, NRT4 ve NRT Spor gibi alt kanalların yanı sıra dijital medya ve radyo yayıncılığına da genişleyen Nalia Şirketi, bölgenin en büyük özel medya holdinglerinden biri haline geldi^[1]^[7]. Abdulwahid, 2013’te açılışını yaptığı Chavyland eğlence parkı ile medya dışında turizm ve eğlence sektöründe de varlık gösterdi^[3]^[7].

Siyasete Giriş ve Bağımsızlık Referandumu

Abdulwahid’in siyasi kariyeri, 2017’deki Kürdistan bağımsızlık referandumuna karşı başlattığı “Şimdilik Hayır” (No for Now) kampanyasıyla başladı^[1]^[3]^[4]. Referandumun, mevcut siyasi elitin iktidarını pekiştirmek için düzenlendiğini savunarak, bağımsızlığın ancak yolsuzlukların temizlenmesi ve kurumsal reformların tamamlanmasından sonra mümkün olacağını vurguladı^[2]^[7]. 7 Ağustos 2017’de resmen başlatılan kampanya, 9 Eylül’de Süleymaniye Stadyumu’nda düzenlenen mitingle kitlesel destek buldu^[1].

25 Eylül’deki referandumda “hayır” oyu kullanan Abdulwahid, bu tavrını “mevcut yönetim sistemine karşı tarihi bir duruş” olarak nitelendirdi^[1]. Referandum sonrası, 5 Ekim 2017’de tüm işlerinden çekilerek siyasete adanacağını açıkladı^[1].

Yeni Nesil Hareketi’nin Kuruluşu ve Siyasi Yükseliş

1 Ekim 2017’de Yeni Nesil Hareketi’ni (New Generation Movement) kuran Abdulwahid, 2018’deki bölgesel ve genel seçimlere hazırlandı^[1]^[2]. Hareket, merkez-liberal çizgide, yolsuzlukla mücadele, ekonomik şeffaflık ve sosyal toleransı öne çıkaran bir programla seçmenlerin, özellikle gençlerin dikkatini çekti^[2].

2018 Irak genel seçimlerinde hareket, 329 sandalyeli mecliste 4 milletvekilliği kazandı^[1]. Aynı yıl Eylül’deki Kürdistan Bölgesel Parlamentosu seçimlerinde ise 111 sandalyeden 8’ini alarak ana muhalefet partisi konumuna yükseldi^[1]^[2]. Abdulwahid, seçimlerdeki bu başarıyı “statükonun reddi” olarak yorumladı ve koalisyon hükümetlerine katılmayarak muhalefet rolünü sürdüreceklerini açıkladı^[3]^[7].

Hukuki Mücadeleler ve Baskılar

Abdulwahid’in siyasi kariyeri, otoritelerle yaşadığı gerilimlerle şekillendi. İlk kez Aralık 2017’de, Birleşik Krallık’tan dönerken Süleymaniye Havalimanı’nda “protesto organize etmek” suçlamasıyla gözaltına alındı ve bir hafta sonra serbest bırakıldı^[1]^[5]. 2019’da ise “iletişim araçlarını kötüye kullanma” iddiasıyla 14 gün tutuklu kaldı, ancak delil yetersizliği nedeniyle tahliye edildi^[1]^[3].

Medya faaliyetleri de sık sık engellerle karşılaştı. 2020 Haziran’da Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KRG) Savcılığı, NRT’nin Kovid-19 pandemisi haberlerini “yanlış yansıttığı” gerekçesiyle kanalın kapatılmasını talep etti^[1]^[5]. Ağustos 2020’de Abdulwahid’in çağrısıyla başlayan protestolar sırasında NRT ofisleri basıldı ve yayın lisansı askıya alındı^[5]^[6]. Uluslararası İnsan Hakları Örgütleri, bu hamleleri “siyasi motivasyonlu” olarak nitelendirdi^[5].

Siyasi Görüşler ve İdeolojik Çerçeve

Yeni Nesil Hareketi, Abdulwahid liderliğinde liberal-demokratik değerleri savunan, yolsuzluğa karşı mücadeleyi ana eksene alan bir çizgi benimsedi^[2]. Programında öne çıkan başlıklar şunlardır:

1. Yönetişim Reformu: Yargı bağımsızlığı, yerel yönetimlerin güçlendirilmesi ve kamu ihale süreçlerinde şeffaflık^[2]^[6].

2. Ekonomik Çeşitlendirme: Petür bağımlılığın azaltılması, özel sektörün desteklenmesi ve yabancı yatırımların teşviki^[1]^[7].

3. Sosyal Haklar: Kadınların siyasi ve ekonomik hayata katılımının artırılması, azınlık haklarının korunması^[2]^[6].

4. Enerji Politikası: KRG’nin petrol gelirlerinin merkezi hükümetle adil paylaşımı ve kaynak yönetiminde hesap verilebilirlik^[1]^[7].

Abdulwahid, 2022’de Irak Federal Yüksek Mahkemesi’nin KRG petrol ihracatını “anayasaya aykırı” bulması karşısında, bölgenin enerji yönetimindeki şeffaflık eksikliğine vurgu yaparak federal hükümetle uzlaşma çağrısı yaptı^[1].

Medya-Siyaset Etkileşimi ve Toplumsal Etkisi

Abdulwahid, medya gücünü siyasi etki aracına dönüştürme konusunda özgün bir model geliştirdi. NRT kanalı, sadece haber yayını yapmakla kalmadı, aynı zamanda Yeni Nesil Hareketi’nin politikalarının halka ulaştırıldığı bir platform işlevi gördü^[6]. 2020’deki protesto çağrılarını bu kanal üzerinden yapması, medya-siyaset iç içeliğinin tipik bir örneği oldu^[5].

Ancak bu durum, KRG yetkilileriyle gerilimi tırmandırdı. 2020 Ağustos’unda Süleymaniye, Erbil ve Duhok’ta düzenlenen protestolarda NRT muhabirleri hedef alındı; ekipmanlarına el konuldu, bazı gazeteciler tutuklandı^[5]. Freedom House’un 2021 raporu, KRG’nin NRT’ye yönelik baskılarını “siyasi muhalefetin susturulması” olarak kayıtlara geçirdi^[5].

Kişisel Yaşam ve Suikast Girişimi

Abdulwahid, Shoxan Husain ile evli ve Chavi, Nali ile Arzhan adında üç çocuk babasıdır^[1]. Siyasi faaliyetleri nedeniyle aile hayatı da risklerle iç içe geçti. Ekim 2013’te Süleymaniye’deki evine yakın bir yerde uğradığı silahlı saldırıda bacağından yaralandı^[1]^[3]^[7]. Olay sonrası yaptığı açıklamada, saldırının NRT’nin eleştirel yayın politikasından kaynaklandığını belirtti^[7].

Güncel Siyasi Konum ve Etkisi

2023 itibarıyla Yeni Nesil Hareketi, Kürdistan Bölgesel Parlamentosu’nda 15, Irak Ulusal Meclisi’nde ise 9 sandalye ile ana muhalefet gücü olmayı sürdürüyor^[2]. Abdulwahid, 2021’de Irak meclisinde “Halk İçin” (Min Ajil Al-Shaib) adlı 28 milletvekilliği muhalefet grubunu kurarak etki alanını genişletti^[1].

Son dönemdeki açıklamalarında, Kerkük’ün statüsü ve Irak’ın federal yapısının güçlendirilmesi konularına odaklanıyor. 2022’de yaptığı bir konuşmada, “Kürdistan’ın geleceği ancak demokratik Irak içinde güvende olabilir” vurgusu dikkat çekti^[1].

Eleştiriler ve Tartışmalar

Abdulwahid’in medya-siyaset ilişkisi, bazı çevrelerce “tek adam yönetimi” eleştirilerine neden oldu. 2020’de parti içinden yükselen bazı sesler, karar alma mekanizmalarının şeffaf olmadığını iddia etti^[2]. Ancak Abdulwahid, bu eleştirileri “iktidar partilerinin kışkırtması” olarak nitelendirerek reddetti^[2].

Diğer yandan, KDP ve YBP’nin yolsuzluk iddialarına karşı tutarlı bir dil benimsemesi, genç seçmenler nezdinde popülaritesini artırdı. 2021’de Bağdat’taki koalisyon görüşmelerinde “hükümet dışından denetim” talebi, Irak siyasetinde yeni bir tartışma alanı açtı^[1].

Sonuç ve Miras

Şaswar Abdulwahid Qadir, Kürdistan Bölgesi’nde geleneksel partilerin tekelini kıran ilk muhalefet lideri olarak tarihe geçti. Medya gücünü siyasi değişim için araçsallaştırması, bölgede yeni bir siyaset tarzının habercisi oldu. Ancak maruz kaldığı hukuki ve fiziksel baskılar, Kürdistan’da muhalefet yapmanın risklerini gözler önüne serdi.

Eğitimden enerji politikasına uzanan geniş bir reform ajandasıyla, yalnızca Kürdistan’da değil, tüm Irak’ta etkili olma potansiyeli taşıyan Abdulwahid’in önündeki en büyük engel, iktidar partilerinin direnci ve kendi hareketi içindeki demokrasi talepleriyle başa çıkma becerisi olacak gibi görünüyor.