Shifa Gardi: Bir Gazetecilik İkonunun Yaşam Öyküsü ve Mirası
Kürdistan’ın yetiştirdiği en cesur savaş muhabirlerinden Shifa Gardi, Irak’ın çalkantılı siyasi ortamında hem mesleki başarıları hem de trajik ölümüyle derin izler bırakan bir isim olarak tarihe geçti. İran’daki bir mülteci kampında başlayan yaşamı, Salahaddin Üniversitesi’ndeki eğitimiyle şekillendi ve nihayetinde IŞİD’e karşı verilen Mosul mücadelesinin ön cephelerinde son buldu. Gardi’nin hikayesi, sadece Ortadoğu’nun karmaşık dinamiklerini değil, aynı zamanda kadın gazetecilerin bölgedeki dönüştürücü rolünü de gözler önüne seriyor[1][2].
Erken Yaşam ve Eğitim
Mültecilikten Medya Dünyasına
Shifa Zikri Ibrahim (bilinen adıyla Shifa Gardi), 1 Temmuz 1986’da İran’ın Urmiye Zêwe kentindeki Kürt mülteci kampında dünyaya geldi. Ailesi, Saddam Hüseyin rejiminin 1980’lerde yürüttüğü Enfal Operasyonları sırasında İran’a sığınmak zorunda kalmıştı[3][4]. Doğumunun hemen ardından ailesi, İdris Barzani’nin ölümünün yasını tutan Peşmerga grupları arasında büyüdü. Bu ortam, Shifa’nın erken yaşlarda siyasi bilinç ve direniş kültürüyle tanışmasını sağladı[4].
1991’de Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin kurulmasıyla aile, Basrma kampına yerleşti. İlköğretimini burada tamamlayan Shifa, özellikle sınıf arkadaşlarının maruz kaldığı baskılara karşı duruşuyla dikkat çekti. Hejar Argushi gibi çağdaşlarının anlatımlarına göre, erkek öğrencilerin tacizlerine karşı kız arkadaşlarını koruyan bir lider figürüydü[4].
Akademik Yolculuğu
2006’da Erbil Teknik Enstitüsü Bilgisayar Bölümü’nden mezun olduğunda, medya sektörüne girmek gibi sıra dışı bir karar aldı. Zagros TV’de haber sunuculuğu yapmaya başlaması, ailesinin bazı çevrelerden tepki almasına rağmen, Shifa’nın iletişim becerilerini keşfettiği dönem oldu[3][4]. 2012’de Salahaddin Üniversitesi Gazetecilik Bölümü’ne kaydolduğunda ise artık deneyimli bir medya profesyoneliydi. Üniversite yıllarında sınıf arkadaşlarına gazetecilik etiği ve saha çalışmaları konusunda mentorluk yaptığı biliniyor[5].
Kariyerinde Dönüm Noktaları
Rudaw Medya Ağı’nda Yükseliş
2013’te kurulan Rudaw Medya Ağı’nın ilk çalışanları arasına katıldığında, Kürt medya tarihinde bir dönüm noktasına imza attı. Kanalın açılış haber bültenini sunarak, milyonlarca izleyici nezdinde “Rudaw’ın yüzü” haline geldi[3][4]. Stüdyo programlarının yanı sıra, 2016’da başlattığı “Focus Mosul” (Mosul Odağı) adlı günlük özel haber programı, IŞİD ile mücadelenin seyrini belgeleyen en kritik kaynaklardan biri oldu[1][6].
Savaş Muhabirliğinde Kadın Perspektifi
Geleneksel olarak erkek egemen bir alan olan savaş muhabirliğinde, Shifa Gardi’nin varlığı hem meslektaşları hem de izleyiciler için dönüştürücü oldu. Cephe hattından canlı bağlantıları sırasında sadece askeri operasyonları değil, sivil kayıpları, yerinden edilmiş aileleri ve hatta savaş mağlubu hayvanların durumunu bile raporladı[1][4]. 2017’deki bir yayınında, yetersiz beslenmeden muzdarip bir tavşanı kurtarışını anlatarak savaşın ekolojik etkilerine dikkat çekmesi, onun habercilik anlayışının sembolik örneklerinden biri oldu[1].
Mosul Operasyonu ve Son Görev
Khasfa Çukuru’na Giden Yol
25 Şubat 2017 sabahı, Shifa Gardi ekibiyle birlikte Musul’un güneyindeki Khasfa bölgesine doğru yola çıktı. IŞİD’in yüzlerce sivilin cesedini attığı iddia edilen devasa doğal çukuru belgelemek üzere yola koyulmuşlardı[2][4]. Bölgeye ulaşmak için Haşdi Şabi komutanlarıyla temas kuran ekip, patlamamış mayınlarla dolu bir araziye girdi. Saat 15:45 sıralarında, bir komutanın ayağının patlayıcı teline dolanmasıyla meydana gelen patlama, Shifa Gardi’nin hayatını kaybetmesine ve kameraman Younis Mustafa’nın ağır yaralanmasına yol açtı[1][4][7].
Ölümünün Yankıları
Olay sonrası Kürt basını ve uluslararası kuruluşlar, Shifa Gardi’nin kaybını “gazetecilik tarihinin karanlık günü” olarak nitelendirdi. Rudaw Genel Müdürü Ako Mohamm, “Cephe hattının gerisinde kalmaları konusunda sürekli uyardığımız halde, Shifa işini ciddiye alarak ön saflara geçti” açıklamasıyla mesleki fedakarlığa vurgu yaptı[2][4]. Ölümünün ardından Salahaddin Üniversitesi’nde adına bir derslik açılırken, Rudaw tarafından her yıl “Shifa Gardi Gazetecilik Ödülleri” verilmeye başlandı[4][5].
Mesleki Miras ve Toplumsal Etkiler
Kadın Gazeteciler İçin Rol Model
Shifa Gardi’nin kariyeri, Ortadoğu’da kadınların savaş muhabirliği alanında elde ettiği kazanımların simgesi haline geldi. Kürdistan Bölgesel Yönetimi Dış İlişkiler Bakanı Falah Mustafa’nın “genç kadınlar için rol model” olarak tanımladığı Gardi, geleneksel kalıpları yıkarak cephedeki askerlerle eşit şartlarda çalıştı[1][6]. Rudaw Yönetim Kurulu’nun yaptığı açıklamada, “Gazetecilik erkek egemen bir meslekti – Shifa Gardi bu algıları ve stereotipleri yıktı” ifadeleri kullanıldı[1].
Medya Etiği ve Objektiflik Anlayışı
Yakın çalışma arkadaşlarının anılarında, Shifa Gardi’nin habercilikte tarafsızlık ilkesine sıkı sıkıya bağlı olduğu vurgulanıyor. Musul operasyonlarını anlatırken hem Irak ordusunun hem de Peşmerga birliklerinin perspektiflerine eşit mesafede durması, onun güvenilirliğini pekiştirdi[3][4]. Üniversitedeki hocalarından Prof. Hazim Bindian, öğrencisinin “haberi yapmakla yorumlamak arasındaki çizgiyi asla aşmadığını” belirtiyor[5].
Sonuç ve Kalıcı Etkiler
Shifa Gardi’nin yaşam öyküsü, sadece bir gazetecinin mesleki fedakarlığını değil, aynı zamanda Ortadoğu’nun karmaşık siyasi dokusunda kadınların dönüştürücü gücünü de simgeliyor. İran mülteci kamplarından Musul’un en tehlikeli cephelerine uzanan yolculuğu, hem kişisel cesaretin hem de toplumsal değişimin güçlü bir metaforunu oluşturuyor. Adına verilen ödüller ve üniversitelerde açılan anma alanları, onun gazetecilik idealizminin nesiller boyu sürecek etkisinin kanıtı niteliğinde[4][5][6].
Bugün Musul’un yeniden inşası sürerken, Shifa Gardi’nin objektif habercilik anlayışı ve insani perspektifi, bölgedeki medya kuruluşları için rehber ilkeler olmaya devam ediyor. Ölümünün üzerinden yıllar geçse de, savaş muhabirliğindeki cesareti ve meslektaşlarına ilham veren liderlik vasıfları, Kürt kadınlarının toplumsal rolünün genişlemesinde kritik bir dönüm noktası olarak tarihteki yerini koruyor.
Kaynaklar
- [1] https://en.wikipedia.org/wiki/Shifa_Zikri_Ibrahim
- [2] https://cpj.org/data/people/shifa-zikri-ibrahim-shifa-gardi/
- [3] https://www.rudaw.net/english/kurdistan/250220192
- [4] https://shifagardiaward.com/about
- [5] https://www.rudaw.net/english/kurdistan/050420172
- [6] https://www.womenforwomen.org/blogs/incredible-human-rights-defenders-who-lost-their-lives-fight
- [7] https://ipi.media/deaths/shifa-gardi-iraq/